Η Ρωσική επίθεση στην Ουκρανία και ο κίνδυνος μιας αμερικανικής αποχώρησης από την ευρωπαϊκή ήπειρο ενίσχυσαν τη βούληση του Λονδίνου και των Βρυξελλών να σφίξουν τους δεσμούς τους στον τομέα της άμυνας.
- Γράφει η Μαρία Δεναξά
Ετσι σήμερα Δευτέρα, Βρετανία και Ευρωπαϊκή Ένωση πραγματοποιούν στη βρετανική πρωτεύουσα μια πρωτοφανή σύνοδο κορυφής, πέντε χρόνια μετά το Brexit, με σκοπό να τεθούν τα θεμέλια για μια στενότερη σχέση, ιδίως στον τομέα της άμυνας.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, ο οποίος υποσχέθηκε να «επαναφέρει» τη συνεργασία με την ΕΕ μόλις ανέλαβε την εξουσία τον περασμένο Ιούλιο, υποδέχεται την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα.
Η σύνοδος κορυφής αποτελεί ευκαιρία για τον ηγέτη των Εργατικών να υλοποιήσει τη βούλησή του για προσέγγιση με τις Βρυξέλλες και να γυρίσει σελίδα από τα χρόνια εντάσεων μεταξύ των 27 και των προηγούμενων συντηρητικών κυβερνήσεων της χώρας του που συνδέθηκαν με το Brexit.
Έκτοτε, η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία και ο κίνδυνος αμερικανικής αποχώρησης από την ευρωπαϊκή ήπειρο ενίσχυσαν τη βούληση του Λονδίνου και των Βρυξελλών για στενότερους δεσμούς στον τομέα της άμυνας.
Αν και το κλίμα έχει βελτιωθεί μεταξύ των δύο πλευρών, οι διαπραγματεύσεις παραμένουν δύσκολες: έχουν υπάρξει εντάσεις, κυρίως σε θέματα αλιευτικών ποσοστώσεων και κινητικότητας των νέων.
Ο Κιρ Στάρμερ και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν συναντήθηκαν την Παρασκευή στην Αλβανία, στο περιθώριο της συνόδου της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας (EPC), προσπαθώντας να επιλύσουν τις όποιες διαφωνίες.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός υποσχέθηκε μια συμφωνία που «θα είναι καλή για τις θέσεις εργασίας, τη φορολογία και τα σύνορά μας». Ωστόσο, τα όρια αυτής της συμφωνίας παραμένουν ασαφή και οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια της Κυριακής.
«Μέχρι το τέλος»
«Διαπραγματευόμαστε εξαιρετικά σκληρά, για το εθνικό συμφέρον», εξήγησε το πρωί της Κυριακής στο BBC ο υπουργός αρμόδιος για τις σχέσεις με την ΕΕ, Νικ Τόμας-Σάιμοντς.
«Προχωράμε προς τη σωστή κατεύθυνση. Μερικές λεπτομέρειες μένουν να ρυθμιστούν αλλά είναι μάλλον θετικό, θα τα καταφέρουμε», σχολίαζε Ευρωπαίος διπλωμάτης αργά το απόγευμα της Κυριακής στις Βρυξέλλες, υπό καθεστώς ανωνυμίας.
Οι ηγέτες αναμένεται να ανακοινώσουν μια εταιρική σχέση στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας, να υπογράψουν ένα έγγραφο που θα ορίζει κοινό όραμα για τις μεγάλες παγκόσμιες προκλήσεις, καθώς και ένα άλλο που θα απαριθμεί τους τομείς στους οποίους σκοπεύουν να σημειώσουν πρόοδο τους επόμενους μήνες.
Το αμυντικό σύμφωνο θα επιτρέψει στο Ηνωμένο Βασίλειο να συμμετέχει σε υπουργικές συναντήσεις της ΕΕ και να ενταχθεί σε ορισμένες στρατιωτικές αποστολές της ΕΕ, πέραν των ήδη ισχυρών κοινών δεσμεύσεων με τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ.
Για το Λονδίνο, το ζήτημα είναι και οικονομικό, με στόχο την πρόσβαση των βρετανικών επιχειρήσεων στο μελλοντικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο αποσκοπεί στην ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανικής βάσης εντός της ΕΕ. Η συμμετοχή σε αυτό το πρόγραμμα θα απαιτήσει όμως ξεχωριστή συμφωνία σε δεύτερη φάση, καθώς και βρετανική οικονομική συνεισφορά.
Πέρα από την άμυνα, η κυβέρνηση των Εργατικών, που επιδιώκει την τόνωση των εμπορικών συναλλαγών οι οποίες επλήγησαν από τη γραφειοκρατία που προέκυψε λόγω του Brexit, έχει αφήσει να εννοηθεί ότι είναι ανοιχτή σε δυναμική ευθυγράμμιση με τα πρότυπα της ΕΕ για τα τρόφιμα και τα αγροτικά προϊόντα.
Μια συμφωνία για τα υγειονομικά και φυτοϋγειονομικά πρότυπα θα βοηθούσε τους Βρετανούς παραγωγούς που «αντιμετωπίζουν τη γραφειοκρατία και ελέγχους για να εξάγουν προς τον πιο κοντινό και σημαντικότερο εμπορικό μας εταίρο», όπως υπογραμμίζει η Ντάουνινγκ Στριτ.
«Υποχώρηση»
Ωστόσο, ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν θέσει στο τραπέζι άλλες απαιτήσεις, όπως την ανανέωση της πρόσβασης των Ευρωπαίων αλιέων στα βρετανικά ύδατα και ένα πρόγραμμα αμοιβαίας κινητικότητας για νέους 18 έως 30 ετών ώστε να μπορούν να σπουδάζουν και να εργάζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ.
Πρόκειται για ευαίσθητα ζητήματα στη Βρετανία, ιδιαίτερα ενόψει της ανόδου του ευρωσκεπτικιστικού και αντι-μεταναστευτικού κόμματος Reform UK, υπό την ηγεσία του πρώην πρωτεργάτη του Brexit, Νάιτζελ Φάρατζ. Ο Κιρ Στάρμερ επιδιώκει να αποφύγει οτιδήποτε θα μπορούσε να αυξήσει τη νόμιμη μετανάστευση, την οποία έχει δεσμευτεί να μειώσει.
Ο πρωθυπουργός επαναλαμβάνει διαρκώς τις «κόκκινες γραμμές» του: δεν τίθεται θέμα επιστροφής στην ενιαία αγορά, ούτε στην τελωνειακή ένωση, ούτε στην επαναφορά της ελεύθερης κυκλοφορίας.
Ωστόσο, η συμφωνία δεν έχει ακόμη συναφθεί και ήδη τόσο ο Νάιτζελ Φάρατζ όσο και η επικεφαλής της συντηρητικής αντιπολίτευσης Κέμι Μπάντενοχ την έχουν χαρακτηρίσει «υποχώρηση» απέναντι στις Βρυξέλλες.
Για τον Ανάντ Μένoν, διευθυντή του think tank “UK in a Changing Europe”, η σύνοδος κορυφής είναι «η αρχή, ίσως, μιας διαδικασίας κατά την οποία η επίσημη σχέση θα εξελιχθεί για πρώτη φορά μετά τη Συμφωνία Εμπορίου και Συνεργασίας (TCA)» που διέπει τις σχέσεις μεταξύ των δύο μπλοκ από την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου.
