Πρώτα εκεχειρία, μετά λύση που θα προωθεί σχέδιο για παλαιστινιακή κρατική οντότητα. Καθώς μαίνεται ο πόλεμος στη Λωρίδα της Γάζας, που μετρά 30.000 και πλέον νεκρούς, η διπλωματία φαντάζει εκτός τόπου και χρόνου. Ομως, αυτή και μόνο είναι η διέξοδος από τη βαθιά και οδυνηρή κρίση στην οποία βυθίζεται η Μέση Ανατολή εξαιτίας του πολέμου Ισραήλ – Χαμάς, γεγονός που αναγνωρίζουν ο αραβικός κόσμος και οι ΗΠΑ.
Η συμφωνία για κατάπαυση του πυρός, έστω και προσωρινή, που θα επέτρεπε να περάσει ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα και να απελευθερωθούν Ισραηλινοί όμηροι, τορπιλίστηκε από την επίθεση της Πέμπτης στη Γάζα με πάνω από 100 νεκρούς Παλαιστινίους, που περίμεναν να λάβουν βοήθεια. Το υπουργείο Υγείας της Χαμάς κατηγορεί το Ισραήλ για «σφαγή» στη βόρεια Γάζα, ότι οι ισραηλινές δυνάμεις πυροβόλησαν εναντίον χιλιάδων ανθρώπων από την πόλη της Γάζας και άλλες βόρειες περιοχές, καθώς περίμεναν στον κυκλικό κόμβο την άφιξη φορτηγών με ανθρωπιστική βοήθεια.
Η Χαμάς προειδοποίησε σε ανακοίνωση ότι το περιστατικό μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση των συνομιλιών. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι παραμένει αισιόδοξος για τις προοπτικές μιας προσωρινής παύσης των συγκρούσεων μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, αλλά ότι είναι απίθανο να αρχίσει από τη Δευτέρα, όπως είχε αρχικά επιδιώξει. «Η ελπίδα είναι αιώνια. Μιλούσα στο τηλέφωνο με τους ανθρώπους στην περιοχή. Εξακολουθώ να εργάζομαι πάνω σε αυτό. Πιθανώς όχι μέχρι τη Δευτέρα, αλλά είμαι αισιόδοξος» δήλωσε ο Μπάιντεν στους δημοσιογράφους την Πέμπτη στον Λευκό Οίκο προτού αναχωρήσει για το Τέξας. Στόχος είναι να υπάρξει συμφωνία κατάπαυσης του πυρός πριν από τις 10 Μαρτίου, οπότε και αρχίζει ο ιερός για τους μουσουλμάνους μήνας του Ραμαζανιού. Το Ισραήλ δήλωσε ότι θα επιτρέψει τις προσευχές του Ραμαζανιού στο τέμενος Αλ Ακσα της Ιερουσαλήμ, αλλά θα θέσει όρια ανάλογα με τις ανάγκες ασφαλείας. Ο ΟΗΕ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τον σχεδόν αναπόφευκτο γενικευμένο λιμό στη Γάζα, ειδικά στο βόρειο τμήμα του θυλάκου που πολιορκείται από τον ισραηλινό στρατό, όπου, ελλείψει πρόσβασης στην ανθρωπιστική βοήθεια και με τις καλλιέργειες να έχουν υποστεί τεράστια καταστροφή, επαπειλείται άμεσα. «Αν δεν αλλάξει τίποτε, επίκειται άμεσα λιμός στη βόρεια Γάζα» τόνισε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ο Καρλ Σκάου, αναπληρωτής εκτελεστικός διευθυντής του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος (ΠΕΠ).
