- Του Νίκου Φωτόπουλου
Για χρόνια η Θεσσαλονίκη αποκοιμιόταν σχεδόν νανουρισμένη απ’ τα φώτα της παραλίας, με τους ήχους της θάλασσας να σκεπάζουν ό,τι άγριο κι επικίνδυνο μπορούσε να συμβεί στα σπλάχνα της. Οι «νονοί» ήταν λίγοι, ήταν γνωστοί – σχεδόν cult φιγούρες της πόλης – και χάνονταν με το ξημέρωμα. Ώσπου στις αρχές του 2000, το «οργανωμένο έγκλημα», μια έννοια ξένη ως τότε στη συμπρωτεύουσα, της χτύπησε την πόρτα…
Παλιά, υπήρχαν μεν οι «νονοί» της νύχτας που πουλούσαν προστασία στα μαγαζιά, ήταν όμως ένας κόσμος περισσότερο λαδωμένος παρά ματωμένος.
Σήμερα, τα πράγματα έχουν αλλάξει δραματικά. Το έγκλημα στην πόλη είναι και «οργανωμένο» και διεθνές, έχει επεκταθεί σε «μεγάλες μπίζνες» κι ούτε μπορούμε να φανταστούμε πόσο «μακριά» ή «ψηλά» φτάνει…
Η ΔΑΟΕ (Διεύθυνση Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος) ή αλλιώς «ελληνικό FBI», όπως αρέσει στον κ. Χρυσοχοΐδη να την διαφημίζει, ιδρύθηκε με μεγάλες προσδοκίες, όμως το στοίχημα ακόμη δεν έχει κερδηθεί. Η αλήθεια είναι πως έχει κάνει κάποιες σημαντικές επιτυχίες –ορισμένες από αυτές στη Θεσσαλονίκη– αλλά το οργανωμένο έγκλημα που βρίσκεται απέναντι της, είναι πολυπλόκαμο, αδίστακτο και συχνά ένα βήμα μπροστά. Η μαφία της Θεσσαλονίκης ή αυτό που θα λέγαμε «Salonica Mafia» συνεχώς μεταλλάσσεται, αναδιοργανώνεται και έχει κι αυτό «πηγές» οι οποίες συχνά εμπλέκονται με την πολιτική εξουσία ή την επιχειρηματικότητα…
Υπό αυτές τις συνθήκες είναι δύσκολο το έργο της ΔΑΟΕ, παρά την αξιοπρεπή προσπάθεια στελέχωσης με ικανούς κι έμπειρους αξιωματικούς. Ίσως για αυτό είναι «σφίγγες», ακόμη. Η εφημερίδα «Θεσσαλονίκη» ωστόσο, ζήτησε την άποψη τους με τον πλέον επίσημο τρόπο, υποβάλλοντας επίσημο αίτημα στο αρχηγείο της ΕΛΑΣ. Και παρά τις αρχικές «γραφειοκρατίες» η απάντηση ήταν εν τέλει θετική, υπό τους όρους της ανωνυμίας και της αποφυγής ερωτήσεων σχετικά με ανοιχτές υποθέσεις. Το δεχθήκαμε, αφού ούτως ή άλλως είχαμε κι άλλες ασφαλείς «πηγές» πληροφόρησης και ουσιαστικά διασταυρώσαμε τα στοιχεία μας.
Το εγχώριο έγινε διεθνές
Όπως είπαμε, πριν από το 2000 υπήρχε μόνο η νύχτα για τον υπόκοσμο. Στη Θεσσαλονίκη δεν ήταν περισσότερα από 4-5 ονόματα που είχαν μικρές ομάδες με χαρακτηριστικά μαφίας και πουλούσαν προστασία στα μαγαζιά, σε χαρτοπαικτικές λέσχες και σε οίκους ανοχής. Οι παλαιότεροι θα θυμούνται ξεκαθαρίσματα λογαριασμών και δολοφονίες έξω από νυχτερινό κέντρο της πόλης, στην περιοχή Γεωργικής Σχολής, στα τέλη της δεκαετίας του ´80 ή στο δρόμο της Χαλκιδικής με νεκρό γνωστό «νονό» που φάνηκε σαν τροχαίο, κάπου στις αρχές της δεκαετίας του ´90…
Όμως, αυτοί ήταν λίγοι κι η αστυνομία γνώριζε. Αλλά από το 2000 και μετά, τα πράγματα άλλαξαν άρδην.
