Σε σύσκεψη υπό τον Κωστή Χατζηδάκη αποφασίστηκε να ολοκληρωθεί πριν από το Πάσχα η εκπαίδευση των αρμόδιων υπαλλήλων σε όλες τις τοπικές διευθύνσεις του ΕΦΚΑ και παράλληλα να επεκταθεί και στους προϊσταμένους των διευθύνσεων εσόδων.
Μέσα στις επόμενες ημέρες πρόκειται να σταλεί νέα οδηγία προς τις αρμόδιες υπηρεσίες προκειμένου να αποστέλλουν χωρίς καμία καθυστέρηση τα σχετικά αιτήματα παραγραφής στο ΚΕΑΟ. Το ΚΕΑΟ στη συνέχεια θα αποστέλλει τη δική του επιβεβαίωση στις τοπικές διευθύνσεις, η οποία και θα επιλύει αυτόματα κάθε αμφιβολία των υπαλλήλων ως προς την υπαγωγή των αιτήσεων στις διατάξεις του νόμου περί παραγραφής. Τέλος, ζητήθηκε να διαβιβαστεί στην ανάδοχο εταιρία αίτημα για επίσπευση της παράδοσης του σχετικού λογισμικού προκειμένου οι διαδικασίες να προχωρούν ακόμα ταχύτερα.
Πώς θα «σβήσουν» παλιές οφειλές;
Η παραγραφή των μη βεβαιωμένων οφειλών αφορά όλες τις κατηγορίες οφειλετών ασφαλιστικών εισφορών (εργοδότες, ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενοι, αγρότες). Σε κάθε περίπτωση, οι μισθωτοί δεν θίγονται από την παραγραφή οφειλών του εργοδότη, καθώς η ασφάλιση που αντιστοιχεί στις παραγεγραμμένες οφειλές αυτές εξακολουθεί να τους αναγνωρίζεται. Επιπλέον, οι αυτοαπασχολούμενοι θα μπορούν να καταβάλουν τις οφειλές τους, παρά την παραγραφή, εφόσον το επιθυμούν, προκειμένου να αναγνωρίσουν ως ασφαλιστικό χρόνο το διάστημα που παραγράφηκε. Τέλος, λαμβάνεται ειδική μέριμνα για όσους οφειλέτες ρύθμισαν χρέη πέραν της δεκαετίας, ώστε να μην αδικηθούν παρότι ήταν συνεπείς. Στις περιπτώσεις αυτές και ύστερα από αίτηση του ενδιαφερομένου, το παραγεγραμμένο ποσό αφαιρείται από τη ρύθμιση και τα ποσά που έχουν καταβληθεί καλύπτουν την υπόλοιπη οφειλή.
Υπενθυμίζεται ότι ύστερα από απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, η κυβέρνηση υποχρεώθηκε να μειωθεί σε 10 από 20 έτη ο χρόνος που έχει στη διάθεσή του ο ΕΦΚΑ για να βεβαιώσει και να εισπράξει απαιτήσεις από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές. Εάν η απαίτηση δεν βεβαιωθεί (αναζητηθεί) μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα, παραγράφεται. Η παραγραφή αρχίζει από την 1η Ιανουαρίου του έτους που ακολουθεί το έτος στο οποίο παρασχέθηκε η εργασία/υπηρεσία που υπάγεται στην υποχρεωτική ασφάλιση. Εάν περάσουν 10 χρόνια, εάν δηλαδή παρέλθει η 31η Δεκεμβρίου του δέκατου έτους μετά το έτος στο οποίο παρασχέθηκε η εργασία/υπηρεσία χωρίς ο ασφαλισμένος (ή ο εργοδότης) να έχει ειδοποιηθεί με κάποιον τρόπο για την οφειλή του, αυτή παραγράφεται. Οφειλές που δημιουργούνται από το 2026 και μετά θα παραγράφονται στα πέντε χρόνια.
