Η ψυχίατρος-ψυχαναλύτρια και τακτικό μέλος της Βορειοελλαδικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας Παρασκευή Φασούλη δεν είναι απλά μια γιατρός επιστημονικά καταρτισμένη, αλλά μία επιστήμονας που συνδυάζει την ενσυναίσθηση με την ταπεινότητα! Με καταγωγή από την Αθήνα, ζει σχεδόν από τα φοιτητικά της χρόνια στη Θεσσαλονίκη, έχοντας γίνει κομμάτι αυτής της πόλης! Με τριάντα χρόνια εμπειρίας και πάνω από 7.000 περιστατικά που έχει ζήσει επιστημονικά στα γραφεία της σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα, έχει σίγουρα να μας πει πολλά για την έξαρση των ψυχικών ασθενειών, της βίας και όχι μόνο!
- Από τη Σούζη Στεφανίδη
Ποια είναι η ψυχική ασθένεια που συναντάτε πιο πολύ στα περιστατικά σας την εποχή αυτή;
Η κατάθλιψη δείχνει να έχει ολοένα αυξητική τάση, βάσει των μετρήσεων του παγκόσμιου οργανισμού υγείας. Είναι η πιο συχνή ψυχική κατάσταση για την οποία ο κόσμος ζητάει βοήθεια, είτε αυτή είναι καλυμμένη πίσω από τη χρήση αλκοόλ ή ουσιών είτε είναι εμφανής ή πολλές φορές κρύβεται πίσω από εργασιοθεραπεία.
Κυρίως οι γυναίκες ή οι άντρες ζητάνε βοήθεια πλέον;
Οι γυναίκες παραμένουν σταθερά πιο αποφασισμένες να επισκεφτούν έναν ειδικό υγείας, ανεξαρτήτως ειδικότητας. Ετσι έχει εξηγηθεί και η μακροβιότητα των γυναικών σε σχέση με τους άντρες, μια που δύσκολα επισκέπτονται γιατρούς. Οι άντρες στην πλειονότητά τους συνεχίζουν να μην επιτρέπουν εύκολα στους εαυτούς τους να αισθάνονται αδύναμοι. Ωστόσο, οι περιπτώσεις καταθλίψεων στους άντρες, όταν προκύπτουν και αποφασίζουν πλέον να δουν έναν ειδικό, είναι πλέον πιο βαριές.
Στη μετά Covid εποχή υπάρχει έξαρση στους εθισμούς και στις εξαρτήσεις. Αυτό σημαίνει ότι προϋπάρχει παθογένεια ώστε να οδηγηθεί κάποιος σε κάποια εξάρτηση ή η εξάρτηση οδηγεί σε παθογένεια;
Η αλήθεια είναι πως έχουμε μεγάλη αύξηση στις εξαρτήσεις! Αλλωστε, το απέδειξαν και οι μετρήσεις στα λύματα εντός της καραντίνας, με ιδιαίτερα αυξητική τάση στη Θεσσαλονίκη. Τα είδη εξαρτήσεων αρκετά: αλκοόλ, ουσίες, εργασία, social media, κινητά τηλέφωνα, τζόγος ακόμα και η τροφή. Αυτό όμως το οποίο βάζει σε κίνδυνο τη ζωή περισσότερο είναι τα ναρκωτικά και το αλκοόλ. Η εξάρτηση σε απορροφά σιγά σιγά σε μια μαύρη τρύπα! Σταματάει το ενδιαφέρον για καθετί πέρα από την ίδια την εξάρτηση. Η ίδια η εξάρτηση είναι τοξική και οδηγεί σε κάποια μορφή ψυχικής κατάστασης, χωρίς να γνωρίζουμε μέχρι ποιου σημείου.
Γιατί έχουμε γίνει πιο εξαρτητικοί; Δεν αντέχουμε τη ζωή που ζούμε;Την πραγματικότητα γύρω μας; Ψάχνουμε έναν τρόπο να μας κάνει να νιώθουμε, να σκεφτόμαστε και να παρατηρούμε λιγότερα γύρω μας;
Αυτή είναι μία πολύ σημαντική ερώτηση. Θα απαντήσω ως ψυχαναλύτρια, διότι δεν είμαι ειδική στις εξαρτήσεις, αλλά η εξάρτηση από μία ουσία ή από μία συνήθεια σου δίνει μια σταθερότητα. Δεν φεύγει, δεν πάει πουθενά! Σε περιμένει εκεί όταν τη θελήσεις πάλι, προσφέροντας μια ψευδή αίσθηση της σταθερότητας. Ειδικά το αλκοόλ, που το βρίσκεις παντού!
