Αντισυνταγματικό και άκρως επικίνδυνο για το μέλλον των συντάξεων είναι το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης που προωθεί η κυβέρνηση.
Ο γνωστός δικηγόρος – εργατολόγος και πρόεδρος της ΕΝΥΠΕΚΚ (Ενωση για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους) Αλέξης Μητρόπουλος επισημαίνει μιλώντας στην «κυριακάτικη δημοκρατία» ότι, σε περίπτωση που οι επενδύσεις-τζογάρισμα των κόπων εκατομμυρίων ασφαλισμένων πέσουν στα βράχια, οι εισφορές για τις οποίες εγγυάται το κράτος θα οδηγήσουν σε μικρότερες επικουρικές συντάξεις.
«Το Συμβούλιο Επικρατείας, με τις αποφάσεις 2287/2015 και 1889/2019 της Ολομέλειας, καθώς και με την πρόσφατη 2482/2020 απόφαση του Α’ Τμήματος που έκρινε συνταγματική την εισφορά ύψους 2% υπέρ του ΕΔΟΕΑΕΠ, έχει αποκλείσει κάθε ενδεχόμενο κεφαλαιοποίησης της επικουρικής ασφάλισης» υπογραμμίζει ο κ. Μητρόπουλος. Υπενθυμίζεται ότι το ανώτατο δικαστήριο αποφάνθηκε με τις αποφάσεις αυτές αμετάκλητα ότι, σύμφωνα με το άρθρο 22 (παρ. 4) του ισχύοντος Συντάγματος, η επικουρική ασφάλιση α) είναι δημόσια και υποχρεωτική, β) παρέχεται αποκλειστικά και μόνο από το κράτος ή από ΝΠΔΔ, γ) είναι ξένη προς επιχειρηματικούς κινδύνους που συνδέονται με την άσκηση της ασφαλιστικής λειτουργίας από ιδιωτικούς φορείς, και δ) έχει τελικό και μοναδικό εγγυητή το κράτος, το οποίο υποχρεούται να συμμετέχει στη χρηματοδότησή της.
«Σύμφωνα με τις τρεις παραπάνω αποφάσεις του ΣτΕ, ολόκληρη η πρόταση για κεφαλαιοποίηση της επικουρικής ασφάλισης της έκθεσης Πισσαρίδη είναι στο σύνολό της εκτός Συντάγματος και νομολογίας των ανώτατων δικαστηρίων της χώρας μας» επισημαίνει ο πρόεδρος της ΕΝΥΠΕΚΚ. Κατά τον κ. Μητρόπουλο, αποκαλυπτικό είναι το απόσπασμα της υπ’ αριθ. 2482/2020 απόφασης του ΣτΕ, που ουσιαστικά απορρίπτει το κεφαλαιοποιητικό σύστημα, πολλώ δε μάλλον αυτό των αγοραίων επενδύσεων χαμηλού, μεσαίου ή υψηλού ρίσκου: «Μέσω του θεσμού της κοινωνικής ασφαλίσεως μπορεί να ασκείται και κοινωνική πολιτική και να εκδηλώνεται η κοινωνική αλληλεγγύη.
Με βάση τα ανωτέρω δικαιολογούνται ο υποχρεωτικός χαρακτήρας της κοινωνικής ασφαλίσεως, ήτοι η υποχρεωτική υπαγωγή σε φορέα κοινωνικής ασφαλίσεως (κύριας ή επικουρικής) και η υποχρεωτική καταβολή εισφορών και, εντεύθεν, η ανάθεση της υποχρεωτικής κοινωνικής ασφαλίσεως στο κράτος ή σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, ήτοι νομικά πρόσωπα υπαγόμενα στη διοικητική, οικονομική και νομοθετική εποπτεία και στον έλεγχο του κράτους, με σκοπό την εγγύηση ότι οι κατά τα ανωτέρω καταβληθείσες εισφορές δεν θα υπόκεινται στους επιχειρηματικούς κινδύνους που συνδέονται με την άσκηση της ασφαλιστικής λειτουργίας από ιδιωτικούς φορείς».
Ομολογίες και λαθροχειρίες
Ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Πάνος Τσακλόγλου παραδέχθηκε την Πέμπτη, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου παρουσίασης του νέου επικουρικού, ότι το κόστος μετάβασης είναι δυσθεώρητο, καθώς το εκτίμησε σε 56 δισεκατομμύρια ευρώ. Αξίζει να θυμίσουμε ότι, ενδεικτικά, το πρώτο Μνημόνιο ανήλθε σε 110 δισ., το δεύτερο σε 80 δισ. και το τρίτο Μνημόνιο σε 30 δισ. ευρώ.
