Πυρ ομαδόν κατά του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων για το σχέδιο νόμου «Στρατηγικές επενδύσεις και βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος μέσω της επιτάχυνσης διαδικασιών στις ιδιωτικές και στρατηγικές επενδύσεις».
- Από τον Βασίλη Παπακωνσταντόπουλο
Κατά τη διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης, επιστημονικοί φορείς, περιβαλλοντικές οργανώσεις και απλοί πολίτες κατακεραύνωσαν τις προτεινόμενες διατάξεις, ειδικά εκείνες που αφορούν στη χρήση του αιγιαλού και της παραλίας, υποστηρίζοντας πως το νομοσχέδιο παρέχει εξουσιοδότηση χωρίς όρια, που επιτρέπει να κτιστεί οτιδήποτε, οπουδήποτε.
Αρκετές επίσης είναι οι ενστάσεις για τον περιορισμό του ρόλου των Διευθύνσεων
Αναπτυξιακού Προγραμματισμού των Περιφερειών και την υπερσυγκέντρωση
αρμοδιοτήτων στο υπουργείο Ανάπτυξης, καθώς εκφράζονται ανησυχίες για ακόμα μεγαλύτερες καθυστερήσεις στις εγκρίσεις των επενδυτικών σχεδίων. Μένει να δούμε αν το υπουργείο θα αποσύρει ή θα τροποποιήσει κάποιες από τις επίμαχες διατάξεις, πριν καταθέσει το νομοσχέδιο προς ψήφιση στη Βουλή.
Τα περισσότερα βέλη συγκεντρώνουν τα άρθρα 3, 4 και 5 του σχεδίου νόμου, που αφορούν στον αιγιαλό και στην παραλία. Προβλέπουν ότι σε κάθε στρατηγική επένδυση μπορεί να παραχωρηθεί όχι μόνο δικαίωμα απλής χρήσης του αιγιαλού και της παραλίας, όπως ισχύει
σήμερα, αλλά πλήρες δικαίωμα μόνιμων ή προσωρινών επεμβάσεων, ακόμα και βαρέων έργων. Σχεδόν όλοι όσοι συμμετείχαν στη δημόσια διαβούλευση υποστηρίζουν ότι το νομοσχέδιο καταργεί στην πράξη τη χωροταξική και πολεοδομική νομοθεσία, προκειμένου να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των επίδοξων επενδυτών.
«Για την πραγματοποίηση στρατηγικών επενδύσεων επιτρέπονται συγκεκριμένες και
ειδικές παρεκκλίσεις από τους ισχύοντες όρους και περιορισμούς δόμησης της περιοχής, καθώς και από τις διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού για λόγους υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος, όπως αυτοί προσδιορίζονται και εξειδικεύονται στο Πλαίσιο Εθνικού Χωροταξικού Σχεδιασμού» αναφέρει το άρθρο 4 του νομοσχεδίου. Αντίστοιχα, με το άρθρο 5 του νομοσχεδίου επιχειρείται να παρακαμφθούν τα εμπόδια που θέτει η νομοθεσία για τη χρήση αιγιαλού και παραλίας.
Ιδιαίτερα σκληρή γλώσσα τόσο για το περιεχόμενο του σχεδίου νόμου του υπουργείου
Ανάπτυξης και Επενδύσεων όσο και για τον τρόπο που πραγματοποιήθηκε η διαβούλευσή του χρησιμοποίησε το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης, ιδρυτής του οποίου είναι ο επίτιμος αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Μιχάλης Δεκλερής. «Η ειδική και κατά παρέκκλιση διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης που θεσπίζει το επίμαχο νομοσχέδιο αποτελεί διακωμώδηση του Συντάγματος, της ενωσιακής νομοθεσίας και της πάγιας νομολογίας του ΣτΕ» αναφέρει το Επιμελητήριο.
Σημειώνει ότι η διαβούλευση αποτελεί ευτελισμό της ίδιας της διαδικασίας καθ’ εαυτήν,
προσθέτοντας πως τα τρία άρθρα δεν επιδέχονται παρατηρήσεις, ούτε βελτίωση. Μόνο απόσυρση και συγγνώμη. Την άποψη ότι το άρθρο 5 είναι αντίθετο στο Σύνταγμα, την πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας και τη διεθνή και ενωσιακή νομοθεσία εκφράζει και ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων Χωροτακτών.
Δόμηση κατά παραγγελία προς τέρψιν των επενδυτών
Το νομοσχέδιο ουσιαστικά επιτρέπει την εξαίρεση των στρατηγικών επενδύσεων από κάθε
όρο και περιορισμό που θέτει ο πολεοδομικός ή ο ρυθμιστικός σχεδιασμός οποιουδήποτε επιπέδου. Σύμφωνα με τον ΣΕΠΟΧ, με το νομοσχέδιο εμβαθύνεται η πολιτική κατεύθυνση ότι η «βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος» στη χώρα μας ταυτίζεται με την απορρύθμιση του χωρικού και περιβαλλοντικού σχεδιασμού και τη συνεχή «έκπτωση» των κριτηρίων που καθορίζουν τις στρατηγικής σημασίας επενδύσεις. Ως εκ τούτου διευρύνονται συνεχώς οι ιδιωτικές επενδύσεις που θεωρείται ότι έχουν στρατηγική βαρύτητα για την εθνική οικονομία, που συνακόλουθα εντάσσονται σε προνομιακό καθεστώς ρύθμισης και χρηματοδότησης.
