Καθώς έχουμε ήδη εισέλθει στον Δεκέμβριο στα φετινά Χριστούγεννα του οποίου οι Έλληνες απανταχού της γης αναμένουν αδημόνως μαζί με τη Σάρκωση του Χριστού το νέο έργο του σκηνοθέτη Γιάννη Σμαραγδή «Καποδίστριας», μελετώ περί του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος, Ιωάννη Καποδίστρια, εξ αφορμής πρόσκλησης που έλαβα να μιλήσω σχετικά.
Γνωρίζω ότι ο τίτλος του παρόντος ενδεχομένως ξαφνιάσει ή και ξενίσει ορισμένους. Εύλογο, καθώς ο λόγος συγγραφής του ξάφνιασε ιδιαίτερα ακόμη και τον γράφοντα. Η εργογραφία περί το πρόσωπο του μεγάλου αυτού Ορθόδοξου Έλληνα Κυβερνήτη είναι πολύ μεγάλη. Επειδή όμως τα τελευταία χρόνια τρέφω ιδιαίτερη συμπάθεια στον βρετανό διαπρεπή ακαδημαϊκό, ιστορικό, στρατιωτικό και πράκτορα των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών Christopher Montague (Monty) Woodhouse, που ως υπαρχηγός της Δύναμης Harling συμμετείχε στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, στράφηκα στις μελέτες του.
Στο ευσύνοπτο πόνημά του [C. M. Woodhouse, The Greek War of Independence, London: Hutchinson’s University Library, 1952] πέφτω μετ᾽ εκπλήξεως σε μια εντυπωσιακή υποσημείωση του Woodhouse, στο πλαίσιο αναφοράς του στη σημασία της απόφασης της Τρίτης Εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας το 1827 και τη συνακόλουθη αποστολή τριανδρίας στη Γενεύη προκειμένου να διαβιβάσει στον Καποδίστρια πρόσκληση της Εθνοσυνέλευσης να αναλάβει τη διακυβέρνηση του εμβρυακού ελληνικού κράτους. Εκεί λοιπόν ο Γούντχαουζ αναφέρεται σε μια άλλη τριανδρία, την τριμελή προσωρινή επιτροπή στην οποία ανέθεσε η Εθνοσυνέλευση ανώτατες εκτελεστικές αρμοδιότητες μέχρι την άφιξη του Καποδίστρια, καθώς δεν ήταν βέβαιο ότι θα δεχόταν ο ίδιος να αναλάβει τη διακυβέρνηση.
Αυτής της τριμελούς προσωρινής διοικούσας επιτροπής κατονομάζει ο Γούντχαουζ ως μέλος τον Γεώργιο Μαυρομιχάλη, και προσθέτει χαρακτηριστικά ότι επρόκειτο για τον «γιό του Πετρόμπεη, ο οποίος βοήθησε να δολοφονηθεί ο Καποδίστριας το 1831».
Μη ών ειδικός ιστορικός επιστήμονας και δη με ερευνητικό αντικείμενο την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης και του πρώτου (και μοναδικού) Κυβερνήτη της Ελλάδος, συγκλονίστηκα στη θέα αυτής της ταυτοποίησης: διότι ως άμεσος συνειρμός αμέσως ανέκυψε στον νου μια άλλη, τριπλή, μολονότι αναλογική, ταυτοποίηση. Αναφέρομαι φυσικά, στην είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα και τη μετά τέσσερεις ημέρες αρχή της προδοσίας και του Πάθους Του.
Τότε, ο περιούσιος λαός των Ιουδαίων, δηλαδή το σκλαβωμένο από τον Θάνατο του Όφεως γένος των ανθρώπων, ζητωκραύγαζε πανηγυρικά υποδεχόμενος στην Ιερουσαλήμ την Κυριακή των Βαΐων τον Μεσσία, αυτόν τον οποίο πίστευε ότι ερχόταν για να αποκαταστήσει την επίγεια βασιλεία του, κατά την επαγγελία της Διαθήκης του Ισραήλ. Τέσσερεις ημέρες αργότερα, ωστόσο, γινόταν η Προδοσία και ακολουθούσε το Πάθος με το «άρον άρον σταύρωσον αυτόν», από εκείνους που λίγες ημέρες πριν υποδέχονταν τον Χριστό μετά βαΐων και κλάδων!
