Πώς σώθηκε η περιουσία της ιστορικής Μονής Σινά

Οσοι παρακολούθησαν τη χθεσινή κοινή συνέντευξη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αλ Σίσι αντελήφθησαν τη δύναμη της Ορθοδοξίας και γιατί τα σύμβολά της πρέπει να είναι ιερά και σεβαστά. Και οι δύο ηγέτες έκαναν αναφορά σε ένα θέμα που δοκίμασε τις σχέσεις μεταξύ των δύο κρατών στο παρασκήνιο τα τελευταία δέκα χρόνια.

Στο ιδιοκτησιακό καθεστώς της Μονής της Αγίας Αικατερίνης του Αγίου και Θεοβάδιστου Ορους Σινά. Θεωρείται η παλαιότερη χριστιανική μονή στον κόσμο, είναι χτισμένη στην ομώνυμη χερσόνησο της Αιγύπτου και υπάγεται στην Αυτόνομη Εκκλησία του Ορους Σινά. Η μονή χτίστηκε επί του Βυζαντινού αυτοκράτορα Ιουστινιανού στο σημείο όπου βρισκόταν η φλεγόμενη βάτος του Μωυσή και το μέρος είναι ιερό και για τους χριστιανούς και για τους Εβραίους. Η ύπαρξη της μονής στο σημείο, για τη λειτουργία της οποίας έδωσε άδεια με ιδιόγραφη υποχρέωση «Αχτναμέ» ο ίδιος ο Μωάμεθ και σεβάστηκε αργότερα ο Μέγας Ναπολέων, έχει τεράστια σημασία και για την Ορθοδοξία αλλά και για τον Ελληνισμό, τα πνευματικά σύνορα του οποίου εκτείνονται με τα Πατριαρχεία Κωνσταντινουπόλεως, Ιεροσολύμων, Αλεξανδρείας και Αντιοχείας, με τις Αυτοκέφαλες Εκκλησίες Κύπρου και Αλβανίας στα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή και βεβαίως με το Αγιον Ορος. Η Μονή Αγίας Αικατερίνης έγινε πολιτικό και διπλωματικό θέμα για ένα και μόνο λόγο: Το αιγυπτιακό δημόσιο προσπάθησε από την εποχή της επικρατήσεως των Αδελφών Μουσουλμάνων το 2015 να υφαρπάξει την περιουσία της μονής και με μια προτεινόμενη πολυετή συμφωνία να την καταστήσει ενοικιαστή στην ιδιοκτησία της υπό μορφή επικαρπίας.

Συγκεκριμένα το 2015 επιχείρησε να αρπάξει 71 ακίνητα της μονής (γαίες στη Χερσόνησο), περιλαμβανομένου του κτιρίου του μοναστηριού αλλά και το Ιμαρέτ στην Καβάλα, όπου γεννήθηκε ο ιδρυτής του αιγυπτιακού κράτους, για να το αποδώσει στον… Ερντογάν. Για να συμβεί αυτό βεβαίως, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι εκμεταλλεύτηκαν το νομικό κενό. Η Μονή της Αγίας Αικατερίνης δεν είχε μέχρι πρότινος νομική προσωπικότητα. Οπως δεν έχουν νομική προσωπικότητα το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και άλλα. Αλλά και μετά την εκλογή Σίσι, μάλλον εν αγνοία του Αιγύπτιου προέδρου, όπως διεφάνη χθες από τις ειλικρινείς και αυθόρμητες δηλώσεις του στο Μέγαρο Μαξίμου, η γραφειοκρατία του αιγυπτιακού δημοσίου συνέχισε στην ίδια ρότα, εκμεταλλευόμενη τη χαλαρότητα των διπλωματικών μας Αρχών και άλλων, διεκδίκησε εγγράφως την απόδοση και την παραχώρηση του συνόλου της περιουσίας της μονής με αντάλλαγμα ως δώρο να παραμείνουν οι Ορθόδοξοι ως… ενοικιαστές στην παλαιότερη χριστιανική μονή στον κόσμο με μορφή επικαρπίας. Σε διαφορετική περίπτωση η απειλή που αιωρείτο στον αέρα ήταν πως το αιγυπτιακό δημόσιο θα προσέφευγε στην τοπική δικαιοσύνη και θα τα κέρδιζε όλα, εκδιώκοντας τη μονή!