Ερχεται, λοιπόν, η κυβέρνηση σε αυτή τη συγκυρία, ύστερα από μια καταστροφική διετία για την οικονομία λόγω της πανδημίας, να πάρει, επιεικώς απερίσκεπτα, ένα τεράστιο ρίσκο και να επιβαρύνει τη χώρα με ένα τεράστιο ποσό, με αβέβαια αποτελέσματα. Το αντεπιχείρημα είναι ότι το κόστος αυτό θα ισοσκελιστεί σε μεγάλο βαθμό από τη θετική επίδραση που θα έχει η επένδυση των εισφορών των ασφαλισμένων στην οικονομία. Κατά τον υφυπουγό, το
πραγματικό κόστος έως το 2070 είναι… μόλις 6 δισ. ευρώ, πάντα με την προϋπόθεση ότι οι
επενδύσεις δεν θα πέσουν στα βράχια. Ομως, το γεγονός ότι η εκτίμηση αυτή βασίζεται σε μελέτη του ΙΟΒΕ, που έχει μακρά παράδοση αναξιοπιστίας των προβλέψεών του την περίοδο των Μνημονίων, μόνο τρόμο προκαλεί στους ασφαλισμένους.
«Ολο το σύστημα χρηματοδότησης της νέας κεφαλαιοποιητικής επικουρικής σύνταξης είναι στον αέρα, αφού η κυβέρνηση, σύμφωνα με το σχέδιο που ανακοίνωσε, σκοπεύει να το χρηματοδοτήσει με τα χρήματα του ΑΚΑΓΕ, δηλαδή από την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ), που όμως έχει κριθεί αντισυνταγματική με δύο αποφάσεις της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Το ανώτατο δημοσιονομικό δικαστήριο της χώρας, με την πρόσφατη αμετάκλητη απόφασή του με αριθμό 504/2021, επανέλαβε ακριβώς όσα με την προγενέστερη, υπ’ αριθ. 244/2017, απόφαση (επίσης της ΟλΕλΣυν) είχε κρίνει αμετάκλητα για την ΕΑΣ» αναφέρει ο Αλέξης Μητρόπουλος.
Και καταλήγει λέγοντας ότι «η κεφαλαιοποίηση της επικουρικής σύνταξης θα οδηγήσει
νομοτελειακά στην κατάργησή της ή, τουλάχιστον, στην ενσωμάτωσή της στην κύρια σύνταξη. Ηδη από το β’ Μνημόνιο (ν. 4046/2012) οι δανειστές πίεζαν τις μνημονιακές κυβερνήσεις να ενσωματώσουν όλες τις συνταξιοδοτικές παροχές σε μία και να καταβάλλεται μόνο αυτή, η κύρια σύνταξη. Το τερατούργημα, άλλωστε, του ενιαίου ΕΦΚΑ, που προοπτικά καταργεί όλο τον διαχρονικό πολιτισμό της εργασίας και τις κατακτήσεις των εργαζομένων, προοιωνίζεται την κατεδάφιση αυτών των θεσμών».
Τι γίνεται σε περίπτωση «ατυχήματος»; Το διδακτικό παράδειγμα άλλων χωρών
Σε μια προσπάθεια να καθησυχάσουν τους πολίτες, οι κ. Χατζηδάκης και Τσακλόγλου υποστηρίζουν ότι, ακόμη και αν μια «επένδυση» δεν αποδειχθεί ασφαλής, το κράτος εγγυάται ότι η σύνταξη θα είναι ίση με τις εισφορές που καταβλήθηκαν. Ο Αλέξης Μητρόπουλος τονίζει ότι «αυτό το μοντέλο της κεφαλαιοποιητικής επικουρικής σύνταξης συνιστά σύστημα απομείωσης των επικουρικών συντάξεων. Το παράδειγμα άλλωστε άλλων χωρών που, μετά τον πειραματισμό να παραδώσουν τα κεφάλαια των επικουρικών ταμείων στα επενδυτικά funds, και αυτά χάθηκαν ή απομειώθηκαν σημαντικά, επανήλθαν στο δημόσιο σύστημα, πρέπει να μας διδάσκει όλους».
