Με σειρά δράσεων και εκδηλώσεων, που έχουν ξεκινήσει από τον Ιούλιο, ο δήμος Αθηναίων τιμά την (σημερινή) συμπλήρωση φέτος των 80 χρόνων από την Απελευθέρωση της πόλης. Οι εκδηλώσεις κορυφώνονται και ανάμεσά τους μία αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς εγκαινιάζεται η «Διαδρομή Μνήμης 40-44» στο Γ’ Νεκροταφείο, αφιερωμένη στα θύματα της Κατοχής και του ναζισμού, που δεν πρόλαβαν να ζήσουν την Απελευθέρωση.
Πρόκειται για ειδική τελετή μνήμης για τα θύματα της πείνας στην περίοδο της Κατοχής, αλλά και για τους εκτελεσθέντες, που οι σοροί τους είναι θαμμένοι στο Γ’ Νεκροταφείο και ουσιαστικά η δράση αυτή το επανασυστήνει στο κοινό ως ιστορικό τόπο μνήμης.
Σήμερα (16:00), ανήμερα της επετείου, ο δήμος Αθηναίων θα εγκαινιάσει την διαδρομή, η οποία θα αποτελεί και μόνιμη έκθεση, καθώς οι τάφοι έχουν χαρτογραφηθεί και θα υπάρχει στο κοιμητήριο ειδική σήμανση για όποιον θέλει να επισκεφτεί την διαδρομή. Η δράση εντάσσεται στις επετειακές εκδηλώσεις «1974 & 1944: Η Αθήνα γιορτάζει την ελευθερία της» και πραγματοποιείται από το Τμήμα Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Διεύθυνσης Σχεδίου Πόλεως του δήμου Αθηναίων σε συνεργασία με την Αναπτυξιακή Αθήνας.
Στο βιβλίο άλλωστε της «Μολύβι αμπέρ νούμερο δύο» (2013), η Άλκη Ζέη (1923-1920) ξετυλίγει τον μίτο της περιπετειώδους ζωής της μέχρι και το 1944, την ημέρα της απελευθέρωσης της Αθήνας.
Οι εικόνες της απελευθερωμένης πόλης αποκτούν στον λόγο της συγγραφέως σπάνια ζωντάνια, με ανάγλυφες εικόνες και άμεση, παραστατική έκφραση. Με τη Ζέη να στρέφει την προσοχή στη μαύρη περίοδο της Κατοχής, μιλώντας για την ανελευθερία, για τις φρικτές στερήσεις και για την πείνα, που θα φέρουν την εξαθλίωση και τον θάνατο, ο οποίος θα αποτελέσει θλιβερό θέαμα της αθηναϊκής καθημερινότητας.
Γράφοντας με κομμάτια και θραύσματα, που δεν διασπούν την ενότητα της αφήγησής της, η Ζέη θα κάνει λόγο, εκτός από την Αθήνα (όταν πανηγυρίζει για την απελευθέρωσή της ή την απαλλαγή από το οδυνηρό κατοχικό βάρος) και για τους φόβους για τον επερχόμενο Εμφύλιο, παραμονές του ματωμένου Δεκέμβρη του 1944.
Το βιβλίο αποτελεί μαρτυρία, για την καθημερινότητα στην Αθήνα -από τη δικτατορία του Μεταξά ως την Κατοχή και την απελευθέρωση- την ίδρυση και τη δράση της ΕΠΟΝ και τις εστίες των καλλιτεχνικών αθηναϊκών κύκλων, όπως το πατάρι του Λουμίδη, το Θέατρο Τέχνης στα πρώτα του βήματα και την ίδρυση του εκδοτικού οίκου Ίκαρος το 1943.
Στοιχεία αυτοβιογραφίας θα εντοπίσουμε και στο μυθιστόρημα της Ζέη «Η Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα» (1989), που θα αναδείξει με σπαρακτικό τρόπο τις νευρώσεις τις οποίες φυτεύουν οι στρεβλώσεις της πολιτικής και της Ιστορίας στον ψυχικό οργανισμό του ατόμου όταν πιέζεται από την ιδεολογία του. Η Ζέη θα αποδείξει τη σχέση της με την αυτοβιογραφία και με την απελευθέρωση της Αθήνας και στα διηγήματα που περιλαμβάνονται στον τόμο «Πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά;» (2017).
Δείτε ορισμένα -αρχειακά- συγκλονιστικά ντοκουμέντα!
