Υπό τις πτέρυγες του Ταξιάρχη

Μανταμάδος Λέσβου. Ιερός Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών. Ένα σημείο του χάρτη των ορθόδοξων προσκυνημάτων με ξεχωριστή αξία. Όποιος ταξιδέψει μέχρι εκεί και φτάσει μπροστά στην εικόνα του αρχαγγέλου Μιχαήλ για να την ασπαστεί και να προσευχηθεί ενώπιόν της θα συνειδητοποιήσει την τρομερή, ακατάβλητη ισχύ της ζώσας πίστεώς μας. Η ανάγλυφη εικόνα, όπως παραδίδουν οι αφηγήσεις των προηγουμένων γενεών, πλάστηκε από πηλό και το αίμα μοναχών που έσφαξαν Σαρακηνοί πειρατές (υπολογίζεται κάπου ανάμεσα στα έτη 900-1000 μ.Χ.). Δημιουργός της ο Γαβριήλ, ένα δόκιμο καλογεροπαίδι, που ήταν ο μόνος που γλίτωσε από την επιδρομή των πειρατών.

Το πλήρες ιστορικό της κατασκευής της εικόνας, της κτίσεως του ιερού ναού και των αμέτρητων θαυμάτων που έχουν γίνει εκεί υπάρχει στην επίσημη ιστοσελίδα του ιερού προσκυνήματος, η οποία βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://www.taxiarhismantamadou.gr

Είναι σημαντικό να ενημερώνονται οι προσκυνητές για τον ιερό τόπο που σκοπεύουν να επισκεφθούν ξεκινώντας την προσέγγισή τους με όσα συμβολίζει και εκπροσωπεί διαβάζοντας την ιστορία του και μαθαίνοντας για την ποιότητα του έργου των προσώπων που εργάστηκαν και εργάζονται εκεί.

Ο Ιερός Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών ξεχωρίζει και για το σημείο που βρίσκεται αλλά και για το κάλλος του κτίσματος και της εικονογράφησής του. Όμως, το επίκεντρο του ενδιαφέροντος των πιστών είναι η εικόνα. Είναι αδύνατον να την πλησιάσεις και να μην αντιληφθείς την ζωή και την ισχύ που πάλλεται μέσα στο ανάγλυφό της. Κοιτώντας τον αρχάγγελο Μιχαήλ νιώθεις να σου αντιγυρίζει το βλέμμα – κι αυτή η ματιά της εικόνας προς εσέ φτάνει μέχρι τα έσω σου. Αντιλαμβάνεσαι ότι σε νιώθει, γνωρίζει τι θέλεις να του πεις, τι προσεύχεσαι, τι ζητάς. Αισθάνεται τον πόνο των ανθρώπων και μπορεί να προσφέρει δύναμη και αρωγή, την οποία δεν υποπτεύεσαι καν πως υπάρχει.

Η σχέση του Ταξιάρχη, όπως αποκαλούν οι πιστοί τον Αρχάγγελο Μιχαήλ, με τις Ένοπλες Δυνάμεις είναι στενή. Ο ιερός ναός είναι γεμάτος με προθήκες στρατιωτικών στολών και ξιφών που έχουν αφήσει ως τάματα αξιωματικοί και στελέχη όλων των όπλων και των βαθμίδων. Στα τάματα και τα ευχαριστήρια περιλαμβάνονται ποικίλα αντικείμενα: από κοσμήματα και κομποσκοίνια μέχρι πτυχία, επιστολές, ακτινογραφίες ασθενών που θεραπεύτηκαν από ασθένειες κ.ά.

Από τους προσκυνητές δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητοι οι Τούρκοι. Ολόκληρα γκρουπ από τη γειτονική χώρα έρχονται για να δουν σαν «αξιοθέατο» τη μονή. Στη Μυτιλήνη οι περισσότερες πινακίδες με τα κόστη των προϊόντων στα καταστήματα είναι τρίγλωσσες: ελληνικά, αγγλικά, τουρκικά. Οι επισκέπτες από τη γειτονική χώρα είναι περισσότεροι από κάθε άλλη εθνικότητα. Ανάμεσα στους Τούρκους τουρίστες φαίνεται να υπάρχουν πολλοί χριστιανοί. Το δείχνουν αφού σταυροκοπιούνται, προσκυνούν την εικόνα του Ταξιάρχη, παίρνουν λάδι από το καντήλι και το απλώνουν στα χέρια και το πρόσωπό τους και περνούν ώρα στον ιερό ναό δείχνοντας να προσεύχονται.

Άλλο ανεκτίμητης αξίας αγαθό τούτου του ιερού προσκυνήματος είναι οι ουράνιες φωνές που εκπέμπονται στον χώρο από τα αναλόγια των ψαλτών. Την Κυριακή 20 Ιουλίου, εισερχόμενος στον χώρο για να παρακολουθήσω τη θεία λειτουργία σχημάτισα την εντύπωση ότι η λειτουργία ακουγόταν από ηχογράφηση. Ήταν τέτοια η τελειότητα, το βάθος, η χροιά των φωνών των ιεροψαλτών ώστε νόμισα ότι επρόκειτο για κάποιο CD από ηχογράφηση στο Φανάρι, στον μητροπολιτικό ναό Αθηνών, στη Θεσσαλονίκη ή στο Άγιο Όρος, όπου είθισται να ψάλλουν οι καλύτεροι και εμπειρότεροι όλων των ομοτέχνων τους. Διαπίστωσα το σφάλμα μου όταν κοίταξα προς τα αναλόγια και είδα τον Μιχαήλ Άνθιμο Δήσσο, Πρωτοψάλτη του ναού, εκπαιδευτικό μουσικής αγωγής και τραγουδιστή. Η απόδοσή του κυμαίνεται σε συχνότητες που δεν μπορούν να περιγράψουν οι λέξεις. Πρόκειται αναμφίβολα για ένα φαινόμενο της βυζαντινής μουσικής, που ήδη γράφει λαμπρή ιστορία στον χώρο της ψαλτικής αλλά και γενικότερα του τραγουδιού. Ο Μιχαήλ Άνθιμος Δήσσος είναι ο γιος του Πρωτοπρεσβύτερου Ευστράτιου Δήσσου, ο οποίος είναι ο αεικίνητος Ιερατικός Προϊστάμενος του ναού – ένας ιερέας με σπουδαία θεολογική κατάρτιση, έργο και αγάπη για τον Θεό και τον άνθρωπο.

Εκείνη την Κυριακή, ανήμερα του Προφήτη Ηλία, που παρακολούθησα τη θεία λειτουργία στο άλλο αναλόγιο, απέναντι από τον Μιχαήλ Δήσσο βρισκόταν ο μουσικός και εκπαιδευτικός Γιώργος Θεολογάς, που έψαλε εξαιρετικά το μέρος της ακολουθίας, που του αναλογούσε.

Εν κατακλείδι: μην λησμονήσετε στα προσκυνήματά σας να περιλάβετε τον Ιερό Ναό Παμμεγίστων Ταξιαρχών στο Μανταμάδο της Λέσβου. Εκεί θα καταλάβετε πως είναι να βρίσκεται κάποιος υπό τις πτέρυγες του Ταξιάρχη.