Σταύρος Αραχωβίτης: «Η χαρουπιά είναι πολύ ελπιδοφόρα καλλιέργεια»

Σκληρή γλώσσα για την πολιτική της Ν.Δ. χρησιμοποιεί στη συνέντευξη που παραχώρησε στον «Ελληνα Αγρότη» ο πρώην υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων του ΣΥΡΙΖΑ Σταύρος Αραχωβίτης.

• Του ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΠΑΠΑΔΑΚΗ – Εφημερίδα «Έλληνας Αγρότης»

Ο κ. Αραχωβίτης απάντησε για μια σειρά ζητημάτων που σχετίζονται με την κατάσταση της αγροτικής παραγωγής τόσο στη χώρα μας όσο και παγκοσμίως, εξαιτίας των πολιτικών της Ε.Ε. αλλά και της κλιματικής αλλαγής. Ο Σταύρος Αραχωβίτης τονίζει την ανάγκη να ληφθούν πολύ σοβαρά μέτρα από τώρα, χωρίς να χάνεται άλλος πολύτιμος χρόνος. Για την κλιματική αλλαγή προτείνει, για παράδειγμα, ακόμα και την αντικατάσταση καλλιεργειών που δεν χρειάζονται νερό ή που χρειάζονται λίγο νερό, όπως είναι η χαρουπιά, που ευδοκιμεί στις νότιες περιοχές της χώρας μας.

Επίσης απαντά και στην ερώτηση ποια μέτρα θα εφήρμοζε ο ίδιος, αν σήμερα αναλάμβανε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κάνοντας λόγο για μέτρα τριών οριζόντων, που θα ξεκινούσαν από την άμεση ανακούφιση των παραγωγών.

Ξηρασία και ανομβρία. Γίνεται χαμός. Ακόμα και η ελαιοκαλλιέργεια στην Κρήτη παρουσιάζει πρωτόγνωρα φαινόμενα – ξεραίνονται ολόκληροι ελαιώνες. Δηλαδή, διαψεύδονται επιστήμονες που λένε πως η ελιά αντέχει. Πώς βλέπετε τα πράγματα;

Η ελιά είναι ένα δέντρο το οποίο πράγματι αντέχει, αλλά όχι σε τόσο ακραίες καταστάσεις. Αυτό που πρέπει να γίνει είναι η προσαρμογή στα νέα δεδομένα – εφαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Αυτό που δεν έκανε τόσα χρόνια η Πολιτεία. Και θα σας πω το εξής χαρακτηριστικό: υπάρχουν μεγάλα έργα και στην Κρήτη, τα οποία δημιουργήθηκαν την περίοδο του ΣΥΡΙΖΑ, την περίοδο 2015-2019, που εγκαταλείφθηκαν ακριβώς στο ίδιο επίπεδο που τα αφήσαμε το 2019. Δεν προχώρησε τίποτα. Και μιλάω για φράγματα, για ταμιευτήρες μεγάλους και για ένα σχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος για την κλιματική αλλαγή, που προέβλεπε μια σειρά από παρεμβάσεις.
Εχουμε μείνει έξι χρόνια πίσω, χωρίς να υπάρχει τίποτα καινούργιο σε αυτά. Η χώρα πρέπει να εγκλιματιστεί στην κλιματική αλλαγή. Να εμπλακούν και οι επιστήμονες. Εκτός από τα έργα αποταμίευσης νερού, πρέπει να πάμε και σε μια λογική προσαρμογής των καλλιεργειών, ακόμα και αλλαγής τους σε ορισμένες περιπτώσεις, με καινοτόμες και ρετροκαινοτόμες καλλιέργειες. Ρετροκαινοτόμες καλλιέργειες είναι αυτές που ήταν παλιά ανθεκτικές, οι οποίες εγκαταλείφθηκαν και ξαναέρχονται στη μόδα, όπως το χαρούπι, μια εξαιρετική καλλιέργεια και λίαν αποδοτική.

Στην Κρήτη είναι κάποιοι άνθρωποι που ασχολούνται, αλλά είναι ελάχιστοι.

Η χαρουπιά είναι μια καλλιέργεια που μπορεί να προσφέρει. Ειδικά στη νότια και την ανατολική Κρήτη νομίζω ότι πολλές εκτάσεις που σήμερα καλλιεργούνται με άλλες καλλιέργειες που χρειάζονται νερό θα μπορούσαν να αντικατασταθούν με χαρουπιά, που θέλει ελάχιστο νερό – καρπίζει και αναπτύσσεται καλά ακόμα και χωρίς νερό.
Και χρησιμοποιείται από εργοστάσια ακόμα και για προϊόντα διατροφής του ανθρώπου, πέρα από τη διατροφή των ζώων. Εγώ τη βλέπω στις πολύ ελπιδοφόρες καλλιέργειες…

Επιδοτείται, έτσι δεν είναι;

Οχι, δεν επιδοτείται η φύτευσή της τώρα. Τα εργοστάσια επεξεργασίας επιδοτούνται.

