Ένα από τα πιό προηγμένα συστήματα αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών στην Ελλάδα έχει εγκαταλειφθεί από τον Δεκέμβριο. Μια «πολεμική μηχανή» σε καιρό ειρήνης βουλιάζει στη μιζέρια του «βυζαντινού παρασκηνίου» των αρμοδίων υπηρεσιών.
του Μάνου Μεϊμαράκη
Το «Αιγίς» όπως είναι η χαρακτηριστική του ονομασία, λειτουργούσε από το 2020 στο βορειοανατολικό Αιγαίο και μπορεί να αντιμετωπίσει στα πολύ πρώιμα στάδια εκδήλωσης τους πλήθος συμβάντων φυσικών καταστροφών, όπως χιονοπτώσεις, πλημμύρες, σεισμούς, πυρκαγιές, όπου δηλαδή έχει αρμοδιότητα η πολιτική προστασία.
Έμεινε στα μισά εξαιτίας του «βυζαντινού παρασκηνίου» στις αρμόδιες υπηρεσίες και αντιδράσεων περί του ποιός θα έχει το γενικό πρόσταγμα, ενώ ήδη είχε αρχίσει να παράγει πολύ σοβαρά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών σε Λέσβο και Χίο.
Όταν έπεσε η ιδέα να δημιουργηθεί στην Λέσβο ένα ενιαίο συντονιστικό κέντρο αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών για το Βόρειο Αιγαίο ενθουσιάσθηκαν όλοι. Άρχισε να στήνεται στην Μυτιλήνη μια πρότυπη δομή πολιτικής προστασίας με πολύ υψηλές διαβεβαιώσεις από την Αθήνα ότι θα ολοκληρωθεί.
Μέχρι περί τα τέλη Δεκεμβρίου όταν η Αθήνα αποφάσισε να το «παγώσει».
Σε αυτό το ενιαίο συντονιστικό κέντρο θα συλλειτουργούσαν Πυροσβεστική, ΕΛ.ΑΣ, Πολιτική Προστασία αλλά και ο Στρατός.
Η κατασκευή του κτιρίου το οποίο θα φιλοξενούσε το ενιαίο συντονιστικό κέντρο αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών ολοκληρώθηκε, παραγγέλθηκαν τα πρώτα συστήματα, άρχισαν να λειτουργούν και δοκιμάσθηκαν με επιτυχία σε πραγματικές συνθήκες στο βορειοανατολικό Αιγαίο, αλλά λίγο πριν την εκπνοή του 2021, ειδοποιήθηκαν όλοι οι εμπλεκόμενοι ότι το έργο δεν μπορεί να προχωρήσει.
Όλα δείχνουν ότι το ενιαίο συντονιστικό κέντρο δεν θα είναι επιχειρησιακά έτοιμο πριν την επερχόμενη αντιπυρική περίοδο του 2022.
Το «Αιγίς» συνδυάζοντας τεχνολογία και τεχνογνωσία παράγει πλατφόρμες και λογισμικά τα οποία είναι στοχευμένα στις πραγματικές ανάγκες της πολιτικής προστασίας στην Ελλάδα.
«Από μηχανής Θεός»
Ειδικότερα σε ότι αφορά το λειτουργικό μέρος, το σύστημα αυτό μπορεί να μεταφέρει στο ενιαίο συντονιστικό κέντρο ζωντανά δορυφορική εικόνα πολύ υψηλής ανάλυσης από τα μέτωπα της φωτιάς σε ολόκληρο το βόρειοανατολικό Αιγαίο και να κατευθύνει στην καυτή ζώνη τις επίγειες δυνάμεις πριν επεκταθεί το φαινόμενο.
Επίσης, μπορεί να αποτυπώνει την ακριβή θέση των πυρκαγιών μέσω drones τα οποία φέρουν θερμικές κάμερες με εμβέλεια αρκετών χιλιομέτρων.
Επιπλέον, μέσω εξελιγμένου λογισμικού το οποίο «τρέχει» αλγόριθμους μπορεί να προβλέπει με εξαιρετική ακρίβεια τα χαρακτηριστικά μιας πυρκαγιάς, όπως την κίνηση, το ύψος και την ένταση της, δηλαδή προς τα που θα κατευθυνθεί μια φωτιά.
Πιό απλά, προβλέπει με ακρίβεια που θα φτάσει μια φωτιά και με ποιά ένταση ύστερα από αρκετή ώρα. Οι αλγόριθμοι «διαβάζουν» όλη την γεωπληροφορία της περιοχής.
