Ξανά προ των πυλών το ξεπούλημα του νερού

Στις 26/03 του 2023 το Newsbreak δημοσίευσε άρθρο μου με τίτλο: «Γιατί η ΕΥΔΑΠ χρειάζεται «ρυθμιστική αρχή», αφού δεν ξεπουλιέται»;

• Της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη

Στο άρθρο μου εκείνο αμφισβητούσα (και, δυστυχώς, αποδεικνύεται ότι είχα δίκαιο), τις διαβεβαιώσεις των αρμοδίων, περί του ότι δεν αντιμετώπιζαν το ξεπούλημα και του νερού, μετά τον καταιγισμό του ξεπουλήματος (που άλλωστε συνεχίζεται απτόητος), του συνόλου της δημόσιας περιουσίας.

Διερωτήθηκα, δηλαδή, τότε, το 2023, με βάση τη στοιχειώδη λογική ότι, αν πράγματι δεν επίκειται εκχώρηση της κυριαρχίας μας και επί του νερού, σε τι χρειάζεται η περί ης «ρυθμιστική αρχή».

Ι. Επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας

Στην Ελλάδα, όπως όλα δείχνουν, φαίνεται ότι οι αρμόδιοι είναι πεπεισμένοι (όχι, βέβαια, με σοβαρά επιχειρήματα) ότι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις υπερτερούν, (γενικώς και χωρίς εξαιρέσεις) των δημοσίων. Πρόκειται για επικίνδυνες απόψεις, που ανήκουν στους ακραιφνείς νεοφιλελεύθερους. Και συνεπώς, σύμφωνα με τις επικίνδυνα ακραίες τους πεποιθήσεις, δεν δικαιολογείται η παραμονή ίχνους επιχείρησης στο δημόσιο, αν δεν μεγιστοποιεί τα κέρδη της.

Ωστόσο, όταν πρόκειται για επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, η επιδίωξη του μέγιστου κέρδους οφείλει να υποχωρήσει προ της ανάγκης εξυπηρέτησης κοινωνικών στόχων υψηλής σημασίας των πολιτών, όπως είναι η υγεία, οι συγκοινωνίες, οι επικοινωνίες κ.α. Αυτών, και ανάλογων παροχών υπηρεσίες, ασφαλώς, δικαιολογείται η λειτουργία τους με κέρδη, αλλά πρώτον, δεν είναι το κέρδος ο κύριος στόχος τους, και δεύτερον, σε περίπτωση που έχουν ζημίες, αυτές οφείλουν να καλύπτονται από το κράτος.

Ιστορικά, υπάρχουν κύματα εναλλαγής κρατικοποιήσεων και αποκρατικοποιήσεων, όπως μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και υπό την επίδραση της θεωρίας του Κευνες, εισήχθησαν στην οικονομία κοινωνικά κριτήρια, που ώθησαν σε μαζικές κρατικοποιήσεις, ενώ αντιθέτως μετά το 1980 υπήρξε κούρσα προς ιδιωτικοποιήσεις. Να υπενθυμίσω, ότι συχνά λησμονείται η ύπαρξη σχέσης αλληλοσυμπλήρωσης μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, που σημαίνει ότι η ύπαρξη αμφοτέρων είναι απαραίτητη για την ικανοποιητική λειτουργία της οικονομίας.

Στην Ελλάδα των Μνημονίων επήλθε κυριολεκτικά ορυμαγδός με το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας. Με το τραγικότερο, μέχρι τώρα, συμβάν αυτό του ξεπουλήματος των τρένων, που αφέθηκαν στην τύχη τους χωρίς φροντίδα και με την εκ των προτέρων αποδοχή ελαφρά τη καρδία «όποιον πάρει ο Χάρος».

Και τώρα ήρθε η σειρά του ξεπουλήματος του νερού, που αποτελεί από, κοινού με τον αέρα, (ο οποίος, τουλάχιστον προς το παρόν δεν ξεπουλιέται), και σε πείσμα των δύο αποφάσεων του Σ.Τ.Ε.(2014 και 2022) ζωτικό αγαθό της ύπαρξής μας. Ενώ, όπου τολμήθηκε το ξεπούλημα του, χάρις του κέρδους (Παρίσι, Βερολίνο και Μπουένος Αύρες), υπήρξαν τραγικές συνέπειες, και γι’ αυτό το νερό επέστρεψε στο δημόσιο.

Ανακεφαλαιώνοντας, να υπογραμμίσω ότι αυτού του πολύτιμου είδους τα δημόσια αγαθά και οι υπηρεσίες απαγορεύεται από την αποστολή τους να έχουν, ως κύριο γνώμονα, τη μεγιστοποίηση του κέρδους, ενώ όταν έχουν ελλείμματα αυτά καλύπτονται από τους φόρους.

ΙΙ. Το νερό δεν θα έπρεπε να ξεπουληθεί

Καταρχήν, να παρατηρήσω ότι είναι τραγική η απόφαση του δημοσίου, που επιπλέον την απέκρυψαν, παραπλανώντας τον ελληνικό λαό, ότι δήθεν δεν υπάρχει πρόθεση ξεπουλήματος του νερού. Θα όφειλε, δηλαδή, πολύ περισσότερο από την περίπτωση άλλων αγαθών και υπηρεσιών, που ξεπουλήθηκαν, να παραμείνει στην αγκαλιά του δημοσίου, όπου θεωρητικά θα ήταν προστατευμένο. Θεωρητικά!