Και υπάρχουν πολλά εργοστάσια στην Ελλάδα;

Δεν υπάρχουν σε πολλά σημεία ακόμα. Κάποια υπάρχουν στην Κρήτη, στον Ασπρόπυργο και στην Αρκαδία.

Ωστόσο, κατά διαστήματα ακούμε ότι πέφτουν οι τιμές και πως άλλοτε ανεβαίνουν.

Κάποια στιγμή είχε ανέβει το χαρούπι σε πολύ υψηλή τιμή. Τώρα έχει διορθωθεί, αλλά είναι και αποδοτική για τον παραγωγό. Και νομίζω ότι και τα επόμενα χρόνια θα αυξηθεί η ζήτησή του και θα διορθωθεί και η τιμή του χαρουπιού.

Υπάρχει βέβαια και η άποψη ότι, αντί να αλλάξουμε καλλιέργειες, θα ήταν πιο σωστό να βρούμε τρόπους να στηρίξουμε τις υπάρχουσες καλλιέργειες, και κυρίως στην Κρήτη το αμπέλι και την ελιά.

Η προσαρμογή είναι το «κλειδί». Δηλαδή, όπου δεν μπορούν τα πράγματα να γίνουν αλλιώς, δεν μπορούμε να μιλάμε για στήριξη σε υφιστάμενες καλλιέργειες, όσο και να το θέλουμε. Η ύπαρξη νερού και οι ακραίες θερμοκρασίες θα καθορίσουν πολλά τα επόμενα χρόνια. Οπότε θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να προσαρμοστούμε. Πάντα το ανθρώπινο είδος επιβίωνε γιατί έδειχνε προσαρμοστικότητα. Αυτή τον έφερε ως εδώ, για να κυριαρχήσει πάνω στον πλανήτη.

Εχουμε και το ζήτημα των τιμών στο ελαιόλαδο. Εσείς πώς βλέπετε σήμερα τη χαμηλή εκκίνησή τους;

Πέρυσι το ελαιόλαδο έφτασε σε ακραία υψηλή τιμή και ήταν αναμενόμενο ότι θα «διορθωθεί». Η ακραία υψηλή τιμή είχε βασική επίπτωση τη μείωση της κατανάλωσης. Εγώ είμαι της γνώμης ότι το ελαιόλαδο θα πρέπει να είναι σε τέτοια τιμή, που ο παραγωγός θα καλύπτει το κόστος παραγωγής του και θα μπορεί με το εισόδημα που βγάζει να ζει αξιοπρεπώς την οικογένεια του, αλλά ταυτόχρονα να μη λείπει από κανένα σπίτι. Να είναι προσιτό για τον καταναλωτή. Για να βρούμε το σημείο ισορροπίας, έτσι ώστε και ο καταναλωτής να μπορεί να το αγοράσει και ο παραγωγός να είναι ικανοποιημένος.

«Μείωση του ΦΠΑ μέχρι μηδενισμού για το ελαιόλαδο»

Πιστεύετε ότι η ελαιοκαλλιέργεια στη Μεσόγειο απειλείται για τα επόμενα χρόνια σε τέτοιον βαθμό, που μπορεί να οδηγηθεί ακόμα και σε αφανισμό;

Να μην είμαστε τόσο απαισιόδοξοι. Ομως, θα αλλάξουν οι καλλιέργειες. Σε περιοχές της βόρειας Ελλάδας όπου ποτέ δεν υπήρχε ελιά τα παλαιότερα χρόνια, τώρα δείχνει να αποδίδει καλά. Επίσης, στις ζώνες προς τη βόρεια Ευρώπη και βαθύτερα στην Αφρική επεκτείνεται η ζώνη της ελαιοκομίας. Και άλλες περιοχές στον πλανήτη, που δεν παρήγαν ποτέ λάδι, τώρα παράγουν. Αρα, οι αλλαγές είναι δεδομένες και συμβαίνουν γύρω μας.

Για το κόστος παραγωγής στο ελαιόλαδο ποιες είναι οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ;

Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ εδώ και πολλά χρόνια είναι η μείωση του ΦΠΑ μέχρι τον μηδενισμό για το ελαιόλαδο. Μια πρόταση που αρνείται πεισματικά η κυβέρνηση της Ν.Δ. Γιατί την αρνείται; Πώς θα φάει ο φτωχός άνθρωπος με αυτόν τον ΦΠΑ;

Πώς βλέπετε την πολιτική της κυβέρνησης; Είχαμε τελευταία την παραίτηση της διοίκησης του ΟΠΕΚΕΠΕ, που ζήτησε ο υπουργός Κώστας Τσιάρας.