Κάτι άλλο που απασχολεί πολύ. Είμαστε σε μια εποχή με πολλές ευκαιρίες, αρκετές ελευθερίες. Υπάρχει παρ’ όλα αυτά μια τάση να ζούμε «διπλές» ζωές! Γιατί προχωράμε σε κάτι τέτοιο, αντί να ζούμε με την αλήθεια μας;
Υπάρχει όντως μια κοινωνική ελευθερία, όμως τα αυστηρά όρια των γυναικών παρέχουν παράλληλα και μία σταθερότητα. Ο γάμος, δηλαδή, μέσα στα στενά του πλαίσια, δίνει αυτήν τη σταθερότητα κατά μία έννοια, ακόμα και αν βρίσκεσαι σε έναν γάμο που δεν περνάς πλέον καλά. Ωστόσο, οι μεγάλες ελευθερίες χρειάζονται και μία διαχείριση, η οποία τις περισσότερες φορές είναι ψυχική.
Ενα από τα μεγαλύτερα ζητήματα που εξοργίζουν και τρομάζουν παράλληλα την κοινωνία ολόκληρη είναι η έξαρση της βίας κατά των γυναικών. Πολλές δολοφονίες και άλλα τόσα περιστατικά ανυπόφορης ψυχικής ή σωματικής βίας σε γυναίκες που απλά επιλέγουν να χωρίσουν από μία σχέση. Τι έχει συμβεί στην κοινωνία μας;
Παρόλο που η γυναίκα κατέκτησε τόσα πολλά και σπουδαία πράγματα μέσα στους αιώνες (μόρφωση, δικαιώματα στην εργασία κ.ά.), το δικαίωμα ιδιοκτησίας πάνω στη γυναίκα δεν είναι τόσο εύκολο να αλλάξει στην αντρική νοοτροπία. Ισως στις επόμενες γενιές. Προς το παρόν, κακά τα ψέματα, δεν έχει γίνει αποδεκτή η πραγματική αυτονόμηση της γυναίκας. Γι’ αυτό και στο άκουσμα ότι η γυναίκα τους θέλει να αποχωρήσει από τον γάμο/σχέση είναι κάτι που παίρνουν προσωπικά ως ταπείνωση. Η έξαρση των γυναικοκτονιών οφείλεται σίγουρα στην αύξηση της κατανάλωσης ναρκωτικών και ιδιαίτερα της κάνναβης και της κοκαΐνης, που δημιουργούν μια ιδιαίτερη οξυθυμία, ειδικά την ώρα που δεν έχουν κάνει χρήση. Η οξυθυμία αυτή οδηγεί σε όλα αυτά που ακούμε γύρω μας.
Ναρκισσιστές, ψυχοπαθείς, κοινωνιοπαθείς! Ποιοι είναι αυτοί που μπορεί να φτάσουν σε ακραία γεγονότα;
Η ναρκισσιστική διαταραχή σπανίως θα οδηγήσει σε μία δολοφονία, γιατί καταρχήν ο νάρκισσος δεν μπορεί να δει τον εαυτό σαν έναν κοινό δολοφόνο. Παρ’ όλα αυτά εγώ δεν θα το πάω προς τις διαταραχές. Κυρίως πρόκειται για κακές προσωπικότητες και όχι απαραίτητα για διαταραγμένους. Οι λόγοι που οδηγούν κάποιον στη βία είναι η εξάρτηση από ουσίες, από μία γυναίκα η ανωριμότητα και η αδυναμία να ελέγξουν την επιθετικότητά τους.
Πότε πρέπει μια γυναίκα να φεύγει από μία γνωριμία/σχέση άμεσα; Ποια είναι η συμπεριφορά που μια γυναίκα θα πρέπει να λάβει ως κόκκινη σημαία;
Η γυναίκα συγχωρεί εύκολα καταρχήν. Δίνουμε δεύτερες, τρίτες ευκαιρίες! Από το πρώτο δείγμα βίας θα πρέπει να φεύγει. Δεν πρέπει να υπάρξει δεύτερη. Και βία δεν είναι μόνο η σωματική. Είναι η λεκτική, είναι η ψυχολογική. Ο,τι συγχωρείται εύκολα επαναλαμβάνεται.
