Παρά το σοβαρό περιβαλλοντικό και υγειονομικό ζήτημα που προκαλεί η ανεξέλεγκτη απόρριψη των κενών συσκευασιών φυτοπροστατευτικών προϊόντων, καμία ουσιαστική πρωτοβουλία δεν έχει αναληφθεί μέχρι στιγμής από την πλευρά της κυβέρνησης. Την ώρα που αγροτικές περιοχές, όπως η Ιεράπετρα, έρχονται καθημερινά αντιμέτωπες με βουνά από πλαστικά υπολείμματα, οι εμπλεκόμενοι φορείς –από τους αγρότες και τον δήμο έως τις ιδιωτικές εταιρείες ανακύκλωσης –προσπαθούν να διαχειριστούν την κρίση μόνοι τους, μέσα σε ένα θεσμικό κενό που παραμένει άλυτο.
Ειδικότερα, στη Βουλή των Ελλήνων επανέρχεται με ερώτηση της βουλευτή Λασιθίου του ΠΑΣΟΚ, Κατερίνας Σπυριδάκη, το θέμα της ανεξέλεγκτης διαχείρισης των κενών συσκευασιών φυτοπροστατευτικών προϊόντων, την ώρα που η κυβέρνηση συνεχίζει να μη λαμβάνει πρωτοβουλίες για τη θεσμοθέτηση και λειτουργία του Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) για τις συγκεκριμένες συσκευασίες, όπως προβλέπεται από τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) 2020–2030.
Στο μεταξύ, στην αγροτική Ιεράπετρα – που εκτός από ποιοτικά κηπευτικά «παράγει» και χιλιάδες κενές συσκευασίες φυτοπροστατευτικών – ο Δήμος, η Δημοτική Αστυνομία, οι αγρότες και οι ιδιωτικές εταιρείες ανακύκλωσης, βρίσκονται σε πλήρες αδιέξοδο, αφού περιμένουν να εκδοθεί η σχετική ΚΥΑ, σύμφωνα με την οποία θα θεσμοθετηθεί ο ρόλος και ο τρόπος δράσης του καθενός.
«Εμείς από την πλευρά μας, ως Δημοτική Αστυνομία, προσπαθούμε με καθημερινούς ελέγχους να αποτρέπουμε τους αγρότες του Δήμου μας να πετούν τις κενές συσκευασίες φυτοπροστατευτικών σε ρέματα, ποτάμια ή ακόμα και σε αυτοσχέδιες χωματερές, όπου εναποθέτουν κατά καιρούς παράνομα γεωργικά απόβλητα.
Σε μια τέτοια χωματερή βρεθήκαμε σήμερα βόρεια του Κεντριού και διαπιστώσαμε ότι δίπλα στο ρέμα —απ’ όπου ξεκίνησε πέρυσι μια επικίνδυνη πυρκαγιά που κινδύνεψε να κάψει τον οικισμό— έχουμε και σήμερα πεταμένα πολλά γεωργικά απόβλητα, μεταξύ των οποίων και μπιτόνια υγρών λιπασμάτων.
Ο Δήμος Ιεράπετρας θα τα μαζέψει αναγκαστικά, αλλά δεν μπορεί να τα στείλει στον ΧΥΤΑ Αγίου Νικολάου γιατί δεν είναι οικιακά απορρίμματα και συνεπώς δεν έχει τι να τα κάνει.
Όπου ταυτοποιούμε τον αγρότη που πέταξε τα κενά μπιτόνια των φυτοφαρμάκων σε κάποια αυτοσχέδια χωματερή ή ρέμα, του επιβάλλουμε αμέσως πρόστιμο για να μην το ξανακάνει.
