Την ώρα που το πανελλήνιο παρακολουθεί μουδιασμένο τις αποκαλύψεις γύρω από την υπόθεση θανάτου των τριών παιδιών της Πάτρας και τον σκοτεινό ρόλο που διαδραμάτισε η μητέρα τους Ρούλα Πισπιρίγκου, η Χριστίνα Μπογιατζή, η παιδοψυχολόγος – λογοπαθολόγος, που με την ηχηρή φωνή της έριξε φως σε αμαρτίες γονέων, εξηγεί τι πρέπει να αλλάξει στην κοινωνία μας για να εντοπίσουμε τους ακατάλληλους αυτούς γονείς, υπερασπιζόμενη τη ζωή και την ψυχή των αθώων παιδιών.
- Από τη Φλώρα Κασσαβέτη
Το πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυαλό των ζευγαριών που προσπαθούν να γίνουν γονείς και δεν τα καταφέρνουν είναι γιατί κάποιοι αποκτούν τόσο εύκολα και συχνά πολλά παιδιά, ενώ είναι τόσο ακατάλληλοι για τον γονεϊκό ρόλο. Η φύση, όμως, μέσω της αναπαραγωγικής διαδικασίας, είναι γνωστό ότι δεν επιτρέπει να γίνει γονέας μόνο ο κατάλληλος. Η Χριστίνα Μπογιατζή είναι η ψυχολόγος που βγήκε ανοιχτά και επισήμανε όχι μόνο την ακαταλληλότητα, αλλά και την επικινδυνότητα μιας μητέρας που τελικά αυτή τη στιγμή είναι στη φυλακή με την κατηγορία ότι δολοφόνησε τα τρία παιδιά της.
Το διάστημα που η όλη ιστορία μόλις είχε αρχίσει να ξετυλίγεται, η κυρία Μπογιατζή κατηγορήθηκε από κάποιους ότι βιάστηκε να επιρρίψει κατηγορίες στη μητέρα, ενώ δεν είχαν προκύψει ακόμα ξεκάθαρα στοιχεία για την ενοχή της. Στην πραγματικότητα, όμως, η ψυχολόγος, με την ηχηρή φωνή, ήταν ίσως εκείνη που κίνησε τα νήματα ώστε να γίνουν επισταμένες έρευνες σχετικά με τη σκοτεινή αυτή υπόθεση που συντάραξε το πανελλήνιο, κυρίως γιατί αποκαλύφθηκε πόσο μα πόσο ακατάλληλο μπορεί να είναι το πρόσωπο που αυτονόητα μερικές φορές θεωρούμε ότι αγαπά, φροντίζει και προστατεύει περισσότερο ένα παιδί: η μητέρα του! Κι αυτό έρχεται να το επιβεβαιώσει και η πρόσφατη υπόθεση της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης της 12χρονης στον Κολωνό.
Με την παιδοψυχολόγο – λογοπαθολόγο Χριστίνα Μπογιατζή μιλήσαμε για το πόσο δύσκολο είναι να αναγνωριστούν οι ακατάλληλοι γονείς και τι πρέπει να αλλάξει σε αυτόν τον κόσμο, που κάθε άλλο παρά αγγελικά πλασμένος είναι, προκειμένου να τους εντοπίσουμε πιο γρήγορα.
Κυρία Μπογιατζή, οι ακατάλληλοι γονείς είναι μάλλον πολύ περισσότεροι από όσο φανταζόμαστε, έτσι δεν είναι;
Σίγουρα δεν είναι μόνο εκείνοι που φτάνουν στις ειδήσεις. Πολλά συμβαίνουν πίσω από τις κλειστές πόρτες των σπιτιών, που δεν χωράει ανθρώπινος νους. Θεωρώ, όμως, ότι πλέον ζούμε σε μια εποχή που γνωρίζουμε τόσα ώστε να οφείλουμε να είμαστε υποψιασμένοι.
