Ιδιαίτερο ενδιαφέρον μου προξένησε την εβδομάδα που πέρασε μια ιδεολογική τοποθέτηση που έκανε ο Γιώργος Κουμουτσάκος με ανάρτησή του στο twitter. Έγραψε συγκεκριμένα πως «τελευταία ακούω συχνά να χρησιμοποιείται η έκφραση ‘νέος πατριωτισμός’. Πιστεύω ότι είναι αδόκιμη, ίσως και προβληματική. Ο πατριωτισμός είναι ένας. Ούτε παλιός, ούτε νέος. Για ν´αποδοθεί το εννοούμενο με το ‘νέος’, είναι προτιμότερος και ακριβής ο όρος ‘σύγχρονος πατριωτισμός’.»
Με αυτή του την παρατήρηση, άγγιξε ένα βαθύτατα ιδεολογικό ζήτημα το οποίο αφορά και την ίδια του την παράταξη, αυτή της Νέας Δημοκρατίας, που στην προσπαθειά της να αποδείξει ότι «εξελίσσεται» και ότι η πραγματική «προοδευτική δύναμη» – όπως άλλωστε συχνά πυκνά ισχυρίζονται στελέχη της τελευταία, συμπεριλαμβανομένου και του πρωθυπουργού – δεν διστάζει να υιοθετήσει τέτοιου είδους όρους όπως το «νέος πατριωτισμός».
Τελευταία ακούω συχνά να χρησιμοποιείται η έκφραση:
«νέος πατριωτισμός»
Πιστεύω ότι είναι αδόκιμη, ίσως και προβληματική.
Ο πατριωτισμός είναι ένας.
Ούτε παλιός, ούτε νέος.
Για ν´αποδοθεί το εννοούμενο με το «νέος», είναι προτιμότερος και ακριβής ο όρος «σύγχρονος πατριωτισμός»— Giorgos Koumoutsakos (@GKoumoutsakos) January 12, 2022
Τι είναι ο νέος πατριωτισμός; Δεν έχει ακόμη γίνει επαρκής ανάλυση του περιεχομένου του, αφού άλλωστε κάτι τέτοιο θα ήταν μάλλον «αντιπαραγωγικό» γι’ αυτούς που αρέσκονται να χρησιμοποιούν τον όρο. Το να περιγραφόταν ως κάτι συγκεκριμένο θα ανέτρεπε την ίδια την χρησιμότητά του. Το να απομακρύνει δηλαδή από τον κανονικό, το σκέτο, το νέτο «πατριωτισμό» τις μάζες στις οποίες απευθύνεται.
Ο ρόλος του «νέου πατριωτισμού» είναι το να καταστήσει ασαφή την έννοια του πατριωτισμού έτσι ώστε να μπορεί ο καθείς να εισάγει ότι ακριβώς θέλει. Πρόκειται για μια διαφημιστική τεχνική, που έχει ως σκοπό την ανανοηματοδότηση εννοιών ή ακόμη και την ίδια την αντιστροφή του νοηματός τους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας τέτοιας αντιστροφής είναι ο ορισμός που δίδεται στο «νέο πατριωτισμό» σε άρθρο γνώμης σχετικά με το πόνημα του Στάθη Καλύβα, που απασχολεί το τελευταίο διάστημα τα φώτα της δημοσιότητας: «ας μείνουμε από κοινού συνδεδεμένοι με την πραγματικότητα της δημοκρατικής Δύσης. Αυτός είναι ο νέος πατριωτισμός σήμερα». Τι σημαίνει αυτό; Δεν μπορώ παρά διαβάζοντας το υπόλοιπο άρθρο να συμπεράνω ότι αφορά μια δουλοπρεπή στάση έναντι των μεγάλων, που φρόντισαν να μας σώσουν εκτός από το Ναβαρινό παλιά και πρόσφατα με τα μνημόνια. Αυτός ο… «νέος πατριωτισμός» πολύ λίγη σχέση έχει με την ίδια την έννοια του πατριωτισμού, που στην πλέον απλοϊκή του μορφή μπορεί να ερμηνευθεί ως το αίσθημα αγάπης και αφοσίωσης του ατόμου σε μια πατρίδα και η συμπόρευση με άλλους πολίτες που έχουν το ίδιο συναίσθημα.
Ο «σύγχρονος πατριωτισμός» που προτείνει ο κ. Κουμουτσάκος είναι μια σαφής προσπάθεια να ανατραπεί η ολοκληρωτική ανανοηματοδότηση του όρου πατριωτισμός. Δεν αποτελεί όμως και αυτή παρά μια προσπάθεια τροχοπέδησης σε ένα ολισθηρό μονοπάτι. Είναι μια προσέγγιση, ειλικρινής μεν, δίχως δυνατότητες επιτυχίας δε. Ο κλασσικός πατριωτισμός δεν χρειάζεται ούτε να εκσυγχρονισθεί ούτε να ανανοηματοδοτηθεί. Έρχεται από πολύ πίσω και έχει πορεία εμπρός του.