Το σύστημα χρησιμοποιήθηκε σε φωτιά στην Χίο το 2020 με αποτέλεσμα να εκκενωθεί προληπτικά τμήμα ενός χωριού πολύ πριν φτάσει σε αυτό η φωτιά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η συστοιχία συστημάτων αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών απ’ όλη την χώρα υπάρχει μόνο στο Βόρειο Αιγαίο. Αν τα συστήματα αυτά εφαρμόζονταν στην Αθήνα στην πρόσφατη χιονόπτωση δεν θα γινόταν η χώρα περίγελος του πλανήτη με τις σκηνές απείρου κάλλους χιλιάδων εγκλωβισμένων να μη βρίσκουν πουθενά το δίκιο τους και υπουργούς να αποδίδουν ευθύνες στους.. μετεωρολόγους.
Πολεμική μηχανή
Ακόμα, τα συστήματα αυτά παρακολουθούν επί 24ωρου βάσεως το πεδίο ενώ μπορούν να υποστηριχθούν και από κινητό κέντρο επιχειρήσεων, ενώ η επικοινωνία των δυνάμεων στο πεδίο πραγματοποιείται μέσω ασυρμάτων αλλά και με δορυφορικά τηλέφωνα.
Το σύστημα υποστηρίζεται και από δίκτυο εθελοντών πολιτικής προστασίας.
Στο «Αιγίς» αναμένεται να εγκατασταθεί επίσης μια πιο ανεπτυγμένη έκδοση του «Engage». Για την ώρα τo «Engage» αποτυπώνει σε ψηφιακό χάρτη το σύνολο των χαρακτηριστικών όλων των μηχανολογικών μέσων τα οποία χρησιμοποιούνται σε μια φυσική καταστροφή. Για παράδειγμα, κατά την εκδήλωση μιας πυρκαγιάς το «Engage» δίνει χάρτη με τις θέσεις τις θέσεις των πυροσβεστικών οχημάτων αλλά γνωρίζει επίσης μέσω αισθητήρων, την ακριβή ποσότητα νερού μέσα στις δεξαμενές κάθε πυροσβεστικού όχηματος. Αν δεν ολοκληρωθεί το έργο, η αναβάθμιση του «Engage» θα μείνει στα σχέδια.
Επιπλέον, το σύστημα θα επεκταθεί με την προσθήκη υποσυστήματος το οποίο θα προειδοποιεί έγκαιρα τους πολίτες, αλλά θα επιτρέπει και την αμφίδρομη επικοινωνία με αυτούς.
Ουσιαστικά πρόκειται για ένα αρκετά προηγμένο ευφυές σύστημα λήψης αποφάσεων το οποίο κινδυνεύει να βουλιάξει στη μιζέρια και να εγκαταλειφθεί αν ο οι καθ’ ύλην αρμόδιες υπηρεσίες και η ηγεσία αυτών δεν επιληφθούν προσωπικά ώστε να το ξεκολλήσει.
Η πολιτική προστασία είναι η «πολεμική μηχανή» σε περίοδο ειρήνης. Αυτή η «πολεμική μηχανή» εφαρμόσθηκε στις πυρκαγιές του καλοκαιριού στο βορειοανατολικό Αιγαίο με πολύ μεγάλη επιτυχία.
Συγκεκριμένα, σε πυρκαγιά στην Θέρμη Λέσβου στις 21 Ιουλίου 2020 η εξέλιξη μπορεί να ήταν πολύ διαφορετική αν το «Αιγίς» δεν κατηύθυνε τις επίγειες δυνάμεις δασοπυρόσβεσης σε συγκεκριμένα σημεία να πλαγιοκοπήσουν με μηχανήματα έργου τη φωτιά η οποία άρχιζε σε αμιγή δασική έκταση και με δυσμενείς καιρικές συνθήκες με ανέμους 7 μποφόρ. Σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα η φωτιά τέθηκε σε απόλυτο έλεγχο πριν προλάβει να αναπτυχθεί παντού στο δάσος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το σύστημα έχει προτυποποιηθεί ώστε να αποτελέσει πιλότο στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών σε ολόκληρη την χώρα και το γεγονός ότι αντίστοιχο σύστημα εφαρμόσθηκε και στην Κύπρο, δείχνει ότι δεν έχει χωρικό περιορισμό.