Τι ήταν αυτό που σας έκανε να αποκτήσετε όλη αυτή την εξωστρέφεια στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στα social ενάντια στη Ρούλα Πισπιρίγκου, επιδεικνύοντας ότι είναι ένοχη για τον θάνατο των τριών μικρών κοριτσιών της προτού ολοκληρωθούν οι έρευνες; Από τις ζωγραφιές της Τζωρτζίνας καταλάβατε ότι η μητέρα είναι ένοχη;
Οχι, άρχισε από τη συνέντευξη που έδωσαν οι γονείς στην τηλεόραση. Εκεί διαπίστωσα μια τρομερή απάθεια, μια απουσία ενσυναίσθησης, ψευδή γλώσσα σώματος και μια πολύ επιτηδευμένη και προσποιούμενη συμπεριφορά, που στόχευε στη συμπόνοια και τη θυματοποίηση. Εκεί λειτούργησε το ένστικτό μου ως ψυχολόγου, καθώς καθημερινά βλέπω πολλούς γονείς και άρχισα να υποψιάζομαι σοβαρά ότι ευθύνονται οι γονείς, και ιδιαίτερα η μητέρα, για τον θάνατο των παιδιών. Και αυτή την πεποίθηση άρχισα να τη στηρίζω με την ανάλυση των ζωγραφιών της Τζωρτζίνας και τις δηλώσεις των γονιών που συνδέονταν με την ενοχή τους.
Μιλάτε για ενοχή των γονιών. Θεωρείται ένοχο και τον πατέρα;
Φυσικά, μπορεί να μη σκότωσε τα παιδιά του, όμως συνετέλεσε σε αυτό με την παραμέληση και την αδιαφορία του. Δεν απέχει πολύ από την ευθύνη της μάνας η αμέλειά του. Η αμέλεια, το ξέρουμε καλά, μπορεί να οδηγήσει κι αυτή από μόνη της στον θάνατο. Ως πατέρας ήταν εντελώς ακατάλληλος. Θεωρώ ότι πρέπει κι εκείνος να υποστεί συνέπειες παρόμοιες με τη μητέρα.
Σε ό,τι αφορά το κομμάτι της Ρούλας Πισπιρίγκου, εκφραστήκατε εναντίον της με μεγάλο πάθος και μάλιστα πριν από τη σύλληψή της. Αυτό είναι το ταμπεραμέντο σας ή θεωρείτε ότι μια ψυχολόγος πρέπει να είναι τόσο ηχηρή, ώστε να τραντάζει την κοινωνία και να ξεσηκώνει τα πλήθη; Γιατί, αν αυτός ήταν ο στόχος σας, εν μέρει το καταφέρατε…
Θεωρώ ότι ο τρόπος αντίδρασης ενός ψυχολόγου πρέπει να είναι ανάλογος με την περίπτωση. Εδώ είχαμε κάτι πρωτόγνωρο για την ελληνική κοινωνία. Ηταν πολλοί όμως εκείνοι που ήταν σε άρνηση λόγω του ότι η μητέρα θεωρείται ένα πρόσωπο ιερό -αγιοποιημένο θα έλεγα-, ιδιαίτερα στην ελληνική οικογένεια. Στην περίπτωση της 12χρονης, που έχουμε να κάνουμε με μαστροπεία, είμαι πιο χαμηλών τόνων. Στην περίπτωση των τριών μικρών κοριτσιών από την Πάτρα έπρεπε να ταυτιστώ. Ηταν παιδιά ανυπεράσπιστα και τους αφαιρέθηκε με βασανιστικό τρόπο η ζωή.
Πιστεύετε ότι η κοινωνία μας κρύβει κι άλλα τέτοια περιστατικά. Υπάρχουν κι άλλοι τέτοιοι ακατάλληλοι γονείς;
Βεβαίως, υπάρχουν. Πάντα υπήρχαν. Και θα υπάρχουν. Σε όλες τις οικογένειες υπάρχει μια νοσηρότητα, αν ανατρέξεις πίσω. Το ότι το μάθαμε, έτυχε και το μάθαμε. Συμβαίνει πάντα, και όλα τα χρόνια. Απλά τώρα κάποια περιστατικά αναδεικνύονται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Κάποια, όχι όλα. Η κοινωνία εξάλλου συνεχίζει να είναι υποκριτική.
