Με κατάνυξη και λαμπρότητα τιμάται σήμερα η μνήμη των Αγίων Μνημονίου και Τύχωνος, επισκόπων της αρχαίας Αμαθούντος, οι οποίοι διακρίθηκαν για το ποιμαντικό τους έργο και τη θαυματουργική τους δράση.
Η σκυτάλη της ποιμαντορίας – ο Άγιος Μνημόνιος
Ο Μνημόνιος έδρασε στα μέσα του 4ου αιώνα και υπήρξε επίσκοπος της Αμαθούντος, αρχαίας πόλης στη νότια Κύπρο. Παρά τη φειδωλή γραμματολογική μαρτυρία για το πρόσωπό του, είναι βέβαιο ότι χειροτόνησε διάκονο τον νεαρό Τύχωνα, αναγνωρίζοντας την πνευματική του λάμψη και αναθέτοντάς του τη διαχείριση της επισκοπής.
Ο «αγιώτατος», όπως τον προσφωνούν οι συναξαριστές, βάπτιζε αδιακρίτως Ιουδαίους και ειδωλολάτρες που ο Τύχων έφερνε κοντά στην Εκκλησία, ποτίζοντας έτσι τους πρώτους σπόρους του εκχριστιανισμού της περιοχής. Μετά την ειρηνική κοίμησή του, ο λαός και ο κλήρος ανέδειξαν διάδοχο τον πνευματικό του γόνο, στεριώνοντας μια παράδοση πνευματικής συνέχειας που σπάνια συναντάται με τόση καθαρότητα.
Ο θαυματουργός διάδοχος – ο Άγιος Τύχων
Ο Τύχων γεννήθηκε στην παλαιά Λεμεσό από ευσεβείς γονείς· ο πατέρας του ήταν αρτοποιός και ο έφηβος τότε Τύχων μοίραζε απλόχερα ψωμί στους φτωχούς, προκαλώντας ακόμη και… οικονομικό θαύμα, όταν η σχεδόν άδεια αποθήκη γέμισε σιτάρι ύστερα από προσευχή του.
Χειροτονήθηκε επίσκοπος από τον Άγιο Επιφάνιο Σαλαμίνος και επιδόθηκε με αποστολικό ζήλο στην εκρίζωση των ειδωλολατρικών λατρειών: κατεδάφισε ναούς και ανήγειρε χριστιανικές βασιλικές, κηρύσσοντας με λόγο αλλά και έργο, αφού διέθετε το χάρισμα των ιάσεων και της θαυματουργίας.
Στην τοπική παράδοση έμεινε αθάνατο το «θαυματουργό κλήμα». Τρεις ημέρες πριν από την κοίμησή του, ο Τύχων φύτεψε ένα ξερό κλαδί αμπελιού και προείπε ότι κάθε 16 Ιουνίου, ανήμερα της μνήμης του, θα έδινε γλυκά, πρώιμα σταφύλια. Η προφητεία επαληθευόταν επί αιώνες, ενισχύοντας το κύρος του ως πολιούχου της Αμαθούντος.
Από την Αμαθούντα στις ελληνικές ενορίες – Η τιμή των Αγίων στην Ελλάδα
Παρότι η δράση των Αγίων εντοπίζεται γεωγραφικά στην Κύπρο, η Εκκλησία της Ελλάδος τους τιμά επισήμως από αιώνες, εντάσσοντάς τους στο γενικό εορτολόγιο. Ιδιαίτερα ο Άγιος Τύχων είναι ιδιαίτερα προσφιλής στους γεωργούς και στους αμπελουργούς, οι οποίοι τον επικαλούνται για ευφορία της γης και προστασία από φυσικά φαινόμενα.
Η εορτή τους συνοδεύεται, σε κάποιες περιοχές, και από λαογραφικά στοιχεία, όπως το μοίρασμα σταφυλιών ή η ευλογία αμπελιών. Στην Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα, η μνήμη του Αγίου Τύχωνος συχνά συνδέεται με παρακλήσεις σε περιόδους ξηρασίας.
