Αφανής και ανεκμετάλλευτη παραμένει μία τεράστια ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα και ειδικά στην Αττική, που έχει προκύψει από σχολάζουσες κληρονομιές και αποποιήσεις. Πρόκειται για ένα ζήτημα που απασχολεί ολοένα και περισσότερο την κοινωνία, ιδιαίτερα σε μια περίοδο έντονης στεγαστικής κρίσης.
Παρότι καμία υπηρεσία δεν έχει προβεί σε πλήρη και συστηματική καταγραφή, ο Σύλλογος Μεσιτών Αθηνών – Αττικής εκτιμά ότι μόνο από κληροδοτήματα υπάρχουν περίπου 5.000 κλειστά διαμερίσματα στο κέντρο της Αθήνας. Πρόκειται για ακίνητα που θα μπορούσαν να προσφέρουν σημαντική ανάσα στο πρόβλημα της στέγασης, αν υπήρχε η κατάλληλη βούληση και η εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων διαχείρισης.
Όπως τόνισε στην Καθημερινή ο πρόεδρος του Συλλόγου, Λευτέρης Ποταμιανός, η αξιοποίηση αυτής της περιουσίας απαιτεί «δομές και λειτουργίες με όρους ιδιωτικού και όχι δημόσιου τομέα».
Ημιτελές πλαίσιο – Ανεφάρμοστος νόμος
Το θεσμικό εργαλείο υπάρχει εδώ και χρόνια. Ο νόμος 4182/2013 είχε προβλέψει τη δημιουργία Μητρώου, αρμόδιου για την καταγραφή και παρακολούθηση των κοινωφελών περιουσιών και των σχολαζουσών κληρονομιών. Ωστόσο, δώδεκα χρόνια μετά, δεν έχει παρουσιαστεί ολοκληρωμένος κατάλογος, ούτε έχει εκπονηθεί στρατηγικό σχέδιο αξιοποίησης σχετικά με τα ακίνητα.
Τη Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου, ο υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης παραδέχτηκε ότι «πρώτα πρέπει να μετρήσουμε τι έχουμε». Όπως δήλωσε, μέχρι στιγμής έχουν εντοπιστεί 2.000 ανενεργά ιδρύματα και 7.000 σχολάζουσες κληρονομιές, ενώ υπάρχει και πλήθος αδήλωτης περιουσίας που δεν έχει καταγραφεί συστηματικά.
Τα νούμερα της αποποίησης κληρονομιών
Η πραγματική διάσταση του φαινομένου αποκαλύπτεται μέσα από τα στοιχεία των αποποιήσεων. Την περίοδο 2013 – 2018 καταγράφηκαν 450.000 τέτοιες περιπτώσεις. Η κορύφωση σημειώθηκε το 2018, όταν οι αποποιήσεις ανήλθαν σε 150.000, από περίπου 29.000 το 2013 – σχεδόν πενταπλάσια αύξηση μέσα σε πέντε χρόνια.
Ωστόσο, δεν πρόκειται πάντα για κατοικίες ή ακίνητα υψηλής αξίας. Ένα μεγάλο ποσοστό αφορά αγροτεμάχια, μικρά οικόπεδα στην περιφέρεια, υπόγεια ή αποθήκες, περιουσιακά στοιχεία δηλαδή χαμηλής εμπορικής αξίας. Αυτό περιορίζει τη δυνατότητα να αξιοποιηθούν όλα προς όφελος της κοινωνίας.
Το παράδειγμα του Ασύλου Ανιάτων
Αξίζει να σημειωθεί ότι ορισμένα ιδρύματα διαθέτουν τεράστια ακίνητη περιουσία. Ενδεικτικά, το Άσυλο Ανιάτων, με ιστορία 132 ετών, εκτιμάται ότι έχει στην ιδιοκτησία του περίπου 1.000 ακίνητα από δωρεές και κληροδοτήματα. Κι όμως, τα έσοδα που αποκομίζει είναι απογοητευτικά: από 3,57 εκατ. ευρώ το 2012, μειώθηκαν στο μόλις 1 εκατ. ευρώ το 2021, παρά την άνοδο των τιμών στην αγορά ακινήτων.
Το παράδειγμα αυτό φανερώνει πως, χωρίς στρατηγική αξιοποίηση, ακόμα και μεγάλα χαρτοφυλάκια ακινήτων καταλήγουν να παραμένουν ουσιαστικά «νεκρά κεφάλαια».
Ακίνητα: Ένα κρυμμένο απόθεμα με μεγάλες προοπτικές
Παρά τις δυσκολίες, η αλήθεια είναι ότι υπάρχει ένας σημαντικός όγκος ακινήτων που θα μπορούσαν να συμβάλουν στη λύση του στεγαστικού ζητήματος, να στηρίξουν κοινωφελείς σκοπούς και να δώσουν ώθηση στην οικονομία. Το στοίχημα για το κράτος και την κοινωνία είναι να ξεπεράσουν τη γραφειοκρατία, να αποκτήσουν ξεκάθαρη εικόνα για το μέγεθος και τη φύση αυτής της περιουσίας και να εφαρμόσουν σύγχρονες πρακτικές διαχείρισης.
Το ζήτημα δεν είναι αν υπάρχει περιουσία, αλλά πώς θα βρεθεί ο τρόπος να περάσει από την αδράνεια στην πραγματική αξιοποίηση.
Δείτε επίσης:
- Πολύτεκνοι: Προ των πυλών τριετής φοροαπαλλαγή στα ενοίκια
- Σε τροχιά ανόδου τα ενοίκια: Οι φθηνότερες και ακριβότερες περιοχές