«Πράγματι, από τη δεκαετία του 2000 το έγκλημα από εγχώριο κατέληξε διεθνές. Η παγκοσμιοποίηση, η δημιουργία νέων αγορών, το άνοιγμα των συνόρων ιδίως με ανατολική Ευρώπη, ακόμη και οι γεωπολιτικές αλλαγές έπαιξαν το ρόλο τους», αναφέρει στη «Θ» υψηλόβαθμο στέλεχος της ΔΑΟΕ.
Δίαυλοι επικοινωνίας
Για τη σχέση της Greek mafia με τη Salonica mafia, εξηγεί ότι «υπάρχουν δίαυλοι επικοινωνίας και συνεργασίας, αλλά καθεμιά είναι στην ουσία ανεξάρτητη».
Σύμφωνα με τον ίδιο, «στη Θεσσαλονίκη δρουν εγκληματικές ομάδες και από το ανατολικό μπλοκ και από την Ελλάδα, μερικές φορές και μεικτές». Τονίζει επίσης, σχετικά με τα πρόσωπα, ότι «κατά καιρούς αυτά κάνουν κύκλο, δηλαδή μπαίνουν φυλακή κάποιοι, άλλοι αποφυλακίζονται, αλλά περίπου οι ίδιοι είναι»…
Η ΔΑΟΕ ή αλλιώς «ελληνικό FBI» δεν δρα σαν την παλιά Ασφάλεια. Δεν ασχολείται με συμμοριούλες που κάνουν ληστείες σε ψιλικατζίδικα.
«Στοχεύουμε σε σοβαρές υποθέσεις. Δεν απασχολούμαστε σε άλλες υπηρεσίες, άλλες εκδηλώσεις ή… γήπεδα. Κάνουμε ειδικές ανακριτικές πράξεις και θεωρώ ότι έχουμε πια και περισσότερα εργαλεία από το νόμο για να αντιμετωπίσουμε το οργανωμένο έγκλημα. Ανοίγουμε υποθέσεις αυτεπάγγελτα. Κάνουμε ενεργητικές έρευνες κι επιδιώκουμε να κυνηγάμε μια υπόθεση μέχρι το τέλος, όποιος κι αν είναι ο βαθμός δυσκολίας. Η δομή μας, τα τμήματα και οι αρμοδιότητες δεν έχουν σχέση με παλιά Ασφάλεια που είχε μεν σπουδαίες επιτυχίες, αλλά είχε να αντιμετωπίσει και υποθέσεις της καθημερινότητας. Δεν είχαν την πολυτέλεια του χρόνου τότε, ούτε των σύγχρονων μεθόδων έρευνας», μας εξηγεί το υψηλόβαθμο στέλεχος.
Τρεις επιτυχίες
Και πράγματι, τα αποτελέσματα στην περιοχή μας δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητα. Τρεις χαρακτηριστικές επιτυχίες των τελευταίων μηνών είναι η σύλληψη 31χρονου με 13,5 κιλά κοκαΐνης, η εξάρθρωση τριών ομάδων που διέπρατταν αρχαιοκαπηλίες και άλλων δυο που νόθευαν λάδια στην Ημαθία και τα διακινούσαν σε όλη τη χώρα. Επίσης η σύλληψη μέλους οργάνωσης που διακινούσε παράνομα αναβολικά φάρμακα αξίας 8 εκατομμυρίων ευρώ, αλλά και η υπόθεση με τις χαλκευμένες αντλίες σε βενζινάδικα της Θεσσαλονίκης, αν και αυτή τη χειρίστηκαν από τη ΔΑΟΕ στην Αθήνα
Εκκρεμεί βέβαια, η εξιχνίαση της υπόθεσης ανθρωποκτονίας του Τούρκου έξω από τα ΚΤΕΛ Μακεδονία.
«Πράγματι, στη Θεσσαλονίκη έχουν εμφανιστεί Τούρκοι τον τελευταίο καιρό που έχουν άμεση σχέση με το οργανωμένο έγκλημα. Κυρίως με ναρκωτικά, όπλα και ξέπλυμα χρήματος. Έχουμε άριστη συνεργασία με ξένες διωκτικές αρχές. Γίνεται μια συντονισμένη προσπάθεια μέσω διεθνών διαύλων για να τα αντιμετωπίσουμε. Ελέγχουμε το καθεστώς παραμονής και τους τρόπους εισόδου για να εντοπίσουμε τα πρόσωπα. Κι έχουμε αποτελέσματα. Έχουν δεχθεί μεγάλη πίεση οι ομάδες αυτές κι έχουν περιοριστεί πολύ κι εδώ και στην Αθήνα», υποστηρίζει ο αξιωματικός της ΔΑΟΕ.