Εγώ θα έλεγα ότι το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης τα τελευταία πέντε χρόνια με τη Ν.Δ. είναι στον αυτόματο πιλότο. Δεν υπάρχει πολιτική στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Και με τον σημερινό υπουργό είναι ακόμα χειρότερα τα πράγματα, γιατί δεν έχει συγκεκριμένη στρατηγική ούτε για τον ΟΠΕΚΕΠΕ και τις επιδοτήσεις – φέτος ήταν μια δραματική από πλευράς πληρωμών, με παρακρατούμενα που κανένας δεν ξέρει, με αχρεώστητα που κανένας δεν ξέρει τι είναι, από πού προέρχονται και πόσα είναι. Μέχρι που έκλεισε το ΟΣΔΕ τον Οκτώβριο, λίγες μέρες πριν γίνει η πληρωμή. Αρα μιλάμε για μια καθ’ όλα αναξιόπιστη πληρωμή. Συνεπώς δεν υπάρχει καμία στρατηγική για το ελαιόλαδο και τον οίνο. Το μεγάλο πρόβλημα με το κόστος παραγωγής ούτε το άγγιξε ούτε το συζητά κανένας. Η κτηνοτροφία καταρρέει. Εχουμε δύο πανδημίες επί των ημερών του σημερινού υπουργού, την ευλογιά και την πανώλη. Τα μέτρα που παίρνει είναι μόνο πυροσβεστικά και αστυνομικά – απαγορεύσεις μετακινήσεων, απαγορεύσεις σφαγείων, απαγορεύσεις και μόνο απαγορεύσεις. Τι κάνει; Και αποζημιώσεις τίποτα. Προληπτικά μέτρα, μηδέν. Δηλαδή, οδηγεί την κτηνοτροφία στον αφανισμό.

Αν υποθέσουμε ότι αύριο το πρωί αναλαμβάνατε πάλι το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ φυσικά, τι μέτρα θα εφαρμόζατε άμεσα;

Το πρώτο που θα εφήρμοζε μια προοδευτική κυβέρνηση είναι η άμεση στήριξη των παραγωγών, έτσι ώστε να σταθούν στα πόδια τους. Μιλάμε για έναν ορίζοντα τριών επιπέδων: άμεσα μέτρα στήριξης, μεσοπρόθεσμα μέτρα, έτσι ώστε το επόμενο χρονικό διάστημα να δημιουργηθούν οι συνθήκες ανάκαμψης, και μακροπρόθεσμα μέτρα για το άνοιγμα των εξαγωγών και την τόνωση της κατανάλωσης. Δηλαδή, θα εφήρμοζα ένα σχέδιο τριών οριζόντων.
Να σας θυμίσω ότι το 2018, εφαρμόζοντας ένα σχέδιο συνδυασμένο από τα συναρμόδια υπουργεία, μέσα στα Μνημόνια, είχαμε ρεκόρ εξαγωγών αγροτικών προϊόντων και προϊόντων αγροδιατροφής. Το 2019 είχαμε κατάρρευση του ιστορικού ρεκόρ. Δηλαδή, δύο χρονιές απανωτές είχαμε συνεχόμενα ρεκόρ. Αυτό τι σημαίνει; Οτι έγινε δουλειά σε βάθος, η οποία σταμάτησε βέβαια με το που βγήκε η κυβέρνηση της Ν.Δ.
Και τώρα παρουσιάζεται ένα τεράστιο εμπορικό έλλειμμα. Τα προϊόντα τα ελληνικά είναι μη ανταγωνίσιμα και κινδυνεύουμε να χάσουμε τη φέτα. Είναι φοβερό αυτό που συμβαίνει!

Μιλήστε μας για τη συμφωνία Mercosur.

Η Ε.Ε. τρέχει μια συμφωνία με τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, η οποία θα πλήξει πολλά από τα ευρωπαϊκά προϊόντα, και ιδιαίτερα τα ελληνικά – κυρίως το κρασί, αλλά και τα γαλακτοκομικά και τα κτηνοτροφικά. Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης κοιμάται τον ύπνο του δικαίου! Ούτε έχει ακούσει ούτε ξέρει τι γίνεται. Τις συνέπειες θα τις υποστούν οι Ελληνες αγρότες τα επόμενα χρόνια, λόγω της αδιαφορίας και της αδράνειας της σημερινής πολιτικής ηγεσίας.

«Να βρούμε στο ελαιόλαδο το κοινό σύνολο, που λέγαμε στα μαθηματικά. Για να γίνει αυτό πρέπει να κατέβει το κόστος παραγωγής, που έχει γίνει δυσθεώρητο. Ειδικά το νερό τον τελευταίο καιρό έχει αυξήσει πάρα πολύ το κόστος παραγωγής. Από την άλλη πλευρά, να μπορεί να το αγοράσει ο καταναλωτής», καταλήγει ο πρώην υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων του ΣΥΡΙΖΑ.