Δεκατέσσερα χρόνια έχουν περάσει από το μεσημέρι της 14ης Αυγούστου του 2005, όταν συνέβη η χειρότερη αεροπορική τραγωδία μέχρι σήμερα επί ελληνικού εδάφους. Όλη η Ελλάδα παρακολουθούσε τότε τις εναγώνιες έρευνες, που λάμβαναν χώρα στο Γραμματικό Αττικής για την εύρεση του Boeing 737 της κυπριακής εταιρείας «Helios Airways», που συνετρίβη. Όλη η Ελλάδα έψαχνε μαζί με τους ερευνητές σημάδια ζωής για το πλήρωμα και τους επιβάτες της πτήσης, αλλά μάταια… Η συντριβή του αεροσκάφους στοίχισε τη ζωή σε 121 ανθρώπους, μεταξύ των οποίων και πολλά παιδιά, ενώ ξεκληρίστηκαν ολόκληρες οικογένειες!
Το συγκλονιστικό βίντεο μέσα από το πιλοτήριο
Όπως αναφέρει και το κυπριακό πρακτορείο ειδήσεων, το αεροπλάνο ξεκίνησε από τη Λάρνακα με προορισμό την Πράγα και με προγραμματισμένη ενδιάμεση στάση στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» στην Αθήνα.
Η αναχώρηση έγινε στις 09:07 από την Λάρνακα. Στις 10:37 εισήλθε στο FIR Αθηνών, αλλά δεν μπόρεσε να έρθει σε επαφή με τον πύργο ελέγχου.
Αφού διαπιστώθηκε ότι δεν υπάρχει επαφή με το αεροπλάνο, ενεργοποιήθηκε η ανάλογη για τέτοιες περιπτώσεις διαδικασία (σύμφωνα με το σχέδιο) και διατάχτηκε από τον Α-ΓΕΕΘΑ να απογειωθούν αεροσκάφη, για να εντοπίσουν το αεροπλάνο.
Στις 11:05 απογειώθηκαν από την Νέα Αγχίαλο δύο μαχητικά F-16, τα οποία ήρθαν σε οπτική επαφή με το αεροπλάνο στις 11:18 και διαπίστωσαν ότι ο συγκυβερνήτης του αεροσκάφους ήταν αναίσθητος, ο κυβερνήτης δεν ήταν στη θέση του και είχε ενεργοποιηθεί το σύστημα παροχής οξυγόνου με μάσκες.
Το αεροπλάνο, κατευθυνόμενο προς Εύβοια, σε κάποια στιγμή έστριψε νότια και, στις 11:41, οι πιλότοι των μαχητικών είδαν τον φροντιστή Ανδρέα Προδρόμου, που είχε πτυχίο πιλότου, να προσπαθεί να πάρει τον έλεγχο του αεροπλάνου.
Μετά από λίγο (11:50) τα καύσιμα του αεροπλάνου τελείωσαν, σταμάτησαν πρώτα ο αριστερός και μετά ο δεξιός κινητήρας και στις 12:05 συνετρίβη στην ορεινή περιοχή του Γραμματικού στην βόρεια Αττική.
Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις υπήρξε απότομη αποσυμπίεση του εσωτερικού του αεροσκάφους, καθώς ανάμεσα στα πτώματα των επιβατών υπήρχαν πολλά που φορούσαν μάσκες οξυγόνου.
Τα θύματα της τραγωδίας
Το αεροπλάνο μετέφερε 115 επιβάτες και εξαμελές πλήρωμα. Από τους επιβάτες, 67 θα αποβιβάζονταν στην Αθήνα και οι υπόλοιποι θα συνέχιζαν για την Πράγα. Μεταξύ τους βρίσκονταν 93 ενήλικες και 22 ανήλικοι. Οι 103 ήταν Κύπριοι και οι 12 Έλληνες υπήκοοι.
Ολόκληρο το χρονικό της συντριβής
09:07 Η μοιραία πτήση HCY 522 των Κυπριακών αερογραμμών «Helios Airways» με ένα Boeing 737-31S αναχωρεί από τη Λάρνακα με προορισμό την Πράγα στη Τσεχία.
09:37 Εισήλθε στο FIR Αθηνών, όπου έγινε αυτομάτως η ταυτοποίηση του αεροσκάφους στο ραντάρ της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας της Ελλάδας.
