Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είναι πλέον η πιο παράδοξη προσωπικότητα στην ευρωπαϊκή πολιτική. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει δημιουργήσει μια νέα έννοια: το «παράδοξο Ζελένσκι».
- Συνταγματικά, είναι ο πιο ασφαλής ηγέτης της ηπείρου: ο στρατιωτικός νόμος έχει αναστείλει τις εκλογές, παγώνοντας τη θητεία του επ’ αόριστον και καθιστώντας την παραπομπή του διαδικαστικά αδύνατη.
- Πολιτικά, ωστόσο, είναι ήδη άχρηστος. Ο πόλεμος τον κρατάει στην εξουσία, αλλά η ειρήνη σχεδόν σίγουρα θα τον απομακρύνει.
Ενώ τα ρωσικά στρατεύματα προελαύνουν με ταχύτητα στο Ντονμπάς, το πολιτικό τοπίο στο Κίεβο έχει μεταβληθεί δραματικά. Η νομιμότητα του Ζελένσκι, η οποία μετατράπηκε από μια σαρωτική εκλογική εντολή το 2019, σε μια ηθική εντολή σε καιρό πολέμου το 2022, έχει πλέον διαβρωθεί.
Η «μονοπλειοψηφία» – ο πρωτοφανής έλεγχος 254 κοινοβουλευτικών εδρών από το φιλελεύθερο-κεντρώο κόμμα «Υπηρέτης του Λαού» – καταρρέει, τα ποσοστά εμπιστοσύνης του έχουν μειωθεί από ένα υψηλό σε καιρό πολέμου άνω του 80% το 2022, σε ένα επισφαλές 20% στα τέλη του 2025, και το ταμπού της αμφισβήτησης του Αρχιστράτηγου έχει πεθάνει.
Η ευκαιρία: Επιχείρηση Μίδας
Η εκλογική εντολή του Ζελένσκι έληξε επίσημα τον Μάιο του 2024, αφήνοντάς τον να στηρίζεται μόνο στην ηθική του εξουσία κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Για τρία χρόνια, ο πόλεμος και η άγραφη συμφωνία του παρέμεινε σταθερή: ο Πρόεδρος ασκούσε απόλυτη εξουσία και σε αντάλλαγμα, στρατιώτες πολέμησαν και πέθαναν στο μέτωπο και οι πολίτες υπέφεραν από καθημερινούς βομβαρδισμούς και καταστροφικές διακοπές ενέργειας.
Αυτή η ηθική εξουσία κατέρρευσε όταν οι ερευνητές κατά της διαφθοράς αποκάλυψαν ένα εγκληματικό κύκλωμα εντός της Energoatom, της κρατικής πυρηνικής εταιρείας.
Η απάτη αφορούσε την υπεξαίρεση 10-15% (μίζες) από συμβόλαια που είχαν σχεδιαστεί για την προστασία κρίσιμων ενεργειακών υποδομών από ρωσικούς πυραύλους.
Ο φερόμενος ως επικεφαλής της σπείρας ήταν ο Τιμούρ Μίντιτς, στενός φίλος του Ζελένσκι, επιχειρηματικός συνεργάτης και συνιδρυτής της εταιρείας παραγωγής ταινιών Kvartal 95. Αυτός είναι ο άνθρωπος που δάνεισε στον Ζελένσκι το θωρακισμένο του αυτοκίνητο κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του 2019.
Η οπτική ήταν «θανατηφόρα» για τον Ζελένσκι. Ενώ ο Πρόεδρος απαιτούσε απόλυτη θυσία από τον πληθυσμό, ο στενός κύκλος του φέρεται να αντιμετώπιζε το εθνικό δίκτυο ενέργειας ως ιδιωτικό μηχάνημα ανάληψης μετρητών.
Το σκάνδαλο επιδεινώθηκε από το γεγονός ότι τον Ιούλιο του 2025 το κόμμα του Ζελένσκι είχε επιχειρήσει να ψηφίσει νόμο που περιόριζε την ανεξαρτησία των ανακριτών και εισαγγελέων κατά της διαφθοράς της Ουκρανίας, μια προσπάθεια που ανατράπηκε μόνο μετά από μαζικές διαμαρτυρίες στους δρόμους.