Πρόταση

Το παράδοξο είναι ότι σύμφωνη με την πρόταση του αιγυπτιακού δημοσίου ήταν και η ελληνική πρεσβεία στο Κάιρο, που κάλεσε τον υπέργηρο ηγούμενο της μονής Δαμιανό να υπογράψει στα 93 του την παραχώρηση ιερών και οσίων. Οταν τα πράγματα έλαβαν απρόσμενη τροπή, ανέλαβαν δράση ο επικεφαλής του μετοχίου της Μονής Αγίας Αικατερίνης Σινά στην Αθήνα, πατέρας Πορφύριος, και ο γενικός γραμματέας Θρησκευμάτων Γιώργος Καλατζής, που εξήγησαν στην κεντρική κυβέρνηση τι σημαίνει για την Ορθοδοξία, τον Βυζαντινό Ελληνισμό και τα πνευματικά σύνορά του η Μονή Αγίας Αικατερίνης. Και το ευτύχημα ήταν ότι στην έκκληση να δοθεί στάτους νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου στο μετόχι της μονής στην Αθήνα προκειμένου να πράξει κάτι ανάλογο και η Αίγυπτος στη Μονή του Σινά για να έχει ενιαία νομική προσωπικότητα ανταποκρίθηκαν δύο άνθρωποι, μη αναμενόμενοι: Η υφυπουργός Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, η οποία στην κρίσιμη σύσκεψη απέρριψε την πρόταση της πρεσβείας και στελεχών του ΥΠΕΞ να υπογράψει η μονή την απαράδεκτη συμφωνία. Ηταν πιο σκληρή και από τον υπουργό της. Ο δεύτερος ήταν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος συνόδευσε σε εφηβική ηλικία τον πατέρα του Κωνσταντίνο στο Σινά, ο οποίος είχε την πρόνοια να τον παίρνει μαζί του, εντυπωσιάστηκε από τα κειμήλια που φυλάσσονται στη Μονή και δεν το ξέχασε ποτέ. Η βιβλιοθήκη της μονής διατηρεί τη δεύτερη μεγαλύτερη συλλογή χειρογράφων και Κωδίκων της πρωτοχριστιανικής περιόδου και μοναδικές κηρόχυτες εικόνες του 6ου αιώνα, μεταξύ των οποίων και η παλαιότερη απεικόνιση του Ιησού Παντοκράτορα διασωθείσα από την περίοδο των εικονομαχιών. Ο «Σιναϊτικός Κώδιξ» είναι στο Μητροπολιτικό Μουσείο του Λονδίνου.

Ο πρωθυπουργός επικοινώνησε με τον πρόεδρο Σίσι, ενώ το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε προσφάτως νομοσχέδιο για τη μετατροπή του μετοχίου της μονής στην Αθήνα σε ΝΠΔΔ. Χθες ο κύριος Μητσοτάκης ευχαρίστησε τον πρόεδρο Σίσι για το ενδιαφέρον που επιδεικνύει για «την προστασία της μονής και της ελληνορθόδοξης κοινότητας». Ο Σίσι αυθορμήτως και ειλικρινώς απάντησε: «Οταν ενημερώθηκα για το θέμα θύμωσα, φοβήθηκα, αγχώθηκα να μην επηρεάσει χωρίς λόγο τις σχέσεις μας», ενώ υπενθύμισε ότι «η Αίγυπτος έχτισε ξανά 65 ορθόδοξες εκκλησίες που κάηκαν στο παρελθόν από εξτρεμιστές» και διακήρυξε τον σεβασμό του στην πολυφωνία. Σημείωσε μάλιστα ότι πάντοτε καλεί τους επισκέπτες τους «ελάτε να δείτε μια μεγάλη αγία. Εχουμε σταθερή στάση απέναντι στην Αγία Αικατερίνη».

Για τα αποτελέσματα της συνάντησης Σίσι – Μητσοτάκη ενημέρωσε χθες το απόγευμα τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης. Ελπίζουμε να υλοποιηθεί τάχιστα η πρωτοβουλία της Αιγύπτου νομοθετικά και στο εσωτερικό της χώρας για να χαιρετίσουμε επισήμως τη συμφωνία. Μετά την υπογραφή του διακανονισμού μεταξύ μονής και πέντε υπουργείων για την αναγνώριση της κυριότητάς της Μητσοτάκης και Σίσι θα επισκεφθούν πανηγυρικά το Σινά.

Μέχρι τότε ας γίνει αντιληπτό στους άσχετους: Το γεγονός ότι είναι Ελληνες οι Πατριάρχες στα Ιεροσόλυμα, Ελληνες οι ηγούμενοι σε μονές-σύμβολα του χριστιανισμού, η Μονή Αγίας Αικατερίνης σημείο συνάντησης τριών θρησκειών, όπως οι χριστιανοί, οι Εβραίοι και οι μουσουλμάνοι (το Σινά είναι πέρασμα για τη Μέκκα), ότι είναι αυτοδιοίκητο το Αγιον Ορος δείχνει τη μεγάλη σημασία της Ορθοδοξίας για το έθνος μας.

Σε αντίθεση με τη θλιβερή υπόθεση της Εθνικής Πινακοθήκης, αυτήν τη φορά ο πρωθυπουργός ευτυχώς κατάλαβε. Είθε να έχει και συνέχεια.