Το φαινόμενο της «μοναξιάς μέσα στη σχέση»

Η μοναξιά δε σχετίζεται αποκλειστικά με την απουσία άλλων ανθρώπων στη ζωή μας.
Πολλές φορές, το πιο επώδυνο είδος μοναξιάς είναι αυτό που βιώνεται μέσα στη
σχέση. Εκεί που υποτίθεται πως «δεν είμαστε μόνοι».

• Γράφει η Κέλλυ Χολέβα (MSc), Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Η μοναξιά μέσα στη σχέση αφορά την αίσθηση εκείνη του ατόμου ότι «είμαι μαζί με
κάποιον, μιλάμε, αλλά δεν επικοινωνούμε». Μπορεί να είμαστε μαζί, να συνυπάρχουμε
κάτω από την ίδια στέγη, ενίοτε να έχουμε και σεξουαλικές επαφές. Και παρ΄όλα
αυτά να απουσιάζει η συναισθηματική σύνδεση.

Η μοναξιά μέσα στη σχέση είναι ιδιαίτερα επώδυνη, καθώς συνοδεύεται από
σύγχυση και ενοχή. Συχνά, οι άνθρωποι αναρωτιούνται:

– Μήπως φταίω εγώ;

– Μήπως δεν είμαι «αρκετός» ή «αρκετή» για τον άλλον;

– Πώς γίνεται να νιώθω μόνος/-η ενώ βρίσκομαι σε σχέση;

Αξίζει να σημειωθεί ότι μπορεί να γίνει ιδιαίτερα βασανιστική συναισθηματικά για το
άτομο που τη βιώνει εξαιτίας των αντιφατικών συναισθημάτων που τη συνοδεύουν.
Από τη μία, υπάρχει η ανάγκη για σύνδεση. Κι από την άλλη, υπάρχει ο φόβος, ο
θυμός ή ακόμα και ντροπή για την απομάκρυνση. Πολλοί σύντροφοι αποφεύγουν να
μιλήσουν γι’ αυτό που νιώθουν, είτε γιατί φοβούνται ότι θα φανούν «υπερβολικοί», είτε
γιατί ελπίζουν ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν από μόνα τους.

Ωστόσο, η σιωπή διευρύνει τη μοναξιά. Κι όταν αυτή έχει μεγάλη διάρκεια, αρχίζει να
διαβρώνει τη σχέση εκ των έσω: σβήνει τον θαυμασμό, τη διάθεση για μοίρασμα, την
επιθυμία. Μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική αποστασιοποίηση και αποξένωση,
απιστία ή ακόμα και σε χωρισμό.

Πώς όμως οδηγούμαστε στη μοναξιά μέσα στη σχέση;

Η μοναξιά στη σχέση δεν εμφανίζεται από τη μία μέρα στην άλλη. Επίσης, δεν είναι
απαραίτητο να υπάρχει κάποια ρήξη ή κρίση για να φτάσει ένα ζευγάρι στο σημείο της
συναισθηματικής αποξένωσης. Είναι αποτέλεσμα σταδιακής συναισθηματικής
απομάκρυνσης του ζευγαριού, κατά την οποία, ενώ ζουν μαζί, επί της ουσίας δε
«συναντιούνται πραγματικά».

Συνήθως, η απόσταση χτίζεται σταδιακά μέσα από:

• Την έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας, με τις συζητήσεις να περιορίζονται στα
  πρακτικά ζητήματα της καθημερινότητας.
• Την συσσώρευση ανεκπλήρωτων αναγκών και μη εκφρασμένων
  συναισθημάτων, με τις ανάγκες του ενός ή και των δύο συντρόφων να μη
  τυγχάνουν της ανάλογης κατανόησης ή αναγνώρισης από τον έτερο σύντροφο
  και τα βαθύτερα συναισθήματα να μένουν ανομολόγητα.
• Τη ρουτίνα που διαβρώνει τη σύνδεση.
• Τη φοβία για τις εντάσεις και τις συγκρούσεις, που οδηγεί σε σιωπηλές
  αποστάσεις και «θάψιμο των θεμάτων κάτω από το χαλί».
• Την ψευδαίσθηση της οικειότητας μέσω της τεχνολογίας, που καλύπτει μεν
  επιφανειακά την απουσία επικοινωνίας μέσω μηνυμάτων ή κλήσεων κυρίως για
  λόγους πρακτικούς, χωρίς επί της ουσίας να μπορεί να γεφυρώσει τη
  συναισθηματική απόσταση.

Η μοναξιά μέσα στη σχέση και ο εαυτός μας

Η σχέση μας με τον άλλον αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό τη σχέση μας με τον εαυτό
μας. Όταν δυσκολευόμαστε να αναγνωρίσουμε, να εκφράσουμε ή και να διεκδικήσουμε
τις εσωτερικές μας ανάγκες, είναι πολύ πιο εύκολο να αποσυνδεθούμε μέσα σε μια
σχέση όχι μόνο από τον άλλον, αλλά ακόμα και από εμάς τους ίδιους.

Πώς μπορούμε να επανασυνδεθούμε;

Η έξοδος από τη μοναξιά μέσα στη σχέση δεν είναι πάντα εύκολη. Είναι, ωστόσο εφικτή.
Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η αναγνώρισή της και το θάρρος να δούμε
κατάματα την αλήθεια. Όσο παραμένει ανομολόγητη, τόσο η σιωπή θα διευρύνει το
χάσμα.
Τα επόμενα βήματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Ειλικρινή διάλογο με τον σύντροφο για το πώς ο καθένας βιώνει τη σχέση.
• Επανεκκίνηση της συναισθηματικής οικειότητας, μέσα από κοινές εμπειρίες
  και συνειδητή παρουσία.
• Αναζήτηση θεραπευτικής βοήθειας, είτε ατομικά είτε ως ζευγάρι με σκοπό τη
  διερεύνηση των βαθύτερων δυναμικών, την ψυχοεκπαίδευση και την εκμάθηση
  τεχνικών επικοινωνίας, διαχείρισης θυμού, επίλυσης συγκρούσεων και ασκήσεων
  συναισθηματικής σύνδεσης.

Συνοψίζοντας, η μοναξιά μέσα στη σχέση αποτελεί ένα σιωπηλό, αλλά βαθιά
υπαρξιακό βίωμα που δεν πρέπει να αγνοείται. Δεν είναι ένδειξη αποτυχίας. Εξάλλου,
είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι όλες οι σχέσεις μπορεί να περάσουν φάσεις
απομάκρυνσης. Εκεί, ωστόσο βρίσκεται και η ευκαιρία: η στροφή δηλαδή με ειλικρίνεια τόσο προς τον άλλον, όσο και προς τον εαυτό μας και η ανάγκη για φροντίδα, κατανόηση και επαναπροσδιορισμό.

Η επανασύνδεση απαιτεί θάρρος, διάθεση για επικοινωνία και, πολλές φορές, εξωτερική
υποστήριξη. Μα πάνω απ’ όλα, προϋποθέτει την πρόθεση και των δύο συντρόφων
να ξανασυναντηθούν αυτή τη φορά πιο συνειδητά. Γιατί τελικά, η αληθινή οικειότητα
δε χτίζεται στην απλή συνύπαρξη, αλλά στη βαθιά και αυθεντική παρουσία.