Τώρα, το έτος 1827, το σκλαβωμένο Γένος των Ελλήνων απέστελλε, δια της Εθνοσυνελεύσεώς του πρόσκληση και υποδεχόταν ανήμερα της ονομαστικής εορτής του (7 Ιανουαρίου 1828) στο Ναύπλιο «μετά βαΐων και κλάδων» τον πρώτο Κυβερνήτη της Ελλάδος, Ιωάννη Καποδίστρια. Και κατά μια συγκλονιστική σύμπτωση με την εβδομάδα του Πάθους του Χριστού, σχεδόν τέσσερεις χρόνους μετά από την έλευσή του στο Ναύπλιο, τον δολοφονεί. Επιπλέον τραγική συμπτωματική ομοιότητα, αυτός που με σφαίρα τον αποτελείωσε ήταν ο ίδιος ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης (ο οποίος όπως αναφέραμε ότι επισημαίνει ο Γούντχαουζ είχε τοποθετηθεί στην τριμελή προσωρινή διοικούσα επιτροπή) εκείνη την φθινοπωρινή Κυριακή, 27 του Σεπτεμβρίου 1831 (9 Οκτωβρίου με το νέο ημερολόγιο), κατά την έξοδο του Κυβερνήτη από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στο Ναύπλιο, μετά την Θεία Λειτουργία.
Όταν ο Χριστός κρινόταν, του ζήτησαν να αποδείξει τη Θεότητά Του με το να αιτηθεί από τον Πατέρα στρατιές Αγγέλων να Τον υπερασπιστούν. Όταν ο Καποδίστριας εισήλθε στο στάδιο της δικής του κρίσεως, του προτάθηκε να του αναθέσουν σώμα υπερασπιστών, κι αυτός αρνήθηκε, διατηρώντας μόνον δύο συνοδούς εις εκ των οποίων ανάπηρων.
Σαφώς, σε αυτό το επίπεδο θεωρίας των πραγμάτων, το πρόβλημα δεν είναι ο συγκεκριμένος άνθρωπος, ο γιος του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Εξάλλου, ούτε ο Ιούδας ήταν το πρόβλημα. Αλλά η πτωτική κατάσταση των ανθρώπων την οποία πιστοποιεί η ύπαρξη Αγίων καθ᾽ ομοίωσιν Χριστού Μαρτύρων.
Οπότε και όλα τα ανωτέρω φανερώνουν με αναπάντεχη σαφήνεια τη Χριστοείδεια του μοναδικού αυτού ανδρός ο οποίος προσφέρθηκε, κυριολεκτικά ως αμνός άκακος, στον ελληνορθόδοξο λαό του Θεού, έξι, επτά χρόνια μετά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Και φυσικά, είναι έργο των όντως Φιλοχρίστων και Φιλελλήνων ειδικών ιστορικών, να πιστοποιήσουν αυτό που στον Φιλόχριστο ελληνικό λαό είναι δεδομένο και σαφές, την έμπρακτη αγάπη του Ιωάννη Καποδίστρια για το πρόσωπο του Χριστού. Αγάπη, η οποία τον οδήγησε στη θυσία.
Αγάπη, την οποία επιμαρτυρούν αν όχι τα λόγια του (καθώς αυτές δεν μπορούν ενδεχομένως να εξακριβωθούν, όπως το: “…ἐν παντὶ τῷ ἔργῳ μου ἐπὶ τῷ λαῷ μου, ὁ Χριστός ἡγεῖται τὰς πράξεις μου…”), ασφαλώς τα έργα του: η αυστηρή εγκράτεια, η συχνή προσευχή, η ενίσχυση της Εκκλησίας, η επαναλειτουργία μοναστηριών μετά τον Αγώνα, η υποστήριξη ιερέων και πνευματικών διδασκάλων στην αναγέννηση του λαού, η φροντίδα ορφανών, πτωχών κι ασθενών, η δημιουργία σχολείων κι εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με χριστιανική αγωγή και η αυτοθυσία του για τον λαό του Θεού που κάποιοι άλλοι συναγωνιστές του εξέγειραν λίγο νωρίτερα «για του Χριστού την Πίστη την Αγία και της Πατρίδος την Ελευθερία».
Υπό το πρίσμα των ανωτέρω κατανοούμε πολύ καλά τον λόγο που ο Γιάννης Σμαραγδής, ο μεγάλος αυτός εν ζωή Κρής δημιουργός, ζήτησε προσωπικά από τον Οικουμενικό Πατριάρχη μας Βαρθολομαίο να προχωρήσει η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στην αγιοκατάταξη του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια. Καθίσταται σαφές γιατί αυτό είναι απολύτως εύλογο.