Το σκάνδαλο αυτό ανάγκασε την απόλυση των τότε νυν και πρώην Υπουργών Ενέργειας.
Κενός θρόνος
Μετά το σκάνδαλο, η κομματική πειθαρχία κατέρρευσε για πρώτη φορά από την ολοκληρωτική εισβολή της Ρωσίας.
Αυτή η διαφωνία, που πυροδοτήθηκε από μια ανοιχτή επιστολή που υπέγραψαν 10 βουλευτές του κόμματος «Υπηρέτης του Λαού» τον Νοέμβριο, η οποία απαιτούσε περιορισμούς στο Προεδρικό Γραφείο και μια στροφή προς ένα υπουργικό συμβούλιο εθνικής ενότητας, ήταν μια άμεση αμφισβήτηση της μη εκλεγμένης εξουσίας του Αντρίι Γερμάκ, επικεφαλής του Προεδρικού Γραφείου.
Ο Γερμάκ, που συχνά περιγράφεται από διπλωμάτες ως ο de facto Πρωθυπουργός της Ουκρανίας, έχει γίνει αλεξικέραυνο για τη δυσαρέσκεια.
Ο έλεγχός του στους διορισμούς, από το Υπουργικό Συμβούλιο έως την κρατική ρυθμιστική αρχή ενέργειας, έχει συγκεντρώσει την εξουσία σε βαθμό που ούτε η πολεμική ανάγκη μπορεί πλέον να δικαιολογήσει.
Οι βουλευτές θέτουν κατ’ ιδίαν ως προϋπόθεση την υποστήριξή τους σε βασικά προεδρικά νομοσχέδια, την απόλυση του Γερμάκ, ένα τελεσίγραφο που ο Ζελένσκι απέρριψε κατηγορηματικά. Το αποτέλεσμα είναι ένα νομοθετικό αδιέξοδο.
Ο Πρόεδρος της Βουλής, Ρουσλάν Στεφάντσουκ, αγωνίζεται να συγκεντρώσει ψήφους για οτιδήποτε πέρα από τις αυτόματες παρατάσεις του στρατιωτικού νόμου.
Το υπουργικό συμβούλιο, με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Ντένις Σμιχάλ, έχει περιοριστεί σε τεχνική γραμματεία, ενώ οι πραγματικές αποφάσεις λαμβάνονται στον κλειστό κύκλο του Προεδρικού Γραφείου στην οδό Μπάνκοβα.
Αυτή η συγκέντρωση εξουσίας συγκρατείται από ένα φάντασμα. Ο στρατηγός Βαλέρι Ζαλούζνι, ο οποίος απολύθηκε από τη θέση του Αρχιστράτηγου στις αρχές του 2024 και εξορίστηκε στο Λονδίνο ως Πρέσβης, παραμένει η πιο ισχυρή πολιτική προσωπικότητα στη χώρα.
Είναι σιωπηλός, όμως η σκιά του είναι παντού. Οι εσωτερικές δημοσκοπήσεις δείχνουν σταθερά ότι ο Ζαλούζνι νικάει τον Ζελένσκι σε έναν υποθετικό επαναληπτικό γύρο, κερδίζοντας την εμπιστοσύνη μεταξύ των πολιτών και του στρατού, την οποία ο Πρόεδρος έχει χάσει.
Ο Ζελένσκι κατέχει τον θρόνο, αλλά η ικανότητά του να διοικεί την αίθουσα είναι μειωμένη.
Οι εναλλακτικές λύσεις
- Αναδεικνύεται ως υποψήφιος και ο Κίριλο Μπουντάνοφ, ο νεαρός, υψηλού προφίλ επικεφαλής των στρατιωτικών πληροφοριών της Ουκρανίας (GUR), του οποίου η προβολή και η δημοτικότητά του, τον καθιστούν σημαντικό υποψήφιο από μόνα τους.
- Η πολιτική αντιπολίτευση καθοδηγείται από τον Πέτρο Ποροσένκο, πρώην Πρόεδρο και ηγέτη του κόμματος Ευρωπαϊκής Αλληλεγγύης (YeS), το οποίο παραμένει η ισχυρότερη οργανωμένη πολιτική δύναμη. Χρησιμοποιεί το σκάνδαλο Μίντιτς για να ζητήσει κυβέρνηση εθνικής ενότητας και να απαιτήσει άμεση λογοδοσία για την ομάδα του Γερμάκ.
