Θα επιτεθεί άραγε το ΝΑΤΟ στην Ουκρανία μετά τις αποκαλύψεις για τον Nord Stream;

Η υπόθεση του σαμποτάζ στους αγωγούς Nord Stream 1 και 2, που σημειώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2022, επανέρχεται στο προσκήνιο με νέες καθοριστικές αποκαλύψεις.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα της γερμανικής εφημερίδας Die Zeit και του περιοδικού Der Spiegel, όλα τα μέλη της ομάδας που πραγματοποίησε την επίθεση έχουν πλέον ταυτοποιηθεί, ενώ υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για εμπλοκή κρατικής οντότητας στην οργάνωση και υλοποίηση της επιχείρησης.

Πρόκειται για μια εξέλιξη με τεράστιο πολιτικό βάρος, καθώς η επίθεση έπληξε ενεργειακή υποδομή της Γερμανίας, δηλαδή ενός κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ. Αυτό ακριβώς είναι που εγείρει σειρά θεμελιωδών ερωτημάτων, τα οποία δεν μπορούν να αγνοηθούν.

Η σύλληψη του Ουκρανού πρώην αξιωματικού

Η ταυτοποίηση των δραστών επιβεβαιώθηκε με τη σύλληψη του Ουκρανού πρώην αξιωματικού Σέρχιι Κ. στην Ιταλία, μετά από ευρωπαϊκό ένταλμα που εκδόθηκε από τις γερμανικές αρχές. Ο Σέρχιι Κ. φέρεται ήταν ο επικεφαλής της ομάδας, που περιλάμβανε τέσσερις δύτες και δύο υποστηρικτικά μέλη. Η ομάδα φέρεται να προσέγγισε τον αγωγό με το σκάφος Andromeda, ένα ιστιοφόρο που ενοικιάστηκε από εταιρεία-βιτρίνα, με ίχνη που οδηγούν επίσης στην Ουκρανία.

Ενδείξεις εμπλοκής της Ουκρανίας

Το Spiegel και η Zeit συμφωνούν αναφέρουν σε δημοσιεύματά τους ότι τα στοιχεία δείχνουν ότι η ομάδα λειτούργησε με οργανωτική και τεχνική υποστήριξη από κρατικούς φορείς της Ουκρανίας. Πηγές κάνουν λόγο για πιθανή στήριξη της επιχείρησης από στρατιωτικές υπηρεσίες ή παραστρατιωτικούς σχηματισμούς, με ή χωρίς την επίσημη έγκριση της πολιτικής ηγεσίας στο Κίεβο.

Μάλιστα, αμερικανικές και ολλανδικές υπηρεσίες πληροφοριών (CIA και MIVD) είχαν προειδοποιήσει ήδη από το καλοκαίρι του 2022 ότι ομάδα Ουκρανών σχεδίαζε επίθεση στον αγωγό.

Τα «καυτά» ερωτήματα για τη Γερμανία και το ΝΑΤΟ

Σε προγενέστερη ανάλυσή του, το Spiegel έθετε έναν ευθύ και βαθιά επώδυνο προβληματισμό:

«Εάν όντως η Ουκρανία ή οργανισμοί υπό τον έλεγχό της ευθύνονται για την επίθεση, τότε μιλάμε για σαμποτάζ εναντίον κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ. Συνεπώς, βάσει του Άρθρου 5 της Συμμαχίας, δεν θα έπρεπε να ενεργοποιηθεί η αρχή της συλλογικής άμυνας;»

Σημειώνεται ότι το Άρθρο 5 του καταστατικού του ΝΑΤΟ προβλέπει ότι επίθεση σε ένα μέλος της Συμμαχίας συνιστά επίθεση σε όλα τα μέλη.

Σιγήν ιχθύος από το Βερολίνο

Μέχρι στιγμής, η γερμανική κυβέρνηση αποφεύγει να πάρει θέση. Αξιωματούχοι επιμένουν ότι η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη και πως τα στοιχεία εξετάζονται. Ωστόσο, η επιλεκτική ερμηνεία του Άρθρου 5 προκαλεί ενόχληση σε διεθνές επίπεδο, ειδικά όταν συγκρίνεται με την αποφασιστικότητα του ΝΑΤΟ απέναντι σε ρωσικές απειλές.