10:07 Ο Πύργος Ελέγχου του αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος» επιχείρησε να επικοινωνήσει με το αεροσκάφος για να αρχίσει η διαδικασία καθόδου, χωρίς να υπάρξει ανταπόκριση. Ο Πύργος Ελέγχου συνέχισε τις επανειλημμένες κλήσεις και στη συχνότητα κινδύνου, χωρίς να καταστεί δυνατή η επικοινωνία.
10:20 Ο ελεγκτής της εναερίου κυκλοφορίας της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) τηλεφώνησε στο αεροδρόμιο Λάρνακας, απ’ όπου ενημερώθηκε ότι είχε αναφερθεί πρόβλημα στο σύστημα κλιματισμού του αεροσκάφους. Λίγα λεπτά αργότερα, το αεροσκάφος, χωρίς να επικοινωνεί, άρχισε να κάνει δεξιόστροφους κύκλους γύρω από την περιοχή Κέας, Κύθνου.
10:30 Αεροσκάφη της πολεμικής αεροπορίας τίθενται σε ετοιμότητα.
11:05 Απογειώθηκαν από την Νέα Αγχίαλο δύο μαχητικά F-16, τα οποία ήρθαν σε οπτική επαφή με το αεροπλάνο.
11:25 Οι πιλότοι των F-16 πλησιάζουν σε κοντινή απόσταση. Ο χειριστής του πρώτου F-16 διαπίστωσε ότι ο συγκυβερνήτης ήταν πεσμένος στο πιλοτήριο, ίσως λιπόθυμος, ενώ ο κυβερνήτης δε βρισκόταν στη θέση του. Στην οπτική επαφή τους, οι χειριστές των πολεμικών αεροσκαφών διαπίστωσαν ότι οι μάσκες οξυγόνου στην καμπίνα του αεροσκάφους ήταν ενεργοποιημένες
11:41 Οι πιλότοι των μαχητικών είδαν τον φροντιστή Ανδρέα Προδρόμου να προσπαθεί να πάρει τον έλεγχο του αεροπλάνου.
11:50 Τα καύσιμα του αεροπλάνου τελείωσαν, σταμάτησε ο αριστερός
12:00 Σταμάτησε και ο δεξιός κινητήρας
12:05 Το αεροσκάφος συνετρίβη στην ορεινή περιοχή του Γραμματικού στην βόρεια Αττική.
Το πόρισμα
Σύμφωνα με τον Ακριβό Τσολάκη, ο οποίος υπήρξε τότε πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Διερεύνησης Αεροπορικών Δυστυχημάτων, τα μαχητικά F-16, που απογειώθηκαν μετά τη διαπίστωση του αρχικού προβλήματος, «απλώς παρατηρήσανε τη βλάβη και δεν έγινε τίποτα, γιατί το αεροπλάνο που χάθηκε σκόπευσε προς τα παραλιακά χωριά. Δεν υπήρχε λόγος να του κάνουν τίποτα, γιατί δεν απειλούσε τίποτα».
Στο πόρισμά του δε αναφέρεται ρητώς ότι το αεροσκάφος δεν είχε εξωτερικές ζημιές πριν την πρόσκρουση, ενώ καταστράφηκε από αυτήν. Πιο συγκεκριμένα, όπως αναφέρει το SigmaLive υπάρχει αναφορά ότι μετά την αναχαίτιση από τα αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας, ο χειριστής του F16 ανέφερε ότι δεν υπήρχε ζημιά στο Boeing 737. Σύμφωνα με τα στοιχεία κατά τη διάρκεια της προσπάθειας αναχαίτισης, οι πιλότοι των F16 είχαν προσπαθήσει ανεπιτυχώς να αποσπάσουν την προσοχή του Πληρώματος Θαλάμου Διακυβέρνησης, χρησιμοποιώντας τα προκαθορισμένα σήματα και ραδιοκλήσεις στις συχνότητες κινδύνους. Όταν έσβησε ο αριστερός κινητήρας, εξήλθε καύσιμο από αυτόν και το αεροσκάφος έκανε αριστερή στροφή και κατευθύνθηκε βόρεια. Τότε η πτήση HCY 522 άρχισε να κατέρχεται, ακολουθώντας βορειοδυτική πορεία. Στη συνέχεια το αεροσκάφος άλλαξε πορεία και κατευθύνθηκε νοτιοδυτικά, ενώ άρχισε να σβήνει και ο δεύτερος κινητήρας του αεροσκάφους καθώς είχαν τελειώσει τα καύσιμα, οπότε έχασε απότομα ύψος. Μετά από αυτό το αεροσκάφος συνέχισε κατερχόμενο με πολύ μεγάλο βαθμό και προσέκρουσε σε λόφο στην περιοχή του Γραμματικού.