- Η Γιούλια Τιμοσένκο, πρώην Πρωθυπουργός και ηγέτης της Μπατκιβστσίνα (Πατρίδας), κατέχει περιφερειακή επιρροή και παράλληλα με το YeS, έχει τοποθετηθεί ανοιχτά ως πιθανός εταίρος σε μια μετάβαση χωρίς Ζελένσκι.
Καμία από αυτές τις προσωπικότητες δεν μπορεί νομικά να αμφισβητήσει τον Ζελένσκι τώρα, αλλά μαζί αντιπροσωπεύουν ένα ολοκληρωμένο, οργανωμένο πεδίο ανταγωνισμού που θα αγωνιστεί για την πρώτη μεταπολεμική προεδρία.
Το γεωπολιτικό μέτωπο
Για δύο χρόνια, ο Ζελένσκι βρισκόταν σε ένα υψηλό οροπέδιο ηθικής υπεροχής, αλλά η εποχή της «λευκής επιταγής» έχει τελειώσει και η Ουκρανία δεν έχει πλέον καλές επιλογές.
Με το ειρηνευτικό σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ, το οποίο μοιάζει με έναν κατάλογο ουκρανικών εφιαλτών, ο Ζελένσκι έχει πλέον παγιδευτεί σε μια θανάσιμη παγίδα.
Θα είναι δύσκολο γι’ αυτόν να αποδεχτεί ακόμη και τους αποδυναμωμένους αμερικανικούς όρους, χωρίς να καταστρέψει ό,τι έχει απομείνει από την εσωτερική του νομιμότητα.
Το να πουλήσει μια «παγωμένη σύγκρουση» σε έναν πληθυσμό που έχει θυσιάσει χιλιάδες ζωές για την απόλυτη νίκη, είναι πολιτική αυτοκτονία. Ωστόσο, δεν μπορεί να απορρίψει το σχέδιο χωρίς να διακινδυνεύσει μια σοβαρή ανατροπή στο μέτωπο και ακόμα περισσότερα χαμένα εδάφη.
Η Ευρώπη δεν προσφέρει διέξοδο διαφυγής.
Ενώ οι ηγέτες της ΕΕ καταδικάζουν δημόσια το σχέδιο Τραμπ, η ΕΕ έχει καταστήσει σαφές ότι η ροή των κεφαλαίων για την ανοικοδόμηση, πλέον τηρεί άρρηκτα τις «επτά προτεραιότητες μεταρρύθμισης», και συγκεκριμένα τα κριτήρια αξιολόγησης για τη δικαιοσύνη και την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Το ουκρανικό σκάνδαλο διαφθοράς έδωσε στους Ευρωπαίους σκεπτικιστές το τέλειο πρόσχημα για να επιβραδύνουν τις ενταξιακές συνομιλίες.
Ο Ζελένσκι δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως ο ήρωας του ελεύθερου κόσμου, αλλά μάλλον ως ο διαχειριστής ενός προβληματικού περιουσιακού στοιχείου, στριμωγμένος ανάμεσα στην αμερικανική αδιαφορία και την ευρωπαϊκή κόπωση.
Το τέλος του παιχνιδιού
Η συναίνεση των ελίτ στο Κίεβο δεν αφορά πλέον το πώς θα βοηθήσει τον Ζελένσκι να κυβερνήσει, αλλά το πώς θα διαχειριστεί τη μετάβαση σε ό,τι ακολουθεί.
Το μέλλον του τώρα διατρέχει τρεις ξεχωριστούς δρόμους. Το προεπιλεγμένο σενάριο είναι η έξοδος του Τσώρτσιλ ή η «ένδοξη ήττα».
