Σαν σήμερα το 1956 απαγχονίστηκαν στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας από τις αγγλικές αρχές κατοχής οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ Ανδρέας Ζάκος, 25 χρονών) Χαρίλαος Μιχαήλ, 21 χρονών, και Ιάκωβος Πατάτσος, 22 χρονών).
Ο Ιάκωβος ήταν φλογερός πατριώτης και πιστός χριστιανός. Η αγάπη του στον Χριστό τον αποθάρρυνε από το να αφαιρέσει ζωή ανθρώπου.
Ο Χαρίλαος είχε ενταχθεί στην ΕΟΚΑ μαζί με τον πατέρα και τ’ αδέλφια του. Η μάνα του ήθελε να τον αρραβωνιάσει με κάποια κοπέλα αυτός όμως έλεγε ότι δεν μπορεί να έχει δύο αρραβωνιαστικές, γιατί ήδη είχε αρραβωνιαστεί με την ΕΟΚΑ.
Ο Ανδρέας, πριν τον κρεμάσουν ζήτησε να ακούσει Μπαχ και Μπετόβεν. Έγραψε στον αδελφό του Γιώργο:
«Αγαπητέ αδελφέ,
Όταν θα πάρεις το γράμμα μου αυτό θα έχω φύγει για πάντα.(Υπάρχει κανείς που θα μείνει;).
Η ώρα του θανάτου πλησιάζει μα στην ψυχή μας φωλιάζει η ηρεμία.Τη στιγμή αυτή ακούμε την Ηρωική Συμφωνία του Μπετόβεν. Στη θέση που βρισκόμαστε τώρα ούτε με το μικροσκόπιο δεν μπορούμε να ανακαλύψουμε, πού υπάρχει τραγωδία στο θάνατο.Τότε μόνο θα αισθανόμουνα λύπη, αν ήξερα ότι θα μπορούσα να μείνω για πάντα νέος κι αθάνατος, αν απέφευγα την εκτέλεση. Νομίζω ότι μόνο με την εκτέλεση θα μπορέσω να μείνω πάντα νέος κι αθάνατος. Πρώτα ή ύστερα έπρεπε να διαθέσω τη ζωή μου. Δε βλέπω πιο κατάλληλη στιγμή από την τωρινή, για να το κάνω.
Δίνε θάρρος στην οικογένεια. Προσπάθησε να παρηγορήσεις τη μητέρα μας. Ο πρώτος της γιος από τώρα και στο εξής θα είσαι εσύ και όχι εγώ.
Σε φιλώ,
Ο αδελφός σου Ανδρέας.»
Τα πρόσωπα αυτά, το ήθος και οι πράξεις τους, η αυτοθυσία για την λευτεριά της Κύπρου, την ένωση με την Ελλάδα και την τιμή του έθνους δεν χωρούν σε μια σελίδα εφημερίδας. Αν οι νέοι, οι μεσήλικες και οι ηλικιωμένοι ασχοληθούν έστω με έναν απ’ αυτούς και μελετήσουν τα βήματα που τους οδήγησαν στην αθανασία, θα αλλάξουν κι οι ίδιοι.
Δεν γίνεται να μελετήσεις τέτοιες μορφές και να μείνεις απαράλλαχτος ακόμα κι αν είσαι από πέτρα. Έχουμε πρότυπα. Ας στρέψουμε το βλέμμα προς το μέρος τους. Ας μην κοιτάζουμε άλλο τις λουσάτες χωματερές που μας διαφημίζει το σύστημα της παρακμής.
*πηγή: εφημερίδα «δημοκρατία της Κυριακής»
