Το bullying είναι κάτι που το ακούμε πολύ συχνά τον τελευταίο καιρό στα μέσα ενημέρωσης, παρακολουθούμε αρκετά video που δείχνουν περιστατικά βίας μεταξύ νέων, αλλά πολύ αμφιβάλλω πόσοι ξέρουν ακριβώς τι σημαίνει αυτός ο όρος και πόσο επικίνδυνη κοινωνική τάση είναι.
- Από τον Νίκο Κιτσάκο
Δικηγόρος/Διεθνολόγος
Νομική Αθηνών/ΜΑs University of Geneva
Στη χώρα μας άργησε λίγο να φτάσει η μόδα του bullying, όμως τώρα έχει εξαπλωθεί πολύ και θεωρώ ότι, πριν προχωρήσω σε ανάλυση του φαινομένου, πρέπει να ορίσουμε τι ακριβώς σημαίνει.
Το bullying ουσιαστικά είναι η παραβατική συμπεριφορά νέων ατόμων (κυρίως παιδιών εφηβικής ή προεφηβικής ηλικίας), η οποία εκφράζεται με την άσκηση βίας από έναν ή μία ομάδα εναντίον κάποιου άλλου μεμονωμένου ατόμου της ίδιας ηλικίας.
Ουσιαστικά δηλαδή μιλάμε για έναν ή περισσότερους θύτες, οι οποίοι στοχοποιούν το θύμα τους και προγραμματισμένα – μεθοδικά ασκούν βία επάνω του.
Όταν λέμε βία εννοούμε λεκτική βία, σωματική βία, απειλές ή και ακόμα ηλεκτρονικό εκφοβισμό – εξευτελισμό.
Συνεπώς έχουμε τον θύτη, ο οποίος συνήθως είναι ένα παιδί με έναν «επιβλητικό» και «επιθετικό» χαρακτήρα που επιλέγει σαν θύμα του ένα άλλο παιδί, το οποίο συνήθως είναι πιο χαμηλών τόνων ή πιο «μαζεμένο».
Μόλις ο θύτης διαλέξει το θύμα του, τότε αρχίζει το μαρτύριο για το τελευταίο.
Το bullying μπορεί να εκφραστεί είτε απλά με κάποιους επαναλαμβανόμενους υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς προς το θύμα, μπορεί όμως να φτάσει και σε ξυλοδαρμούς, απειλές και εκφοβισμούς μέχρι και για τη ζωή του θύματος.
Επίσης τελευταία είναι της μόδας και η άσκηση bullying μέσω διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης του θύματος, κάτι που είναι πολύ επικίνδυνο, γιατί συνοδεύεται με την υποκλοπή και δημοσίευση προσωπικών δεδομένων του θύματος με ταυτόχρονο εξευτελισμό του.
Δεν νομίζω ότι είναι απαραίτητο να δώσω συγκεκριμένα παραδείγματα για τα ανωτέρω, γιατί όλοι έχουμε δει αντίστοιχα τέτοια περιστατικά στα μέσα ενημέρωσης.
Αυτό το κοινωνικό φαινόμενο του bullying, όπως το εξήγησα ανωτέρω, είναι μία ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της κοινωνίας μας, γιατί αφορά συμπεριφορές ατόμων από 10 έως 18 ετών, αυτών δηλαδή των ατόμων που θα αποτελέσουν το ενεργό κομμάτι της κοινωνίας στο μέλλον.
Υπάρχει λοιπόν ο κίνδυνος, αν δεν προσέξουμε την εξάπλωση αυτού του φαινομένου, να επιτρέψουμε να βγουν στην κοινωνία δύο ομάδες ψυχικά διαταραγμένων νέων.
Λέω δύο ομάδες, γιατί ψυχική διατάραξη αποκτούν και οι θύτες και τα θύματα του bullying.
Οι θύτες, όσο συνεχίζουν να κάνουν «πετυχημένα» bullying σε άλλα άτομα, δημιουργούν μέσα τους την πεποίθηση ότι είναι ανίκητοι και ικανοί να κάνουν κακό σε όποιον θέλουν χωρίς συνέπειες.
Τα θύματα του bullying από την άλλη μεριά, γίνονται κλειστοφοβικά άτομα που συχνά καταλήγουν σε συμπτώματα κατάθλιψης μέχρι και αυτοκτονικών τάσεων.
Αντιλαμβάνεται λοιπόν εύκολα ο καθένας ότι το να παρακολουθούμε απαθείς video με έναν νέο να δέρνει έναν άλλο, δεν είναι κάτι το οποίο πρέπει να μας αφήνει αδιάφορους.
Το κάθε ένα τέτοιο μεμονωμένο περιστατικό είναι κομμάτι ενός τεράστιου puzzle κοινωνικής κατάπτωσης, το οποίο αν δεν διαλυθεί, μπορεί να εξελιχθεί σε κοινωνική ανομία.
Μην νομίζετε ότι απέχουμε πολύ από το να δούμε και στη χώρα μας έναν έφηβο να «μπουκάρει» με αυτόματο σε ένα σχολείο και να σκοτώνει, όπως γίνεται συχνότατα στις ΗΠΑ.
Το bullying και η νεανική παραβατικότητα είναι φαινόμενα που στις ΗΠΑ υπάρχουν εδώ και δεκαετίες, γι’ αυτό συχνά εκεί συμβαίνουν τέτοια περιστατικά.
Πρέπει να σημειώσω επίσης ότι φαινόμενα bullying παρατηρούνται, εκτός από τα σχολεία, σε επαγγελματικούς χώρους και στον αθλητισμό, αλλά σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει η εξής διαφορά από το σχολικό bullying: Το σχολικό bullying γίνεται μεταξύ ατόμων ίδιας ηλικίας, ενώ για παράδειγμα το επαγγελματικό bullying γίνεται συνήθως από τον ανώτερο προς τον υφιστάμενο του και στον αθλητισμό συνήθως από τους προπονητές προς τους αθλητές.
Πιστεύω ότι όλοι, μετά από αυτήν την ανάλυση, έχουμε προβληματιστεί για το πόσο επικίνδυνο είναι να μην ληφθούν μέτρα συστηματικά για την αντιμετώπιση του bullying.
Το θέμα αυτό είναι τόσο βαθύ, που δεν μπορώ να το εξαντλήσω σε ένα άρθρο, απλώς προσπάθησα να σας μεταδώσω τη σημασία και τους κινδύνους που εμπεριέχει αυτό το φαινόμενο.