Επομένως, επισημαίνετε ότι και η κοινωνία πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της;
Φυσικά. Οι περισσότεροι δεν βλέπουν. Δεν θέλουν να δουν και όταν δουν, δεν μιλούν.
Πόσο συχνό φαινόμενο είναι ένας γονέας να είναι τόσο ακατάλληλος, ώστε να είναι σοβαρά βλαπτικός προς το παιδί του;
Από τις 10 περιπτώσεις στις 3 υπάρχει σοβαρή ακαταλληλότητα. Αλλά και άρνηση για βελτίωση, ακόμα κι όταν εντοπιστεί το πρόβλημα. Ο ακατάλληλος γονέας δυσκολεύεται να καταλάβει. Νομίζει ότι κάνει το σωστό ή δεν τον νοιάζει αν είναι ακατάλληλος. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις υπάρχει άγνοια. Και φυσικά υπάρχουν κι εκείνοι οι γονείς που θα απευθυνθούν στους ειδικούς για συμβουλευτική, επειδή υποψιάζονται ότι κάτι κάνουν λάθος, ακόμα κι αν σε πρώτη φάση συνήθως εντοπίζουν ότι κάτι δεν πάει καλά με το παιδί τους. Το ψάχνουν, δηλαδή.
Σχετικά με τη 12χρονη από τον Κολωνό, τι γνωρίζουμε έως τώρα για την πιθανή εμπλοκή της μητέρας;
Γνωρίζουμε ότι είναι ύποπτη για μαστροπεία, ότι γνώριζε γι’ αυτό που συνέβαινε στο παιδί της και δεν το είχε σταματήσει. Δεν ξέρουμε αν συμμετείχε και το προωθούσε σε αυτό και η ίδια. Και το πρώτο μέρος αρκεί για ακαταλληλότητα.
Κι αυτά τα περιστατικά είναι συχνά;
Είναι η κορυφή του παγόβουνου αυτά που μαθαίνουμε. Η σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών από το οικογενειακό περιβάλλον ή από πρόσωπα κοντινά στο οικογενειακό περιβάλλον -έμπιστα και υπεράνω υποψίας- είναι μια άλλη πονεμένη ιστορία, και τα στατιστικά νούμερα των περιστατικών το επιβεβαιώνουν.
Γιατί ένας γονέας να το κάνει αυτό;
Υπάρχουν γενετικοί παράγοντες όπου μια μάνα ως προσωπικότητα έχει μια τάση να εργαλειοποιεί το παιδί της όχι μόνο μέσω της μαστροπείας, αλλά και με άλλους τρόπους. Και οι πατέρες, φυσικά, εργαλειοποιούν τα παιδιά τους. Τα εργαλειοποιούν και οι δύο, απλά με διαφορετικό τρόπο. Απλά στη μάνα υπάρχουν πιο πολλές κρυψώνες. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως οι γονείς είτε είναι ψυχικά διαταραγμένοι είτε υπάρχουν θέματα με εξαρτήσεις από ουσίες ή ιστορικό κακοποίησης των ιδίων. Μπορεί, όμως, απλά κάποιος να είναι ακατάλληλος για γονέας, χωρίς να συντρέχουν τα παραπάνω. Το ότι η φύση μάς επιτρέπει να γίνουμε γονείς δεν σημαίνει ότι είμαστε και κατάλληλοι για γονείς.
Υπάρχει αγιοποίηση των γονιών και ιδιαίτερα της μητέρας όχι μόνο από την κοινωνία, αλλά κι από τα παιδιά. Σωστά;
Ναι, τα παιδιά προστατεύουν τους γονείς τους ακόμα κι αν έχουν κακοποιηθεί από αυτούς. Το βλέπουμε και στους ενήλικες θεραπευόμενους αυτό, που αργούν πολλοί να παραδεχτούν ή να συνειδητοποιήσουν ότι για ένα δικό τους ψυχολογικό πρόβλημα, που έχουν εντοπίσει, μπορεί να φταίει μια ακατάλληλη συμπεριφορά της μητέρας ή του πατέρα ή και των δύο.