Αντιπολιτευόμενοι κύκλοι στη Γερμανία και ορισμένοι αναλυτές διερωτώνται:

• Πώς είναι δυνατόν να μην υπάρχει επίσημη αντίδραση για μια τόσο σοβαρή επίθεση κατά της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας;
• Γιατί δεν διερευνήθηκε άμεσα το ενδεχόμενο κρατικής ευθύνης από σύμμαχο;
• Είναι πολιτικά ανεκτό να υπονομεύει μια φιλική χώρα, όπως η Ουκρανία, κρίσιμες υποδομές, χωρίς συνέπειες;

Πάντως αν η Γερμανία επιλέξει να αποσιωπήσει την αλήθεια για να προστατεύσει την Ουκρανία, τότε η αξιοπιστία του ΝΑΤΟ τίθεται υπό αμφισβήτηση.

OHE: H Ρωσία ζητεί λογοδοσία

Την ίδια στιγμή, η Ρωσία επικαλείται τη σύλληψη του Σερχίι Κ. και μιλά για «καθυστερήσεις και έλλειψη διαφάνειας» της γερμανικής έρευνας. Η Δανία, η Γερμανία και η Σουηδία απέρριψαν τους ρωσικούς ισχυρισμούς περί αδιαφάνειας. Στις 22 Αυγούστου η Γερμανία με επιστολή στον ΟΗΕ (S/2025/530) που εστάλη από κοινού με τη Δανία και τη Σουηδία επανέλαβε ότι η γερμανική έρευνα είναι αμερόληπτη και ανεξάρτητη, σύμφωνα με το κράτος δικαίου, και ότι «οι αναφορές στα ΜΜΕ δεν αντικαθιστούν τις έρευνες, που απαιτούν εμπιστευτικότητα».

Στη συνεδρίαση ο Βοηθός Γενικός Γραμματέας Μίροσλαβ Γέντζια υπογράμμισε ότι ο ΟΗΕ βασίζεται αποκλειστικά σε δημόσιες πληροφορίες ή σε στοιχεία που διαβιβάζουν τα ενδιαφερόμενα κράτη-μέλη και δεν είναι σε θέση να επιβεβαιώσει αντικρουόμενους ισχυρισμούς.

Ανέφερε ότι μεταξύ 26 και 29 Σεπτεμβρίου 2022 καταγράφηκαν τέσσερις διαρροές στους αγωγούς Nord Stream 1 και 2, σε διεθνή ύδατα εντός των οικονομικών ζωνών Σουηδίας και Δανίας. Παρά το γεγονός ότι οι αγωγοί δεν λειτουργούσαν, περιείχαν μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου. Έρευνα που συντόνισε το UNEP και δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο 2025 κατέδειξε ότι οι διαρροές απελευθέρωσαν 445.000-485.000 τόνους μεθανίου — διπλάσιους από τις αρχικές εκτιμήσεις — συνιστώντας τη μεγαλύτερη ανθρωπογενή εκπομπή μεθανίου που έχει καταγραφεί. Το βραχυπρόθεσμο αποτύπωμα ισοδυναμεί με τις ετήσιες εκπομπές οκτώ εκατομμυρίων αυτοκινήτων.

Ο κ. Γέντζια κάλεσε τα κράτη-μέλη να αποφύγουν την πολιτικοποίηση και τις εικασίες, τονίζοντας ότι η προστασία κρίσιμων υποδομών είναι θεμελιώδης για την ασφάλεια, τη σταθερότητα και το περιβάλλον. Προέτρεψε σε ενισχυμένη συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών, υπογραμμίζοντας ότι η καταστροφή τέτοιων υποδομών έχει σοβαρές περιφερειακές και παγκόσμιες επιπτώσεις.

«Στο σκοτάδι εδώ και τρία χρόνια»

Ο Αναπ. Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ρωσίας Ντμίτρι Πολιάνσκι δήλωσε στους ανταποκριτές ότι «μας ζητούν να πιστέψουμε ότι μια ομάδα ερασιτεχνών δυτών είναι ίκανη να τοποθετήσει μια συσκευή, έναν εκρηκτικό μηχανισμό, σε βάθος 80 μέτρων στο κέντρο της Βαλτικής Θάλασσας, η οποία παρακολουθείται σπιθαμή προς σπιθαμή από τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ και κανείς δεν το αντιλήφθηκε, κανείς δεν βοήθησε αυτούς τους ανθρώπους, και ότι έδρασαν αυτόνομα. Αυτά είναι για ταινία του Χόλιγουντ, όχι για την πραγματική ζωή».