Έγκλημα οργανωμένο και σε…εθνικότητες
Πέρα από τις επίσημες πληροφορίες της ΕΛΑΣ όμως, η «Θ» θέλησε να ρίξει ένα κάποιο φως και πίσω από τις κουίντες. Απευθυνθήκαμε σε έμπειρους αστυνομικούς που έχουν ασχοληθεί κατά κόρον τα τελευταία χρόνια με τη Salonica mafia και είχαν τη διάθεση να μιλήσουν χωρίς περιορισμούς, πάντα όμως υπό το καθεστώς της ανωνυμίας.
«Μετά το 2000, όταν οι Έλληνες άρχισαν να χάνουν έδαφος, πρώτα ήρθαν οι Αρμένιοι. Ήταν περίπου το 2007-8, αλλά σύντομα αλληλοσκοτώθηκαν. Ένας πιάστηκε το 2010 για σειρά ανθρωποκτονιών και πέθανε στη φυλακή από ανακοπή πριν από δυο χρόνια. Όπως γίνεται και στην Αθήνα με τη Greek mafia, είχε ομάδες και μέσα κι έξω από τη φυλακή. Εξακολουθούσε να δρα αν και έγκλειστος. Το 2015 έγινε η τελευταία δικογραφία για αυτόν. Ασχολιόταν κυρίως με προστασία κι εκβιασμούς. Άλλη περίπτωση, περισσότερο γνωστή, ο Αρμένιος με τη Λαμποργκίνι. Το 2010 τον πιάσαμε για τοκογλυφίες. Είχε φθάσει να είναι ακόμη και παράγοντας ποδοσφαιρικής ομάδας της Θεσσαλονίκης. Κατάφερε να αποδράσει ενώ δικαζόταν, λόγω παρέλευσης του 18μηνου κι έφυγε στο εξωτερικό. Μια φορά συνελήφθη στη Σερβία, αλλά υπήρχε πρόβλημα με την έκδοση του στη χώρα μας. Τον ξανάπιασαν στο Κόσοβο και τελικά μας τον παρέδωσαν και σήμερα εκτίει ποινή πολυετούς κάθειρξης στις φυλακές Διαβατών», μας λέει ο έμπειρος αστυνομικός.
Στα μαγαζιά της νύχτας
«Μετά, περίπου το 2012, οι Γεωργιανοί εμφανίστηκαν σε δυο – τρεις ισχυρές ομάδες στα μαγαζιά της νύχτας. Μέχρι τότε ήταν κυρίως Έλληνες στη Θεσσαλονίκη και Αλβανοί στη Χαλκιδική. Τρία αδέλφια, Έλληνες, πιάστηκαν και μπήκαν στη φυλακή. Αυτοί χάθηκαν από τα μαγαζιά. Σήμερα, κάποιες από αυτές τις ομάδες και τα πρόσωπα έχουν ακόμη τον έλεγχο, όμως η νύχτα δεν έχει πια τα κέρδη που είχε κάποτε… Το οργανωμένο έγκλημα στρέφεται σε νέες δραστηριότητες, όπως λαθραία καύσιμα, τσιγάρα, ναρκωτικά, όπλα, εκβιασμοί. Να σας πω χαρακτηριστικά και με αφορμή την υπόθεση που εξιχνιάστηκε πρόσφατα από τη ΔΑΟΕ με τα καύσιμα, σχεδόν στα μισά βενζινάδικα της Θεσσαλονίκης, οι υπεύθυνοι έχουν περάσει από τη φυλακή ή έχουν ποινικά μητρώα…», αναφέρει.
«Το 2018 εμφανίσθηκαν στην πόλη κάποιες ομάδες Αλβανών που είχαν τον έλεγχο από καιρό στη νύχτα της Χαλκιδικής. Αυτοί ήταν σε κόντρα με τους Γεωργιανούς. Κάποιοι συνεργάζονταν με Έλληνες από τη Θεσσαλονική. Θα θυμάστε τις ένοπλες μάχες σε νυχτερινά κλαμπ στο λιμάνι και στα Λαδάδικα… Ήταν για τον έλεγχο των μαγαζιών καθώς είχε πεθάνει ένα μεγάλο όνομα που τα ήλεγχε και τα διεκδικούσαν. Μετά είχαν κόντρες μεταξύ τους. Κάποιοι μπήκαν φυλακή, κάποιοι επέστρεψαν στη Χαλκιδική. Η προστασία δεν αξίζει πια. Έχει μεγάλες ποινές και λίγα λεφτά».
