Η απειλή της λειψυδρίας στην Αττική επανέρχεται δυναμικά στην επικαιρότητα, την ώρα που η περιοχή της Ανατολικής Αττικής μετατρέπεται σταδιακά σε πυρήνα εγκατάστασης νέων data centers υψηλής ισχύος.
Η σύμπτωση αυτών των δύο εξελίξεων γεννά ένα κρίσιμο ερώτημα: πώς μπορεί η Ελλάδα να υποστηρίξει τον ψηφιακό της μετασχηματισμό, χωρίς να εξαντλεί έναν ήδη πολύτιμο και περιορισμένο φυσικό πόρο όπως το νερό;
Τις τελευταίες εβδομάδες, το ζήτημα της επερχόμενης μεγάλης λειψυδρίας στην Αττική βρίσκεται στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου. Τα αποθέματα νερού μειώνονται, η κατανάλωση παραμένει υψηλή και η κλιματική κρίση επιδεινώνει τις ήδη δύσκολες συνθήκες.
Την ίδια στιγμή, η Ανατολική Αττική προσελκύει σημαντικές επενδύσεις για την κατασκευή σύγχρονων data centers – εγκαταστάσεων απαραίτητων για τη λειτουργία του ψηφιακού κόσμου, της Τεχνητής Νοημοσύνης, του cloud computing και των διαδικτυακών υπηρεσιών.
Ωστόσο, αυτή η ψηφιακή ανάπτυξη έχει ένα σημαντικό –και συχνά αποσιωπημένο– περιβαλλοντικό κόστος: την κατανάλωση νερού για ψύξη.
Με συνολική εγκατεστημένη ισχύ που φτάνει περίπου τα 12 MW, τα νέα data centers που πρόκειται να εγκατασταθούν στην ΑνατολικήΑττική, εάν χρησιμοποιούν πύργους ψύξης και υδρόψυκτους ψύκτες με βαθμό απόδοσης (EER) μεγαλύτερο του 5, μπορούν να προκαλέσουν τεράστια κατανάλωση νερού. Για κάθε 1 MW ψυκτικής ισχύος, εξατμίζονται περίπου 50 κυβικά μέτρα νερού ημερησίως. Αυτό σημαίνει ότι για τα 12 MW η κατανάλωση μπορεί να ξεπεράσει τα 18.000 κυβικά μέτρα νερού τον μήνα – δηλαδή 18.000.000 λίτρα.
Αν λάβουμε υπόψη ότι ένας άνθρωπος καταναλώνει περίπου 120 λίτρα νερού ημερησίως για οικιακή χρήση, αυτή η ποσότητα αντιστοιχεί στη μηνιαία κατανάλωση μιας ολόκληρης κωμόπολης περίπου 5.000 κατοίκων.
Παράλληλα, η ηλεκτρική ενέργεια που απαιτείται για τη λειτουργία τέτοιων εγκαταστάσεων ισοδυναμεί με την κατανάλωση μιας μεγαλύτερης πόλης, περίπου 10.000 κατοίκων, με δεδομένο ότι ένα τετραμελές νοικοκυριό καταναλώνει κατά μέσο όρο 5.000 kWh ετησίως.
Η λύση βρίσκεται στη σωστή χωροταξική και περιβαλλοντική ρύθμιση
Η λύση, όμως, δεν είναι να σταματήσει η κατασκευή των data centers. Χωρίς αυτά, δεν υπάρχει γρήγορο διαδίκτυο, σύγχρονες ψηφιακές υπηρεσίες, τεχνολογική πρόοδος και ανταγωνιστικός τριτογενής τομέας. Η λύση βρίσκεται στη σωστή χωροταξική και περιβαλλοντική ρύθμιση.
Απαιτείται ένα νέο, αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο που θα επιβάλλει τη χρήση πράσινων τεχνολογιών και καινοτόμων λύσεων ψύξης, οι οποίες θα εξαλείφουν την ανάγκη χρήσης νερού. Τεχνολογίες όπως οι ηλιακοί ψύκτες, τα συστήματα τριπλής συμπαραγωγής, οι μπαταρίες αποθήκευσης ενέργειας και τα έξυπνα συστήματα ενεργειακής διαχείρισης μπορούν να μετατρέψουν τα data centers από απειλή σε παράδειγμα βιωσιμότητας.
Ταυτόχρονα, είναι απαραίτητη η ενεργειακή τους αυτονομία, ώστε να μην επιβαρύνουν το ήδη πιεσμένο εθνικό ηλεκτρικό δίκτυο. Έτσι, η τεχνολογία μπορεί να εξελιχθεί σε σύμμαχο του περιβάλλοντος και όχι σε ακόμη έναν παράγοντα καταστροφής.
Η ψηφιακή πρόοδος είναι αναπόφευκτη. Το ερώτημα είναι αν θα επιλέξουμε να τη χτίσουμε πάνω στην εξάντληση των φυσικών μας πόρων ή πάνω στη βιωσιμότητα, τον σχεδιασμό και τη μακροπρόθεσμη ευθύνη.
Η Αττική δεν έχει την πολυτέλεια να διψάει για να «τρέχει» το μέλλον. Το μέλλον οφείλει να είναι έξυπνο, πράσινο και ανθρώπινο.
