Δεσπόζει στην πλατεία Σπιανάδα, σχεδόν στο κέντρο της Κέρκυρας. Πρόκειται για ένα αξιόλογο αρχιτεκτονικό μνημείο ιστορικής και μνημειακής φυσιογνωμίας που φέρει το βάρος της ιστορίας των Επτανήσων και την ένωσή τους με την Ελλάδα, στις 21 Μαίου 1864, μετά την παραχώρηση τους από τη Μεγάλη Βρετανία.
Στο κέντρο του μνημείου, πάνω σε ένα μεγάλο κυκλικό βάθρο, δεσπόζει μία μαρμάρινη στήλη, ύψους περίπου δύο μέτρων, που στην πρόσοψη της αναφέρει «ΕΝΩΣΙΣ 21 ΜΑΪΟΥ 1864».
Τη στήλη «αγκαλιάζουν» επτά ορθογώνιες πλάκες που αντιστοιχούν στα Ιόνια νησιά που, πριν την ένωση με την Ελλάδα, ονομαζόταν « Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων» και περιελάβανε την Κορφού, δηλαδή την Κέρκυρα, την Ιθάκη, τους Παξούς, την Κεφαλλονιά, το Ζάντε, δηλαδή την Ζάκυνθο, τη Σάντα Μάουρα, δηλαδή τη Λευκάδα και το Τσιρίγο, δηλαδή τα Κύθηρα.
Σε κάθε μία από αυτές τις μαρμάρινες πλάκες βρίσκεται ένα ορειχάλκινο ανάγλυφο, στο οποίο αποτυπώνεται ένα σύμβολο που είναι συνυφασμένο με τη μυθολογική ιστορία του εκάστοτε νησιού συνυφασμένο πάντα με την ελληνική μυθολογία. Έτσι, στην πλάκα της Κέρκυρας αναπαρίσταται η «Απήδαλος ναυς», δηλαδή το πλοίο χωρίς πηδάλιο, το αρχαίο έμβλημα της πόλης της Κέρκυρας που συμβολίζει της ναυτοσύνη των Φαιάκων.
Στην πλάκα της Κεφαλλονιάς αναπαρίσταται ο μυθικός γενάρχης των Κεφαλληνίων Κέφαλος
Στην πλάκα της Λευκάδας αναπαρίσταται ο Βελερρεφόντης με τον Πήγασο. Η Λευκάδα απέκτησε ως σύμβολό της τον Πήγασο, όταν γύρω στο 625 π.Χ. οι Κορίνθιοι που είχαν επεκταθεί προς τα νησιά του Ιονίου, έβαλαν, στα νομίσματα που έκοψαν για την Λευκάδα, το φτερωτό ‘Αλογο της Ελληνικής Μυθολογίας και έγραψαν πάνω σ’ αυτά, Λευκαδίων, ή Λ. Έκτοτε η Λευκάδα είχε σαν σύμβολό της τον Πήγασο. Στην πλάκα της Κεφαλλονιάς αναπαρίσταται ο μυθικός γενάρχης των Κεφαλληνίων Κέφαλος να είναι καθιστός κρατώντας ένα δόρυ στον ώμο. Σύμφωνα με τη μυθολογία ο Κέφαλος, γιος του βασιλιά της Φωκίδας Δηίωνος ή Δηιονέως, έδιωξε τους Τηλεβόες από την Κεφαλληνία, δηλαδή την Κεφαλονιά, όπου και εγκαταστάθηκε με τον λαό του και της έδωσε το όνομά του.
Στην πλάκα της Ζακύνθου φέρεται να αναπαρίσταται είτε ο ιδρυτής του νησιού ο Ζάκυνθος, γιός του Δαρδάνου, βασιλιά της Τροίας, που έφτασε στο νησί και ίδρυσε την ακρόπολή του. Στην πλάκα της Ιθάκης αναπαρίσταται ο Οδυσσέας, στην πλάκα των Κυθήρων η θεά Αφροδίτη. Τα Κύθηρα σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν το μέρος όπου αναδύθηκε η θεά Αφροδίτη και ο τόπος όπου λατρεύτηκε.
Όλο το μνημείο κατασκευάστηκε το 1972
Τέλος στην πλάκα των Παξών αναπαρίσταται μια τρίαινα. Πρόκειται για την τρίαινα του Ποσειδώνα που την έχασε χτυπώντας δυνατά και αποκόλλησε ένα κομμάτι της νότιας Κέρκυρας. Τότε τη βρήκαν οι Παξινοί στη θάλασσα και την έκαναν το έμβλημά τους.
Όλο το μνημείο κατασκευάστηκε το 1972, όμως τα εγκαίνια του έγιναν το 1974, μετά την πτώση της χούντας, επί δημαρχίας του Σπύρου Ράθ. Το μνημείο έγινε εμβληματικό. Ο πυλώνας στήθηκε πάνω σε σκαλιστή στρόγγυλη βάση και αγκαλιάστηκε σε σχήμα πετάλου από τις επτά πλάκες με μπρούτζινα ανάγλυφα των εμβλημάτων των νησιών του Ιονίου.
Γνωστή για το ταλέντο της, η πανελληνίως γνωστή καλλιτέχνης, προσωπογράφος και γλύπτρια Ρένα Κρουαζιέ, παρά το νεαρό της ηλικίας της τότε, αναλαμβάνει να διεκπεραιώσει τις επτά πλάκες που θα εκπροσωπήσουν τα Ιόνια νησιά με την καθοδήγηση του εμπνευστή του μνημείου αρχιτέκτονα Νάνε Κόλλα
«Ήταν το πρώτο μου γλυπτό, ήμουν μόλις 25 ετών», θα πει η κ. Ρένα Κρουαζιέ, που γεννήθηκε στην Κέρκυρα και συμπληρώνει: «Τα ανάγλυφα αποτελούσαν τη δική μου εργασία. Η έμπνευση μου προήλθε από μυθολογικές αναφορές για τα νησιά και τα νομίσματα που είχαν κοπεί για κάθε τόπο. Από την έμπνευση ως την υλοποίηση των έργων χρειάστηκαν επτά ολόκληρα χρόνια, μελέτης, έρευνας και τελικώς χαρακτικής απόδοσης».
Το μνημείο το επισκέπτονται καθημερινώς εκατοντάδες τουρίστες, Έλληνες και ξένοι, ενώ τιμάται ιδιαιτέρως κάθε χρόνο στις 21 Μαΐου, στην επέτειο της Ένωσης της Επτανήσου με τον εθνικό κορμό.