Πολλά πλοκάμια
Το οργανωμένο έγκλημα έχει πολλά πλοκάμια. Σύμφωνα με τις «πηγές» μας, μεγάλο μέρος των ναρκωτικών ελέγχουν σήμερα Έλληνες και Αλβανοί που χρησιμοποιούν ως διακινητές Πακιστανούς. Τσιγάρα, νυχτερινά μαγαζιά και καύσιμα έχουν κυρίως Έλληνες και Ρώσοι. Τα κοντέινερ με τις μπανάνες που κρύβουν κοκαίνη και το λαθρεμπόριο καυσίμων είναι σήμερα ίσως οι πιο επικερδείς επιχειρήσεις για το οργανωμένο έγκλημα. Στην Αθήνα έχουν γίνει εν ψυχρώ δολοφονίες γι αυτά. Στη Θεσσαλονίκη έχουν βάλει βόμβες σε σπίτια κι έχουν γαζώσει νόμιμα βενζινάδικα με Καλάζνικοφ για να εκφοβίσουν.
Η μάχη με το οργανωμένο έγκλημα μάλλον δεν θα τελειώσει ποτέ γιατί μεταλλάσσεται, εκσυγχρονίζεται, βρίσκει νέα πεδία δράσης. Από την άλλη η αστυνομία κινείται πλέον πιο μεθοδικά, πιο συντονισμένα και αρχίζει ν’ αποκτά πείρα.
Στην πραγματικότητα, η μαφία της Θεσσαλονίκης σήμερα δε θυμίζει σε τίποτα τις παλιές εποχές. Δεν έχει ανάγκη τους παλιούς «νονούς» με τις χρυσές καδένες και τα λαμέ πουκάμισα. Κινείται δίπλα μας όλη μέρα, καλοντυμένη, με ακριβά αμάξια, με POS, και χαμογελάει με δόντια λευκά σαν παραποιημένη απόδειξη καυσίμων…
Γιατί χωρίς ονόματα:
Η απόφαση της «Θ» να μη δημοσιεύσει ονόματα μελών του οργανωμένου εγκλήματος – παρότι είναι γνωστά στις Αρχές και δημοσιογραφικούς κύκλους – βασίζεται σε ένα συνδυασμό δεοντολογικών, νομικών και πρακτικών λόγων.
1. Νομική ευθύνη και τεκμήριο αθωότητας
Ακόμη και αν υπάρχουν ενδείξεις ή αποδείξεις για τη συμμετοχή κάποιου σε εγκληματική οργάνωση, εάν δεν έχει υπάρξει τελεσίδικη καταδίκη, το άτομο θεωρείται αθώο.
2. Δημοσιογραφική δεοντολογία
Η δουλειά της δημοσιογραφίας δεν είναι να υποκαθιστά την αστυνομία ή τη Δικαιοσύνη. Στόχος είναι η αποκάλυψη τάσεων, μηχανισμών και κοινωνικών φαινομένων, όχι η δημόσια στοχοποίηση προσώπων χωρίς ισχυρή τεκμηρίωση και θεσμική κάλυψη. Τα ΜΜΕ οφείλουν να ενημερώνουν και αποκαλύπτουν, όχι να «καταδικάζουν».
3. Κίνδυνος για τη ζωή του δημοσιογράφου
Το οργανωμένο έγκλημα δεν συγχωρεί τη διαρροή. Η στοχοποίηση μελών – ειδικά όταν δεν είναι ήδη γνωστά στο ευρύ κοινό – μπορεί να επιφέρει αντίποινα. Η περίπτωση Καραϊβάζ είναι χαρακτηριστική.
4. Σεβασμός προς τις έρευνες των Αρχών
Οι δημοσιοποιήσεις μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο μυστικές επιχειρήσεις των διωκτικών αρχών, να καταστρέψουν εν εξελίξει παρακολουθήσεις ή να οδηγήσουν σε καταρρεύσεις δικογραφιών.
5. Ηθική διάσταση και κοινωνική ευθύνη
Η δημοσιογραφία δεν είναι κυνήγι μαγισσών. Το ζητούμενο είναι η αποκάλυψη της αλήθειας. Η χρήση ονομάτων μπορεί να οδηγήσει σε στοχοποίηση αθώων με το ίδιο όνομα ή συγγενική σχέση με το φερόμενο πρόσωπο.
Συνεπώς, η μη δημοσίευση ονομάτων δεν είναι αδυναμία, ούτε συγκάλυψη. Είναι στάση υπευθυνότητας απέναντι στη Δικαιοσύνη, την αλήθεια, την ασφάλεια και το ήθος του Τύπου. Το οργανωμένο έγκλημα πρέπει να αποκαλύπτεται μέσα από την παράνομη δράση και το πλέγμα του – όχι με λίστες ονομάτων, αλλά ρίχνοντας φως στα σκοτεινά μονοπάτια του.