Ωστόσο, υπογραμμίζεται ότι δεν διαγράφονται μετά τη δεκαετία όλες οι οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία, γιατί η παραγραφή διακόπτεται κάθε φορά που ο ασφαλισμένος ειδοποιείται ότι οφείλει ασφαλιστικές εισφορές. Σε μια τέτοια περίπτωση η δεκαετία αρχίζει εκ νέου από την ειδοποίηση. Συγκεκριμένα, αν κάποιος οφείλει ασφαλιστικές εισφορές για την άσκηση ελεύθερου επαγγέλματος το 2018 και δεν τις έχει καταβάλει, η παραγραφή της οφειλής του αρχίζει από την 1η Ιανουαρίου 2019. Εάν δεν έχει ειδοποιηθεί ότι χρωστά έως τις 31 Δεκεμβρίου 2029, η απαίτηση παραγράφεται. Εάν όμως βεβαιωθεί η οφειλή και του έρθει ατομική ειδοποίηση στις 5 Οκτωβρίου 2021, η παραγραφή εκτείνεται έως τις 31 Δεκεμβρίου 2032. Εάν στη συνέχεια γίνει κάποια πράξη διοικητικής εκτέλεσης (λ.χ. κατάσχεση κάποιου περιουσιακού στοιχείου) στις 10 Μαρτίου 2030, η παραγραφή εκτείνεται έως τις 31 Δεκεμβρίου 2041.
Σημειώνεται πως η παραγραφή διακόπτεται όταν ο ΕΦΚΑ (ή το ΚΕΑΟ) ειδοποιήσει με οποιονδήποτε τρόπο τον ασφαλισμένο για την οφειλή, με δικαστικό επιμελητή/κλητήρα, επιστολή, ηλεκτρονική ειδοποίηση, ή λάβει μέτρο διοικητικής εκτέλεσης για την είσπραξή της (κοινοποίηση ατομικής βεβαίωσης, κατάσχεση, πλειστηριασμός κ.λπ.). Όπως υποστηρίζει η κυβέρνηση, η παραγραφή δεν είναι θεσμός που αποσκοπεί στην αποφυγή πληρωμής των οφειλών, αλλά διασφαλίζει την ασφάλεια δικαίου και την ασφάλεια των συναλλαγών. Από τη μία, ο ασφαλισμένος πρέπει να ξέρει ποιες είναι οι οφειλές του και αυτές να εκκαθαρίζονται κάποια στιγμή. Από την άλλη, το κράτος δεν πρέπει να αδρανεί στην είσπραξη των εισφορών και πρέπει να είναι σε θέση να προϋπολογίζει και να εισπράττει τα έσοδά του.
Παράδειγμα 1
Αυτοαπασχολούμενος που υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης το 2022 οφείλει εισφορές για τα έτη 2002-2011, τις οποίες ο ΕΦΚΑ δεν του έχει καταλογίσει μέχρι τη στιγμή της αίτησης. Οι εισφορές αυτές αφορούν διάστημα πέραν της δεκαετίας και άρα είναι παραγεγραμμένες. Εστω ότι για να θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα ο αυτοαπασχολούμενος χρειάζεται ακόμη πέντε χρόνια ενσήμων. Τότε έχει τη δυνατότητα να πληρώσει τα πέντε από τα 10 παραγεγραμμένα χρόνια, ώστε να τα αναγνωρίσει ως ασφαλιστικό χρόνο. Αντιθέτως, εάν ο ΕΦΚΑ είχε προβεί σε κοινοποίηση προς τον ασφαλισμένο της βεβαίωσης οφειλής των εν λόγω εισφορών εντός δεκαετίας από τη γένεσή της (γεγονός που διακόπτει τον χρόνο παραγραφής), τότε ο ασφαλισμένος οφείλει το σύνολο των εισφορών.
Παράδειγμα 2
Το 2019 βεβαιώθηκε και στη συνέχεια, με αίτηση του ασφαλισμένου, ρυθμίστηκε οφειλή του 2008, η οποία με την εν λόγω διάταξη αναφέρεται σε διάστημα πέραν της δεκαετίας και άρα καθίσταται παραγεγραμμένη. Ο οφειλέτης αυτός μπορεί, με αίτησή του, να ζητήσει τη διακοπή της ρύθμισης και τη διαγραφή της υπολειπόμενης οφειλής του. Μπορεί, όμως, να συνεχίσει να εξυπηρετεί τη ρύθμιση, ώστε να του αναγνωριστεί ο ασφαλιστικός χρόνος που αντιστοιχεί στην οφειλή.