Μια ομάδα αραβικών κρατών υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας προτρέπει τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους να πείσουν το Ισραήλ να εξετάσει ένα ανανεωμένο σχέδιο για παλαιστινιακή κρατική οντότητα. Αν και υπάρχουν αναρίθμητα εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν -και όχι μόνο η αντίθεση του Ισραήλ-, η συμμαχία που περιλαμβάνει την Αίγυπτο, την Ιορδανία, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα βλέπει μια πιθανή κατάπαυση του πυρός στον πόλεμο Ισραήλ – Χαμάς να γίνεται μόνιμη και να ανοίγει τον δρόμο για νέες συνομιλίες. Πολλά ευρωπαϊκά κράτη έχουν αγκαλιάσει το ενιαίο αραβικό σχέδιο, αν και η Ουάσινγκτον δεν έχει δώσει το πράσινο φως. Οι ΗΠΑ έβλεπαν προηγουμένως οποιαδήποτε συμφωνία για τους Παλαιστινίους, κυρίως στο πλαίσιο του στόχου τους να σφυρηλατήσουν διπλωματικές σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, διευκολύνοντας παράλληλα την οικονομική ενσωμάτωση και την ασφάλεια του εβραϊκού κράτους στη Μέση Ανατολή, είπαν. Η αραβική πρόταση κατατίθεται, καθώς οι διαπραγματευτές του Ισραήλ, των ΗΠΑ, της Αιγύπτου και του Κατάρ προσπαθούν να συμφωνήσουν σε μια προσωρινή παύση των επιχειρήσεων μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς και στην επιστροφή των ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς.
Το Ισραήλ θα ζητήσει επίσης βοήθεια από τους γείτονες της Μέσης Ανατολής για την ανοικοδόμηση της Γάζας όταν τελειώσει τελικά η σύγκρουση, δήλωσε σε συνέντευξή του ο Ισραηλινός υπουργός Οικονομίας και Βιομηχανίας Νιρ Μπαρκάτ. Το σχέδιο, το οποίο βασίζεται στην Αραβική Ειρηνευτική Πρωτοβουλία του 2002, αναμένεται να περιγράφει τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους σύμφωνα με τα σύνορα που υπήρχαν πριν από τον πόλεμο των έξι ημερών του 1967. Θα περιλαμβάνει μέτρα όπως η μείωση των ισραηλινών εποικισμών στην ελεγχόμενη από την Παλαιστινιακή Αρχή Δυτική Οχθη -ένα από τα δύο κύρια παλαιστινιακά εδάφη μαζί με τη Γάζα- και μηχανισμούς για την εφαρμογή μιας λύσης δύο κρατών, δήλωσαν οι δύο ανώτεροι Αραβες αξιωματούχοι.
Η ομάδα υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας βλέπει την αποδοχή της πρότασής της για την Παλαιστίνη ως τον τελικό στόχο, αλλά παραμένουν δυνητικά αγεφύρωτες διαφορές.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει επιμείνει ότι οποιαδήποτε διακοπή της ισραηλινής εκστρατείας για την καταστροφή της Χαμάς ως απάντηση στις φρικαλεότητες της 7ης Οκτωβρίου θα είναι προσωρινή, καθώς η ολοκληρωτική νίκη είναι ο μόνος στόχος.
Κομβικός ο ρόλος των Ηνωμένων Πολιτειών
Εν τω μεταξύ, η Ουάσινγκτον και το Ριάντ εργάζονται πάνω σε αυτό που θεωρούν μια πιο ρεαλιστική εκδοχή του σχεδίου, επιδιώκοντας να χρησιμοποιήσουν την προοπτική αναγνώρισης του Ισραήλ από τη Σαουδική Αραβία για να αποσπάσει παραχωρήσεις από το εβραϊκό κράτος όσον αφορά την παλαιστινιακή κρατική οντότητα. Η Σαουδική Αραβία πιστεύει ότι η παλαιστινιακή κρατική οντότητα είναι ένα λογικό τίμημα που πρέπει να πληρώσει το Ισραήλ σε αντάλλαγμα για διπλωματικές σχέσεις με το Ριάντ και εναπόκειται στις ΗΠΑ να πείσουν το εβραϊκό κράτος, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο Ρόμπερτ Σάτλοφ, εκτελεστικός διευθυντής της δεξαμενής σκέψης Washington Institute, ύστερα από ταξίδι του στην περιοχή. Το πρόβλημα είναι ότι τα περισσότερα αραβικά κράτη δεν φαίνεται να λαμβάνουν υπόψη πόσο πολύ άλλαξε το Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.