Οι σχέσεις Κυβερνήτη – Συγκυβερνήτη
Στο πόρισμα, όπως αναφέρει το SigmaLive, υπάρχουν εκτενείς αναφορές για το Πλήρωμα θαλάμου Διακυβέρνησης και τον τρόπο δράσης τους κατά τις δραματικές στιγμές της πτήσης 522. Κυβερνήτης της πτήσης ήταν ο γερμανικής καταγωγής Χανς Γιούργκεν Μέρτεν, 59 ετών.
Σύμφωνα με καταθέσεις συναδέλφων του σε κάποια περίοδο που εργαζόταν στην «Ήλιος», είχε επιδείξει πολύ τυπική συμπεριφορά και οι εντολές του προς του συγκυβερνήτες ήταν σε αυστηρό ύφος, εντούτοις στη συνέχεια η συμπεριφορά του προς τα πληρώματα είχε βελτιωθεί. Συγκυβερνήτης ήταν ο 51χρονος Πάμπος Χαραλάμπους, ο οποίος είχε περάσει την προηγούμενη ημέρα του δυστυχήματος στο εξοχικό του με την οικογένειά του. Επέστρεψε στο σπίτι του, δείπνησε (χωρίς αλκοόλ) και πήγε για ύπνο στις 23:00. Ξύπνησε νωρίς και πήγε οδηγώντας στο αεροδρόμιο για την εκτέλεση της μοιραίας πτήσης.
Σύμφωνα, όμως, με καταθέσεις μέλους της οικογένειάς του, είχε επανειλημμένως εκφράσει παράπονα για τον Κυβερνήτη, ενώ είχε παραπονεθεί για τη δομή της εταιρείας, τα προγράμματα πτήσης και έψαχνε για άλλη εργασία. Τονίζεται ότι δεν έπαιρνε ναρκωτικά ή φάρμακα και δεν κάπνιζε ούτε έπινε.
Ειδικότερα στα συμπεράσματα αναφέρεται ότι και οι δύο είχαν τα απαραίτητα πτυχία και προσόντα, ενώ ήταν ιατρικώς κατάλληλοι για να εκτελέσουν την πτήση.
Σύμφωνα με το πόρισμα «αν και ευρέθη αρτηριοσκλήρωση, το Κέντρο Αεροπορικής Ιατρικής της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας έκρινε ότι η εγκεφαλική υποταξία ήταν το επικρατέστερο και αποφασιστικό αίτιο της αδυναμίας χειρισμού του αεροσκάφους». Το πόρισμα μάλιστα ρίχνει φως στις πρώτες στιγμές της πτήσεις, όπου αναφέρει ότι περίπου 13 λεπτά μετά την απογείωση το Πλήρωμα θαλάμου Διακυβέρνησης έχασε τις αισθήσεις του λόγω υποταξίας, όταν και καταγράφηκε η τελευταία του επικοινωνία στην εταιρική συχνότατα. Παράλληλα ξεκαθαρίζει ότι η «αιθυλική αλκοόλη» 34 mg που είχε ανιχνευτεί από τον τοξικολογικό έλεγχο στους ιστούς του συγκυβερνήτη του αεροσκάφους μπορεί να οφείλεται σε παραγωγή αιθανόλης μετά θάνατο.
Οι συγκλονιστικές ιστορίες των θυμάτων
Αναφορά από τον πιλότο του F-16
Οι συγκλονιστικοί διάλογοι των πιλότων των F-16, που συνόδευαν το Helios
Από τη στιγμή που δεν υπήρξε επικοινωνία του αεροσκάφους Helios με τον πύργο ελέγχου του αεροδρομίου Ελευθέριος Βενιζέλος μαχητικά F-16 απογειώθηκαν, προκειμένου να δουν από κοντά τι συμβαίνει και να συνοδεύσουν το αεροπλάνο.
Στο 06:25 στο παρακάτω βίντεο ακούγεται ο πιλότος του F-16 να λέει «MAYDAY MAYDAY έχουμε πρόσκρουση πολιτικού αεροσκάφους». Το Helios μόλις είχε συντριβεί.