Ο κ. Πολιάνσκι πρόσθεσε ότι «δεν λέμε πως αυτοί οι άνθρωποι δεν εμπλέκονται και θα μας ενδιέφερε πολύ να μάθουμε τις λεπτομέρειες της γερμανικής έρευνας, αλλά, κατά την κατανόησή μας, μπορεί να είναι απλώς αποδιοπομπαίοι τράγοι». Tο πρόβλημα, ανέφερε, δεν βρίσκεται σε αυτά που έχουν βρεθεί, αλλά στο ότι «η διεθνής κοινότητα κρατείται στο σκοτάδι για μια τέτοια έρευνα εδώ και σχεδόν τρία χρόνια, και εκείνοι που βρίσκονται πίσω από αυτό δεν έχουν ακόμη λογοδοτήσει για όσα έκαναν»

Σύμφωνα με το ΑΠΕ, ο  Αναπ. Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας Ιωάννης Σταματέκος, καταδίκασε όλες τις επιθέσεις κατά αμάχων και ενεργειακών υποδομών και τόνισε ότι το Συμβούλιο δεν είναι το κατάλληλο φόρουμ για τη συζήτηση εσωτερικών νομικών ή δικαστικών θεμάτων κυρίαρχων κρατών. Εξέφρασε την υποστήριξή του στην εν εξελίξει έρευνα της Γερμανίας σχετικά με τη δολιοφθορά του αγωγού Nord Stream και ευχαρίστησε τη Δανία και τη Σουηδία για τις αντίστοιχες έρευνες τους.

Η Δανία μιλώντας στο Συμβούλιο Ασφαλείας, εξέφρασε την πλήρη εμπιστοσύνη της στις γερμανικές αρχές για τη διερεύνηση των εκρήξεων στους αγωγούς Nord Stream το 2022. Ο Δανός εκπρόσωπος υπενθύμισε ότι μία από τις εκρήξεις σημειώθηκε εντός της δανικής ΑΟΖ, γεγονός που οδήγησε σε ξεχωριστή εθνική έρευνα. «Οι αρχές μας κατέληξαν ότι οι αγωγοί είχαν σαμποταριστεί σκόπιμα, αλλά δεν υπήρχαν επαρκείς λόγοι για άσκηση ποινικής δίωξης στη Δανία», σημείωσε, υπογραμμίζοντας τη συνεργασία με διεθνείς εταίρους και τον σεβασμό στις αρχές του κράτους δικαίου. Η Δανία, ανέφερε, έχει ενημερώσει το Συμβούλιο με επτά κοινές επιστολές μαζί με Γερμανία και Σουηδία, ενώ παράλληλα παρείχε διμερείς ενημερώσεις στη Ρωσία.

Oι ΗΠΑ εξέφρασαν την πλήρη εμπιστοσύνη τους στην ανεξάρτητη δικαστική διαδικασία στη Γερμανία, τόνισαν ότι «η σύλληψη ενός υπόπτου αποτελεί βήμα στη διαδικασία αυτή, η οποία συνεχίζεται, ωστόσο η εξέλιξη αυτή δεν απαιτεί την προσοχή του Συμβουλίου».

Ο πρόεδρος Τραμπ, ανέφερε ο Αμερικανός εκπρόσωπος, «είναι επικεντρωμένος σε έναν στόχο: την επίτευξη μιας βιώσιμης ειρήνης στην Ουκρανία μέσα από διαπραγμάτευση, ώστε να τερματιστεί η ανθρώπινη οδύνη. Καλούμε και τη Ρωσία να επικεντρωθεί σε αυτόν τον στόχο».

Σημειώνεται ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας ΟΗΕ έχει ασχοληθεί με το ζήτημα Nord Stream πολλές φορές από το 2022, με τη Ρωσία να συγκαλεί τουλάχιστον δέκα συνεδριάσεις, με την τελευταία να λαμβάνει χώρα στις 4 Οκτωβρίου 2024. Η Μόσχα υπέβαλε σχέδιο ψηφίσματος (27 Μαρτίου 2023) για διεθνή ανεξάρτητη έρευνα, το οποίο απορρίφθηκε.

Δείτε επίσης:

Nord Stream: Οι Ιταλοί συνέλαβαν Ουκρανό για την ανατίναξη του αγωγού – Μεταφέρεται στην Γερμανία