Όμως υπάρχει και άλλο πρόβλημα: Η πλειονότητα των αγροτών είναι ευαισθητοποιημένοι και παραδίδουν τις συσκευασίες τους σε ιδιωτικές εταιρείες ανακύκλωσης, οι οποίες όμως έχουν συγκεντρώσει πλέον τεράστιες ποσότητες πλαστικών συσκευασιών και δεν ξέρουν τι να τις κάνουν, γιατί τα συναρμόδια Υπουργεία καθυστερούν να αποφασίσουν το θεσμικό πλαίσιο της ανακύκλωσης».
Αυτό μας είπε ο προϊστάμενος της Δημοτικής Αστυνομίας Ιεράπετρας, κ. Γιάννης Γαϊτανάκης.
Αυτή την περίοδο οι ιδιωτικές εταιρείες ανακύκλωσης έχουν ξεκινήσει και περνούν από πρέσα τις κενές συσκευασίες των φυτοπροστατευτικών ώστε να μειώσουν τον όγκο τους, συσκευάζοντάς τες σε παλέτες, χωρίς να γνωρίζουν ποιο θα είναι το επόμενο βήμα και σε ποιες βιομηχανικές μονάδες θα τις παραδώσουν για να πάρουν την αξία της δουλειάς τους.
Στη Βουλή ξανά το θέμα της ανακύκλωσης
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα neakriti.gr η νέα ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή η βουλευτής Λασιθίου του ΠΑΣΟΚ, Κατερίνα Σπυριδάκη, έρχεται ως αποτέλεσμα της αδράνειας που εξακολουθεί να παρατηρείται όσον αφορά τη θεσμοθέτηση και λειτουργία του Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) για τις συγκεκριμένες συσκευασίες, όπως προβλέπεται από τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) 2020–2030.
Όπως επισημαίνεται στην ερώτηση, η ανεξέλεγκτη απόρριψη και καύση των κενών συσκευασιών φυτοπροστατευτικών προϊόντων σε καλλιεργητικές ζώνες εξακολουθεί να αποτελεί:
«μια σοβαρή εστία ρύπανσης με πολλαπλές επιπτώσεις στο περιβάλλον, τον υδροφόρο ορίζοντα, τη δημόσια υγεία και τελικά στη βιωσιμότητα της ίδιας της γεωργικής παραγωγής».
Επιπλέον, η εποπτεία και ο συντονισμός από πλευράς του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) χαρακτηρίζονται από καθυστερήσεις, αδράνεια και έλλειψη διαφάνειας, όπως αναδείχθηκε κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής Περιβάλλοντος της 27ης Μαρτίου 2025.
Σύμφωνα, μάλιστα, με τα επίσημα πρακτικά της συνεδρίασης, ο ίδιος ο ΕΟΑΝ ανέφερε ότι αναμένεται ακόμη η έκδοση της απαιτούμενης Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ), που θα ρυθμίσει τη λειτουργία του ΣΣΕΔ, προσδιορίζοντας ως νέο χρονικό ορίζοντα εφαρμογής το διάστημα Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 2025.
Ωστόσο, το εν λόγω χρονοδιάγραμμα προβάλλεται ως νέα υπόσχεση, τη στιγμή που ήδη από το 2023 υπήρχαν δημόσιες δεσμεύσεις για ολοκλήρωση του πλαισίου εντός του 2024 – παρότι ο σχετικός σχεδιασμός είχε νομοθετηθεί ήδη από το 2020. Η συνεχιζόμενη αυτή αναβλητικότητα υπονομεύει τη σοβαρότητα του εγχειρήματος και εντείνει την αβεβαιότητα τόσο για τους παραγωγούς όσο και για τους φορείς εφαρμογής.
Παρά, λοιπόν, τις επανειλημμένες δεσμεύσεις, δεν υπάρχει ακόμη σε λειτουργία υποχρεωτικό και καθολικά εφαρμοζόμενο Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ), με αποτέλεσμα η ευθύνη και η επιβάρυνση να μετακυλίεται στους ίδιους τους παραγωγούς.
