Politico: Κλιματική μετανάστευση στην Ελλάδα – Κοινότητες στα όρια της εγκατάλειψης

Δυο χρόνια μετά τις καταστροφικές πλημμύρες που βύθισαν τη Θεσσαλία, η καρδιά της ελληνικής γεωργίας παραμένει σημαδεμένη. Χωριά που άλλοτε έσφυζαν από ζωή έχουν αδειάσει. Οι πλατείες είναι έρημες και τα σπίτια φέρουν ακόμη τα σημάδια της καταστροφής.

Όπως γράφει το Politico, ο Κωνσταντίνος Παπαϊωάννου, 51 ετών, ζει σήμερα σε ένα μικρό διαμέρισμα με τη σύζυγο, τα παιδιά του και τη μητέρα του. Το σπίτι του στη Μεταμόρφωση στέκει πια εγκαταλειμμένο: υγρασία στους τοίχους, μούχλα παντού, και μια σκοτεινή γραμμή πάνω από την πόρτα υπενθυμίζει μέχρι ποιο σημείο ανέβηκαν τα νερά. «Δεν υπάρχει επιστροφή», λέει.

Η Μεταμόρφωση είναι μόνο μία από τις δεκάδες κοινότητες που άδειασαν μετά την κακοκαιρία Daniel, όταν η αγροτική πεδιάδα μετατράπηκε σε απέραντη λίμνη. Οι οικογένειες που ξεριζώθηκαν αυτοχαρακτηρίζονται πλέον ως οι πρώτοι «κλιματικοί πρόσφυγες» της Ευρώπης. Χωρίς σπίτια, με περιορισμένες επιλογές στέγασης και με την κρατική γραφειοκρατία να καθυστερεί τις αποφάσεις για το μέλλον των χωριών, ζουν σε μια ενδιάμεση κατάσταση – χωρίς παρελθόν, αλλά ούτε και ξεκάθαρο μέλλον.

«Μόνο οι τοίχοι και τα παράθυρα έχουν απομείνει από το σπίτι μας. Είναι αδύνατο να ανοικοδομήσουμε από την αρχή», είπε ο Παπαϊωάννου. Το ενοίκιο για το διαμέρισμά τους επιδοτείται από το κράτος, αλλά οι πληρωμές φτάνουν αργά, ενώ σύντομα η επιδότηση πρόκειται να λήξει και η οικογένεια ελπίζει σε παράταση.

Η κυβέρνηση υποσχέθηκε να μεταφέρει το χωριό σε ασφαλέστερο έδαφος επισημαίνει το Politico αλλά δύο χρόνια μετά τις καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία, οι κάτοικοι λένε ότι οι μελέτες μετεγκατάστασης είναι ακόμη ημιτελείς.

«Οι οικογένειες με μικρά παιδιά δεν επιστρέφουν στα χωριά. Αν ο σύζυγός μου ήταν ζωντανός, θα είχαμε επιστρέψει. Γεννήθηκα εκεί και θέλω να πεθάνω εκεί. Αλλά θα πάω όπου πάνε τα παιδιά μου», δηλώνει η 70χρονη μητέρα του Παπαϊωάννου, Ζωή.

Φύγαμε άρον άρον

Στη Μεταμόρφωση ο 60χρονος Κωνσταντίνος Τσιούκας είπε ότι αυτός και η σύζυγός του κατάφεραν να σώσουν μόνο τα στέφανα του γάμου τους. «Δεν θέλουμε να επιστρέψουμε εδώ. Θα φοβόμαστε πάντα τις πλημμύρες. Γιατί να ξαναπεράσω αυτό το δράμα; Γιατί να βάλω τα παιδιά μου να το ζήσουν αυτό;».

Περίπου 40 οικογένειες έχουν επιστρέψει στο χωριό – καθώς αντιμετώπιζαν προβλήματα με το ενοίκιο – παρόλο που κανένας κυβερνητικός αξιωματούχος δεν έχει επιθεωρήσει τα σπίτια για λόγους ασφαλείας. Ο κ. Τσιούκας χρειάζεται να κάνει μια διαδρομή 2 ωρών με το αυτοκίνητο προκειμένου να φροντίζει τη γη του. Πάντως είναι ξεκάθαρος ότι ούτε ο ίδιος ούτε τα παιδιά του θέλουν να ασχοληθούν με τη γεωργία.

«Δεν αξίζει τον κόπο», είπε. «Θέλω να λιμοκτονήσω τα παιδιά μου; Όχι».

