Ενα από τα κορυφαία αρχαιολογικά μνημεία-σύμβολα της Μακεδονίας είναι ο Λέων της Αμφίπολης, ένα ταφικό μνημείο πολεμικής δόξας και μνήμης. Ο Λέων, εδώ και 50 χρόνια, είναι στο ίδιο σημείο, αλλά με την πάροδο του χρόνου, αφού δεν είχε γίνει καμία προσπάθεια συντήρησης, σε λίγο από άσπρος μαρμάρινος θα μετατρεπόταν σε… μαύρο κι άραχλο!
Καμία κυβέρνηση δεν ασχολήθηκε, κανένας υπουργός Πολιτισμού, αλλά μόλις προχθές -ω του θαύματος!- μπήκαν σκαλωσιές γύρω από τον Λέοντα προκειμένου να γίνουν έργα συντήρησης!
Η «δημοκρατία» ήταν εκεί την περασμένη εβδομάδα και φωτογράφισε τον Λέοντα όπως ήταν. Το ρεπορτάζ επρόκειτο να παρουσιαστεί σήμερα, αλλά μας… πρόλαβε το υπουργείο και έβαλε τις σκαλωσιές. Ελπίζουμε να γίνουν όλες οι απαραίτητες εργασίες συντήρησης, κάτι για το οποίο μας μίλησε ο δήμαρχος Αμφίπολης κ. Φράστανλης: «Δεν είναι δικαιοδοσία του δήμου μας, αλλά το υπουργείο Πολιτισμού έβαλε σκαλωσιές, επιτέλους, και πιστεύω ότι θα γίνει πολύ καλή συντήρηση του μνημείου, που δίνει το στίγμα στην περιοχή της Μακεδονίας».
Ο Λέων της Αμφίπολης είναι κορυφαίο έργο της αρχαίας ελληνικής πλαστικής του 4ου αιώνα π.Χ. και επικρατεί η άποψη πως ήταν ταφικό μνημείο, αν κι έχει αμφισβητηθεί. Το λιοντάρι έχει ύψος 5,30 μέτρα, εμφανίζεται καθιστό στα πίσω πόδια, ενώ είναι μεγαλύτερο από τον Λέοντα της Χαιρώνειας. Μαζί με τα διαδοχικά βάθρα, το μνημείο υπερβαίνει τα οκτώ μέτρα. Το κεφάλι του λέοντος έχει μήκος δύο μέτρα. Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν πως είναι έργο του 5ου ή του πρώτου μισού του 4ου αιώνα π.Χ.
Η ιστορία του περήφανου λιονταριού, ανέκαθεν συμβόλου των αρχαίων Μακεδόνων, έμελλε να συνδεθεί με τη νεότερη πολεμική ιστορία της Μακεδονίας. Τα πρώτα αρχιτεκτονικά σπαράγματα του λέοντος εντόπισαν Ελληνες στρατιώτες, που είχαν στρατοπεδεύσει εκεί κατά τον Β’ Βαλκανικό Πόλεμο το 1912. Τον Αύγουστο του 1916, Αγγλοι στρατιώτες, κατασκευάζοντας οχυρωματικά έργα στη γέφυρα της Αμφίπολης, έφεραν στην επιφάνεια μαρμάρινα κομμάτια του σώματος λιονταριού.
Επιχείρησαν μάλιστα να τα μεταφέρουν ως τη θάλασσα, προκειμένου να τα πάρουν μαζί τους στην Αγγλία, ωστόσο οι βουλγαρικοί βομβαρδισμοί δεν ευόδωσαν την προσπάθειά τους.
Τη δεκαετία του ’30, η εταιρία Μονξ-Γιούλεν πραγματοποίησε έργα αποξήρανσης της κοίτης του Στρυμόνα, και οι εργάτες βρήκαν μέσα στη λάσπη του ποταμού τεράστια τεμάχια του μαρμάρινου λέοντος. Τελικά, το 1937, χάρη σε πρωτοβουλία του πρέσβη των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ελλάδα Λίνκολν ΜακΒι, στην ιδιωτική πρωτοβουλία και τη συμπληρωματική ενίσχυση του ελληνικού κράτους, η αναστήλωση του μνημείου ήταν γεγονός.
Ο λαϊκός θρύλος θέλει το λιοντάρι να μην έχει γλώσσα για να μην αποκαλύψει ποτέ τον ένοικο του τάφου.