Όπως σημειώνεται, «η καθυστέρηση αυτή δεν αποτελεί απλώς διαχειριστική υστέρηση, αλλά έχει πλέον τεκμηριωθεί και θεσμικά – μάλιστα – παραδεχθεί», καθώς κατά την επίσκεψη της Βουλευτή Λασιθίου στον πρώην Υπουργό Περιβάλλοντος, κ. Θεόδωρο Σκυλακάκη, «διατυπώθηκε ξεκάθαρα η παραδοχή ότι η χώρα έχει μείνει πίσω στην οργάνωση του σχετικού Συστήματος».
Οι Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ στην ερώτηση τους καλούν τους Υπουργούς να απαντήσουν στα παρακάτω κρίσιμα Ερωτήματα:
1. Επιβεβαιώνετε το χρονοδιάγραμμα που παρουσιάστηκε στη Βουλή για έκδοση της σχετικής ΚΥΑ και έναρξη λειτουργίας του ΣΣΕΔ από Σεπτέμβριο – Οκτώβριο 2025; Ποιες είναι οι επίσημες ενέργειες που έχουν γίνει ως σήμερα για την έκδοσή της;
2.Για ποιο λόγο, ενώ έχουν περάσει σχεδόν πέντε χρόνια από την ψήφιση του ΕΣΔΑ 2020–2030, δεν έχει τεθεί ακόμη σε λειτουργία το ΣΣΕΔ για τις συσκευασίες φυτοπροστασίας;
3. Ποια θα είναι τα συγκεκριμένα γεωγραφικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά του ΣΣΕΔ; Θα εξασφαλιστεί πανελλαδική κάλυψη, ιδιαίτερα στις περιοχές εντατικής καλλιέργειας;
4. Θα υπάρξει οποιαδήποτε οικονομική επιβάρυνση για τους χρήστες των Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων (αγρότες, καταστήματα γεωργικών εφοδίων) ή για τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο πλαίσιο εφαρμογής του ΣΣΕΔ για τις συσκευασίες φυτοπροστασίας, ή θα διασφαλιστεί πλήρως η αρχή της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού με αποκλειστική χρηματοδότηση από τις εταιρείες που διαθέτουν τα προϊόντα στην αγορά;
5. Προτίθεστε να δημιουργήσετε ειδικό φορέα ή σύστημα συλλογής, ελέγχου και καταστροφής ληγμένων ή ανακληθέντων φυτοπροστατευτικών προϊόντων, τα οποία σήμερα παραμένουν σε αγροτικές αποθήκες χωρίς πρόβλεψη διαχείρισης;
6. Ποιες είναι οι προβλεπόμενες διαδικασίες διαβούλευσης και δημοσίευσης της ΚΥΑ για τη λειτουργία του ΣΣΕΔ και με ποιο τρόπο προτίθεστε να διασφαλίσετε την ολοκλήρωση της διαδικασίας χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις ή ματαίωση, όπως έχει συμβεί κατά το παρελθόν;
7. Ποιες είναι οι πιθανές κυρώσεις ή πρόστιμα που κινδυνεύει να αντιμετωπίσει η χώρα για τη μη επίτευξη των στόχων ανακύκλωσης συγκεκριμένων ροών αποβλήτων, όπως οι συσκευασίες φυτοπροστασίας;
8. Ποια μέτρα προτίθεστε να λάβετε για την αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής από πλευράς υπόχρεων παραγωγών, που αποφεύγουν τη συμμετοχή και χρηματοδότηση του ΣΣΕΔ, ενώ επωφελούνται από τη μη λειτουργία του;
*Φωτογραφία αρχείου
Δείτε επίσης:
- Ανταποδοτικό προς την αυτοδιοίκηση το τέλος ταφής απορριμμάτων – Στόχος η επιτάχυνση των έργων ανακύκλωσης
- Έρχεται νέο «χαράτσι» στα πλαστικά μπουκάλια