Η θεσσαλική πεδιάδα πνίγηκε από την κακοκαιρία Daniel

Μέσα σε λίγες ώρες, η κακοκαιρία Daniel μετέτρεψε την κεντρική Ελλάδα σε απέραντη λίμνη, ρίχνοντας βροχόπτωση που αντιστοιχεί σε περισσότερο από έναν χρόνο.

Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή υπηρεσία παρακολούθησης Copernicus, περίπου 750 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης βρέθηκαν κάτω από το νερό – μια έκταση σχεδόν ίση με εκείνη της Νέας Υόρκης. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της πλημμυρισμένης γης είναι καλλιεργήσιμη έκταση της θεσσαλικής πεδιάδας, της καρδιάς της ελληνικής αγροτικής παραγωγής. Εκεί παράγεται το ένα τέταρτο των τροφίμων της χώρας, μεταξύ αυτών σιτάρι, κριθάρι, ρεβίθια, φακές και φιστίκια. Η καταστροφή θέτει σοβαρά ερωτήματα για την επάρκεια τροφίμων αλλά και για το μέλλον των αγροτών της περιοχής.

«Δεν υπήρξε απολύτως κανένας σχεδιασμός», δήλωσε ο Δημήτρης Κουρέτας, περιφερειάρχης Θεσσαλίας. Μάλιστα, σύμφωνα με το Politico, υπέδειξε τρεις χάρτες στο γραφείο του στη Λάρισα που έδειχναν πού η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί να εφαρμόσει έργα πρόληψης πλημμυρών, συμπεριλαμβανομένων τροποποιήσεων στις κοίτες των ποταμών και στα φράγματα στα βουνά, κανένα από τα οποία δεν έχει ολοκληρωθεί.

«Το τρέχον σύστημα μπορεί να χειριστεί μόνο περίπου το 40% του όγκου νερού του κυκλώνα Ντάνιελ», πρόσθεσε ο Κουρέτας.

Πλημμύρες και ξηρασία

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η κλιματική αλλαγή δεν φέρνει μόνο πλημμύρες αλλά και ξηρασία. Τα ξηρότερα καλοκαίρια, σε συνδυασμό με την υπερβολική χρήση των υπόγειων υδάτων, έχουν οδηγήσει σε σημαντικές ελλείψεις με αποτέλεσμα οι αγρότες να μάχονται για το πώς θα κατανεμηθεί το νερό.

«Τον χειμώνα, εργαζόμαστε για να συντηρήσουμε τα αναχώματα ώστε να μην πλημμυρίσουμε», δήλωσε ο Κωνσταντίνος Τασιόπουλος, ένας 77χρονος αγρότης που έφυγε από τις πλημμυρισμένες πεδιάδες για την Καρδίτσα μετά την κακοκαιρία Daniel. «Το καλοκαίρι, δεν έχουμε αρκετό νερό για άρδευση. Σύντομα, δεν θα έχουμε ούτε να πιούμε. Θα γίνει έρημος».

Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πλημμύρα του 2023 άφησε πίσω της χιλιάδες νεκρά ζώα. Περίπου 100.000 ζώα πέθαναν ενώ το πρόβλημα επιδεινώθηκε από τη θανάτωση δεκάδων χιλιάδων αιγοπροβάτων μετά από ένα ξέσπασμα ταχέως εξάπλωσης ασθενειών.

«Αυτό το μέρος έσφυζε από ζωή, υπήρχαν πάντα χιλιάδες γουρούνια», είπε ο Γιώργος χοιροτρόφος στο χωριό Κοσκινά και πρόεδρος του ελληνικού κτηνοτροφικού συλλόγου που έχασε 6.600 χοίρους από τον κυκλώνα. «Ακόμα βλέπω εφιάλτες εκείνης της νύχτας».

Ανοικοδόμηση ή μετεγκατάσταση

Ένα ερώτημα που προβληματίζει τους κατοίκους των περιοχών είναι: ανοικοδόμηση ή μετεγκατάσταση; «Μας λένε ότι αν θέλουμε μετεγκατάσταση, πρέπει να συμφωνήσουμε όλοι. Αλλά αυτό είναι αδύνατο», δήλωσε ο Βασίλης Καλογιάννης, επικεφαλής του χωριού Βλοχός.

«Είναι σαν οικογένεια, σπάνια συμφωνούν ομόφωνα. Οι γονείς αποφασίζουν. Η απόφαση πρέπει να ληφθεί από το κράτος», λέει ο Ιωάννης Κουκάς, 52 ετών, προκάτοχος του Καλογιάννη.

Πηγή: www.politico.eu