Στην Ελλάδα μας, ωστόσο και δυστυχώς, είναι ολοένα και πιο συζητήσιμο το κατά πόσο προστατεύει το δημόσιο. Και συνεπώς δημιουργούνται πολλά, βασανιστικά και τρομακτικά ερωτήματα, για το κατά πόσο πολύτιμα δημόσια αγαθά, όπως το νερό, θα έχουν καλύτερη τύχη αν παραμείνουν στον δημόσιο τομέα ή, αν αντιθέτως, η τύχη τους δεν θα διαφέρει, αν πέσουν στα σκληρά χέρια του ιδιωτικού τομέα.

Και τούτο, διότι αυτά που συμβαίνουν στο δημόσιο τομέα ή και στην εποπτεία του στον ιδιωτικό, δεν είναι διόλου καθησυχαστικά. Το πιο τρομακτικό, αναφέρεται αναμφίβολα στις πολυάριθμες και ευφάνταστες χειραγωγήσεις της Δικαιοσύνης. Και αυτές είναι καταστρεπτικές για τους πολίτες, που πιστεύουν ότι θα βρουν το δίκαιό τους, χάρη σ ’αυτήν.

Αλλά, και τι να πει κανείς για το χειρισμό του εγκλήματος στα Τέμπη; Είμαι πεπεισμένη ότι η αποστασιοποίηση του λαού από την Κυβέρνηση, δεν θα ήταν σε καμιά περίπτωση αυτής της έκτασης, αν ο χειρισμός τους ήταν…..πως να το πω, λιγότερο απρόσωπος, πιο ανθρώπινος και πιο θεσμικός.

Στη συνέχεια, πως να χαρακτηρίσει κανείς την απερίγραπτη συμπεριφορά προς την Ευρωπαία εισαγγελέα Λάουρα Κοβάσι! Τι θα μπορούσε, αλήθεια να ελπίζεται μέσα από μια τόσο περιφρονητική αντιμετώπισή της; Ότι θα είχε παραιτηθεί από το καθήκον της να ερευνήσει μέχρι τέλους και την υπόθεση των Τεμπών, αλλά και την ζέουσα του ΟΠΕΚΕΠΕ;

Εξαιρετικά ανησυχητική είναι και η σειρά τοποθέτησης της χώρας μας, στον κατάλογο της διαφθοράς, των παρακολουθήσεων, της ελευθερίας του λόγου κλπ.

Να ξεκαθαρίσω ότι θεωρώ ότι η επιδίωξη κέρδους, κάθε άλλο παρά καταδικαστέα είναι. Χωρίς αυτήν δεν υπάρχει ανάπτυξη, δεν γίνονται επενδύσεις. Ωστόσο, η ύπαρξη ευνοϊκού περιβάλλοντος για τη δημιουργία «υπερκερδών», όπως αυτά που διαπιστώνονται για το πρώτο εξάμηνο του 2025 στις τράπεζες (Δημοκρατία 5.8.2025) δεν ανήκει σε ευνομούμενη οικονομία.

Οι οποίες, επιπλέον, τράπεζες, υποτίθεται ότι τελούν υπό κρατική επίβλεψη, ότι ανένηψαν με την αιματηρή συμβολή των Ελλήνων πολιτών, και ότι είναι (αν εξακολουθεί ακόμη) οι τράπεζες με τη μεγαλύτερη διαφορά τόκου καταθέσεων και δανείων, που γιγαντώνει τα κέρδη τους. Ωστόσο, η εξυπηρέτηση που προσφέρουν στους πολίτες είναι από ελάχιστη ως και μηδενική, απαιτώντας από αυτούς να αντικαθιστούν τα καθήκοντα των τ. τραπεζικών υπαλλήλων, που απολύονται κατά κύματα.

Αυτής της έκτασης τα υπερκέρδη, φυσικά δεν ανήκουν στην κατηγορία κερδών που είναι απαραίτητα και επιθυμητά για την κανονική ροή της οικονομίας, αλλά αντιθέτως αποτελούν ανωμαλία λειτουργίας της.

Γιατί, πρώτον, γιγαντώνουν τον δείκτη ανισότητας, ο οποίος είναι επικίνδυνα υψηλός στην Ελλάδα, και ο οποίος περιορίζει τις απαραίτητες ροπές της οικονομίας, όπως κατανάλωση και επένδυση, ενώ γιγαντώνει την αποθησαύριση και, ταυτόχρονα, τη φτωχοποίηση σημαντικού ποσοστού του ελληνικού λαού. Και όταν μεγάλο του τμήμα εξασφαλίζεται από τις αμοιβές εργασίας, που συστηματικά υπολείπονται της παραγωγικότητας της εργασίας.

Είναι, συνεπώς, αφελές, να υποστηρίζεται ότι, στην Ελλάδα, έχουμε σημαντική αποταμίευση, όταν αυτή προέρχεται από πολύ μικρό ποσοστό των Ελλήνων, και ταυτόχρονα, όταν δεν κατευθύνεται προς αποταμίευση και επένδυση, αλλά αποθησαυρίζεται. Και ακόμη πιο αφελής η παραπάνω διαπίστωση, όταν για ολόκληρη την Ελλάδα η αποταμίευση φέρει αρνητικό πρόσημο.

ΙΙΙ. Συμπερασματικά, και με βάση τα παραπάνω, το πού θα παραμείνει το νερό των Ελλήνων, δηλαδή αν θα ιδιωτικοποιηθεί, και θα το πληρώνουμε χρυσό, ή αν θα παραμείνει στα χωρικά ύδατα ενός κράτους, που δεν γνωρίζει προς τα που κατευθύνεται, τι επιδιώκει και πως λειτουργεί, θα ρίσκαρα να πω ότι τελικά και δυστυχώς έχει μικρή σημασία.