«Η χωροθέτηση των νέων υποδοχέων μέσω των ΕΣΧΑΔΑ και ΕΣΧΑΣΕ αποτελεί ad hoc επιλογή, η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις καταστρατηγεί κάθε έννοια ολοκληρωμένου σχεδιασμού. Μάλιστα, η δυνατότητα αυτή που δίνεται στο άρθρο 4 αναιρεί τον χωρικό σχεδιασμό σε όλες τις κλίμακες, ακυρώνοντας έτσι κάθε έννοια ασφάλειας δικαίου και
πολεοδομικού κεκτημένου» εξηγεί ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων Χωροτακτών.
Ακόμα πιο υψηλούς τόνους υιοθετεί το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιώσιμης
Ανάπτυξης, υποστηρίζοντας ότι το προτεινόμενο νομοσχέδιο δίνει τη χαριστική βολή στη
μακροχρόνια κακοποίηση των ακτών της χώρας.
«Ο νομοθέτης δηλώνει, απερίφραστα πλέον, ότι ο αιγιαλός, η παραλία και η θάλασσα παύουν να είναι οικοσυστήματα και κοινόχρηστα δημόσια αγαθά. Από δω και πέρα η παράκτια ζώνη αντιμετωπίζεται ως το ελκυστικό αντάλλαγμα που προσφέρεται στους επίδοξους επενδυτές, στρατηγικούς και μη, προκειμένου να τους δελεάσει. Μπορούν να την μπαζώσουν, να δημιουργήσουν προσχώσεις, ακόμα και νησιά, να την αποκλείσουν από κάθε πρόσβαση, να την οικοδομήσουν και γενικά να τη μεταχειριστούν με όποιο τρόπο έχει φανταστεί το επενδυτικό τους σχέδιο» τονίζει το Επιμελητήριο.
Προσθέτει ότι ο επενδυτής θα εξασφαλίζει ειδικό κατά παρέκκλιση προνομιακό καθεστώς που θα προτείνει ο ίδιος και θα εγκρίνεται με συνοπτικές ad hoc διαδικασίες. Σφοδρή κριτική ασκεί και το WWF Ελλάς, επισημαίνοντας πως πρόκειται για μία εξουσιοδότηση χωρίς όρια, που επιτρέπει να κτιστεί οτιδήποτε και οπουδήποτε.
«Κερκόπορτα» το άρθρο 5
Η κριτική φορέων και οργανώσεων επί του νομοσχεδίου κορυφώνεται στο άρθρο 5, που
αναφέρεται στην παραχώρηση χρήσης αιγιαλού και παραλίας. Ο δήμαρχος Μυκόνου
Κωνσταντίνος Κουκάς υποστηρίζει ότι το εν λόγω άρθρο αποτελεί «σαφώς την κερκόπορτα να καταληφθούν οι κοινόχρηστοι χώροι αιγιαλού και παραλίας, κατάληψη που εξικνείται έως τη δόμηση, με αποτέλεσμα να μπαίνει και η ταφόπλακα σε κάθε περιβαλλοντικό κεκτημένο». Τονίζει πως το νομοσχέδιο έρχεται στο άρθρο 5 να ρίξει αυλαία και για τους αιγιαλούς και τις παραλίες και στην πραγματικότητα να ματαιώσει και αποτρέψει στο μέλλον αυτό ακριβώς το οποίο δήθεν υπηρετεί: την ανάπτυξη.
Στο ίδιο μήκος κύματος και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία, η οποία θεωρεί ότι οι προωθούμενες ρυθμίσεις αντιμετωπίζουν την παράκτια ζώνη αποκλειστικά ως οικονομικό πόρο. «Οσο για την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στις ακτές και στη
θάλασσα, το άρθρο 5 του νομοσχεδίου είναι σαφές: αν ενοχλείται ο επενδυτής, η καθ’
οιονδήποτε τρόπο χρήση από τρίτους απαγορεύεται» σημειώνει το Επιμελητήριο
Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης.
«Καπέλωμα» δήμων και Περιφερειών
Πολλές αντιδράσεις προκάλεσε και το άρθρο 36 του νομοσχεδίου, καθώς γίνεται λόγος για
«καπέλωμα» των δήμων και των Περιφερειών. Με τις προτεινόμενες διατάξεις το υπουργείο
Ανάπτυξης παίρνει αρμοδιότητες από τις Διευθύνσεις Αναπτυξιακού Προγραμματισμού
των Περιφερειών και τις υποβαθμίζει, συγκεντρώνοντας τη διαχείριση των κονδυλίων στις κεντρικές υπηρεσίες του υπουργείου Ανάπτυξης. Περιφέρειες και πολίτες υποστηρίζουν ότι η υπερσυγκέντρωση θα προκαλέσει τεράστιες καθυστερήσεις, αποδυνάμωση της τοπικής κοινωνίας, ενώ θα χαθεί η δυνατότητα των επενδυτικών φορέων να παρακολουθούν άμεσα την πορεία των αιτήσεών τους.