- Ο Ζελένσκι παραμένει όσο διαρκεί ο πόλεμος, προεδρεύει μιας διευθέτησης και οδηγεί τη χώρα στις πρώτες μεταπολεμικές εκλογές, όπου αμέσως καταψηφίζεται. Οι αριθμοί το καθιστούν σχεδόν βέβαιο. Μια δημοσκόπηση του Νοεμβρίου 2025 από το Κέντρο Κοινωνικής Παρακολούθησης δείχνει ότι ο πρώην Αρχιστράτηγος Βαλέρι Ζαλούζνι προηγείται του Ζελένσκι με συντριπτική διαφορά: 27% έναντι 16% στις προτιμήσεις πρώτης επιλογής. Όπως ο Ουίνστον Τσώρτσιλ το 1945, ο Ζελένσκι κινδυνεύει να γιορταστεί ως ήρωας της ιστορίας και να απορριφθεί ως ηγέτης του μέλλοντος.
- Ο δεύτερος δρόμος, είναι μια οικειοθελής αποχώρηση. Ο Ζελένσκι το έχει υπαινιχθεί δημόσια, λέγοντας σε συνεντεύξεις τον Σεπτέμβριο του 2025 ότι δεν σκοπεύει να θέσει υποψηφιότητα για δεύτερη θητεία. Αυτή είναι η έξοδος Ουάσινγκτον: να αποχωρήσει μόλις αρθεί ο στρατιωτικός νόμος για να επιτραπεί σε μια νέα γενιά να ανοικοδομηθεί. Ωστόσο, ο Ζελένσκι θα πρέπει να διαλύσει την εξουσία που έχει χτίσει ο στενός του κύκλος πριν φύγει. Δεν μπορεί να παραδώσει μια δημοκρατία, όσο ο Γερμάκ εξακολουθεί να κρατά τα κλειδιά του κράτους. Μέχρι στιγμής, έχει δείξει μηδενική προθυμία να κάνει αυτή τη θυσία.
- Η έξοδος Νίξον, είναι μια αναγκαστική αποχώρηση υπό πίεση. Αυτό δεν σημαίνει καθαίρεση, η οποία απαιτεί πλειοψηφία τριών τετάρτων στο κοινοβούλιο, αλλά πολιτική ασφυξία. Εάν το σκάνδαλο «Μίδας» διευρυνθεί ή το μέτωπο καταρρεύσει, η κοινοβουλευτική εξέγερση θα μπορούσε να επεκταθεί σε νομοθετικό αποκλεισμό. Ένας Πρόεδρος που δεν μπορεί να ψηφίσει προϋπολογισμό ή να διορίσει Υπουργό, γίνεται μια ανίκανη φιγούρα. Εάν δε, οι Δυτικοί εταίροι, υπό έντονη πίεση από την ΕΕ για την επιβολή όρων, απαιτήσουν την απομάκρυνσή του για να εξασφαλίσουν την οικονομική τους ζωή.
Ο Ζελένσκι εξακολουθεί να είναι ο Αρχιστράτηγος, αλλά η «Εποχή Ζελένσκι» της αδιαμφισβήτητης εξουσίας έχει τελειώσει. Η χώρα ζει ήδη στα πρώτα στάδια της διαδοχής.
Το μόνο ανοιχτό ερώτημα είναι ποια πόρτα επιλέγει ο Ουκρανός Πρόεδρος όταν τα όπλα τελικά σιγήσουν και ο πόλεμος τελειώσει: την αξιοπρέπεια μιας οικειοθελούς αποχώρησης ή την ταπείνωση της εκδίωξης;
*Ανάλυση από: tvpworld.com
Δείτε επίσης:
- Επικοινωνία Γερμάκ-Ντρίσκολ πριν την συνάντηση για το ειρηνευτικό σχέδιο: «Είμαστε έτοιμοι»
- Ουκρανία: Ο απεσταλμένος των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ «έστηνε» ειρηνευτικό πλάνο με το Κρεμλίνο
- Ο Ερντογάν θέλει και πάλι τον ρόλο του κύριου διαμεσολαβητή στο Ουκρανικό
- Ντόναλντ Τραμπ: Στέλνει τον Γουίτκοφ στη Μόσχα για συνάντηση με τον Πούτιν
- Ο Ζελένσκι μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης
- Ούτε ένα ευχαριστώ από τον Ζελένσκι στον Μητσοτάκη
- Wall Street Journal: Διχασμός και φόβοι για ανταρσία στον ουκρανικό στρατό
- Ειρήνη στην Ουκρανία: Πώς και γιατί τα 28 σημεία του σχεδίου των ΗΠΑ έγιναν 19
