Μετά την τεράστια «χασούρα» άνω των 40 δισ. ευρώ, που θα έχει το Δημόσιο από την αποεπένδυση από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, δηλαδή τα χρήματα που κατέβαλε μέσα στα Μνημόνια για τη στήριξή τους, αποκτώντας μετοχές των τραπεζών, τώρα το κράτος έρχεται να βάλει επιπλέον 2 δισ. ευρώ. Αυτό θα γίνει μέσω του προγράμματος «ΗΡΑΚΛΗΣ 3», το οποίο έχει στόχο να διευκολύνει τις τράπεζες να τιτλοποιούν και να αφαιρούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια από τους ισολογισμούς τους.
Στο πλαίσιο αυτού του καθεστώτος, ένας ιδιωτικός φορέας ειδικού σκοπού θα αγοράζει μη εξυπηρετούμενα δάνεια από τις τράπεζες και θα πωλεί τίτλους σε επενδυτές. Το κράτος θα παρέχει την εγγύηση του Δημοσίου για τους τίτλους υψηλής εξασφάλισης του φορέα τιτλοποίησης, οι οποίοι είναι χαμηλότερου κινδύνου. Σε αντάλλαγμα, το Δημόσιο θα λαμβάνει αμοιβή σύμφωνη με τους όρους της αγοράς. Στόχος είναι η προσέλκυση ευρέος φάσματος επενδυτών και η στήριξη των τραπεζών στις συνεχιζόμενες προσπάθειές τους να μειώσουν το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων στους ισολογισμούς τους.
Κρατικό πακέτο
Με το νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή θα δοθεί ένα ακόμα τεράστιο κρατικό πακέτο, ύψους 2 δισ. ευρώ, ως εγγυήσεις για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που, εάν εκπέσουν, θα επιβαρύνουν το χρέος, δηλαδή τους Ελληνες φορολογουμένους. Υπενθυμίζεται πως από την έναρξη του προγράμματος «ΗΡΑΚΛΗΣ», το 2019, το Δημόσιο έχει χορηγήσει εγγυήσεις συνολικού ύψους 18,7 δισ. ευρώ, γεγονός που συνέβαλε αποφασιστικά στη μείωση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων στις τράπεζες από 40,6% τον Δεκέμβριο του 2019 σε 8,6% τον Ιούνιο του 2023.
Από τη στιγμή που οι τράπεζες θα «ξεφορτώνονται» τα δάνεια θα μπορούν να εμφανίζουν ισορροπημένους και «καθαρούς» ισολογισμούς, ωστόσο αυτά τα δάνεια θα αγοράζονται από τα ξένα funds, τα οποία με τη σειρά τους προχωρούν σε μπαράζ πλειστηριασμών σε όσους δεν καταφέρουν να τα εξυπηρετήσουν.
Υπενθυμίζεται πως η πλειονότητα των servicers προκαλεί τους δανειολήπτες, ζητώντας τεράστιες προκαταβολές για τη ρύθμιση δανείων, της τάξης των 30.000-50.000 ευρώ π.χ. για στεγαστικά δάνεια, εξωθώντας τους στην πράξη σε διαδικασίες κατασχέσεων και πλειστηριασμών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., οι καταγεγραμμένες πράξεις πλειστηριασμών αυξήθηκαν κατά 140,7% την περίοδο 2021-2022, ενώ αντίστοιχα οι καταγεγραμμένες πράξεις που αφορούν καταθέσεις κατασχετήριων εκθέσεων έκαναν άλμα 141%! Κι αν αυτά τα νούμερα καταγράφηκαν την περασμένη διετία, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς τι θα συμβεί από το 2024, που επανέρχονται οι αυστηρότεροι δημοσιονομικοί κανόνες και τα πρωτογενή πλεονάσματα.
Η εκτίμηση της Κομισιόν
Σύμφωνα με την Κομισιόν, ο κίνδυνος για το Δημόσιο θα είναι περιορισμένος, δεδομένου ότι η κρατική εγγύηση ισχύει μόνο για το τμήμα ανώτερης εξασφάλισης των τίτλων που πωλεί ο φορέας τιτλοποίησης. Η κρατική εγγύηση για το τμήμα ανώτερης εξασφάλισης θα τίθεται σε ισχύ μόνον εάν το ήμισυ και πλέον των μη εγγυημένων επισφαλών τμημάτων έχει πωληθεί επιτυχώς σε ιδιώτες συμμετέχοντες στην αγορά. Με τον τρόπο αυτόν θα διασφαλίζεται ότι η κατανομή των κινδύνων των διαφόρων τμημάτων θα δοκιμάζεται και θα επιβεβαιώνεται από την αγορά προτού το Δημόσιο αναλάβει οποιονδήποτε κίνδυνο.
Τέλος, η αμοιβή του Δημοσίου για τον κίνδυνο που αναλαμβάνει θα είναι σύμφωνη με τους όρους της αγοράς.
Στα 42 με 43 δισ. ευρώ η χασούρα από τη στήριξη
Το νέο δώρο της κυβέρνησης προς τους τραπεζίτες έρχεται ελάχιστες ημέρες μετά τις τελικές ανακοινώσεις για το ξεπούλημα των μετοχών που κατείχε το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας σε Εθνική, Πειραιώς και Alpha. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) εκτιμά ότι το Δημόσιο έχασε 42-43 δισ. ευρώ από αυτή τη διαδικασία, με την κυβέρνηση να διαφημίζει την εξέλιξη ως δείγμα προόδου της ελληνικής οικονομίας.
