Σε πλήρη αποδιοργάνωση βρίσκεται η ψυχιατρική φροντίδα στα δημόσια νοσοκομεία της χώρας, με τους ψυχικά πάσχοντες να υφίστανται συστηματική ταλαιπωρία, χωρίς καμία πρόβλεψη για αξιοπρεπή περίθαλψη. Οι καταγγελίες της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (ΟΕΝΓΕ) αποτυπώνουν την έκταση της αποτυχίας του συστήματος και καταδεικνύουν σοβαρές θεσμικές ελλείψεις.
Σύμφωνα με την ΟΕΝΓΕ, οι υπηρεσίες που παρέχονται σε ψυχιατρικούς ασθενείς είναι ανεπαρκείς και επικίνδυνες. Η υποστελέχωση, η έλλειψη κλινών και ο κακός συντονισμός των εφημεριών οδηγούν σε εξευτελιστικές συνθήκες αναμονής και μετακινήσεις εκατοντάδων χιλιομέτρων για μια θέση νοσηλείας. Η κατάσταση κλιμακώνεται ιδιαίτερα στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) και κατά τη διάρκεια των εφημεριών.
Νοσοκομεία χωρίς κρεβάτια, ασθενείς σε μετακινήσεις χωρίς τέλος
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Αιγινήτειου Νοσοκομείου. Σε πρόσφατη εφημερία, μεταφέρθηκαν δέκα ψυχικά ασθενείς με εισαγγελική παραγγελία, χωρίς να υπάρχει διαθέσιμο κρεβάτι. Οι ασθενείς αυτοί είχαν προηγουμένως εξεταστεί στο Δαφνί και στο Αγία Όλγα, τα οποία επίσης δεν μπορούσαν να τους δεχτούν. Πρόκειται για μια επαναλαμβανόμενη πρακτική που δεν αποτελεί εξαίρεση, αλλά τον κανόνα.
Παρόμοια είναι και η κατάσταση στο Θριάσιο Νοσοκομείο, όπου στις 16 Μαΐου, διατέθηκε μόλις ένα κρεβάτι για δέκα εισαγγελικά περιστατικά. Μεταξύ αυτών ήταν και μια 90χρονη ασθενής από τη Νάξο, η οποία παρέμεινε άπραγη και αβοήθητη στα ΤΕΠ επί 30 και πλέον ώρες, μέχρι να βρεθεί τελικά διαθέσιμο κρεβάτι στο Δρομοκαΐτειο.
Σε άλλη περίπτωση, ασθενής από τα Κύθηρα εξετάστηκε στο Δαφνί, διανυκτέρευσε στα Επείγοντα χωρίς νοσηλεία και κατέληξε μετά από ώρες μεταφοράς και καθυστερήσεων στην Τρίπολη. Η μετακίνηση ασθενών από νησιωτικές ή απομακρυσμένες περιοχές προς ηπειρωτικά νοσοκομεία, χωρίς πρόβλεψη για ενδιάμεση φροντίδα, υποδεικνύει πλήρη έλλειψη σχεδιασμού και δικτύωσης των ψυχιατρικών υπηρεσιών.
«Η Οδύσσεια των ασθενών δεν έχει τέλος. Σέρνονται μερόνυχτα μέχρι να βρεθεί διαθέσιμο κρεβάτι για νοσηλεία, εξετάζονται δύο και τρεις φορές σε διαφορετικό νοσοκομείο από διαφορετικούς γιατρούς κάθε φορά. Ασθενείς που έχει κριθεί ότι χρήζουν νοσηλείας και εμφανίζουν λόγω της ψυχοπαθολογίας τους αυτό – ετεροκαταστροφική συμπεριφορά διανυκτερεύουν σε Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών που δεν προορίζονται για βραχεία νοσηλεία, χωρίς να μπορεί να εξασφαλιστεί η αναγκαία παρακολούθηση από ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, ή ακόμα χειρότερα επιστρέφουν στα κρατητήρια των αστυνομικών τμημάτων, μέχρι να διακομιστούν στο επόμενο εφημερεύον νοσοκομείο το οποίο επίσης μπορεί να μην έχει διαθέσιμο κρεβάτι και ούτω καθεξής», σημειώνει η ΟΕΝΓΕ.
Οι εισαγγελικές εντολές συνυπάρχουν με την ανυπαρξία κλινών, ενώ οι εφημερεύοντες γιατροί βρίσκονται σε διαρκή επικοινωνία με ΕΚΑΒ, αστυνομία και τμήματα διαχείρισης, προσπαθώντας να βρουν λύσεις σε συνθήκες χάους.
«Διοικητικές οδηγίες χωρίς επαφή με την πραγματικότητα»
Μείζον ζήτημα, σύμφωνα με τους γιατρούς, αποτελεί πρόσφατη εγκύκλιος του Υπουργείου Υγείας, η οποία υποχρεώνει τα αστυνομικά τμήματα να μεταφέρουν τον «φερόμενο ως ψυχικά ασθενή» σε κλινική με δυνατότητα νοσηλείας.
Ωστόσο, η έλλειψη κλινών καθιστά αδύνατη την εφαρμογή αυτής της πρόβλεψης, ενώ οι πιέσεις προς τους γιατρούς να αποδεχθούν τον ασθενή ανεξαρτήτως υποδομής δημιουργούν ένα καθεστώς πίεσης και διοικητικών απειλών. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις, μάλιστα ,όπου συντάσσονται αναφορές σε βάρος εφημερευόντων ψυχιάτρων για «παράβαση καθήκοντος».
Την ίδια ώρα, η οδηγία για «παράκαμψη των ΤΕΠ» και απευθείας εισαγωγή χωρίς τον αναγκαίο διαγνωστικό έλεγχο εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την ασφάλεια και την ποιότητα της φροντίδας.
«Οι αστυνομικοί, με βάση την απαράδεκτη εγκύκλιο της ΓΑΔΑ και του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, απαιτούν να αφήσουν τον φερόμενο ως ψυχιατρικό ασθενή πριν καν ξεκινήσει η εξέταση και ανεξάρτητα από το αν υπάρχει διαθέσιμο κρεβάτι για νοσηλεία σε περίπτωση που κριθεί αναγκαία. Σε διαφορετική περίπτωση συντάσσουν αναφορά σε βάρος των εφημερευόντων ψυχιάτρων για παράβαση καθήκοντος, ενώ αν οι εφημερεύοντες αρνηθούν να δώσουν τα ονόματά τους απειλούνται με συλλήψεις και μάλιστα με τις ευλογίες και τις εντολές του εκάστοτε εισαγγελέα υπηρεσίας. ‘Ήδη έχουν σχηματιστεί δεκάδες αναφορές σε βάρος εφημερευόντων ψυχίατρων», εξηγούν οι νοσοκομειακοί γιατροί και εξηγούν πως δεν επαρκούν ούτε οι υποδομές, τόσο ποσοτικά, όσο και ποιοτικά. Η χώρα, για παράδειγμα, διαθέτει περίπου 900 δημόσιες ψυχιατρικές κλίνες, όταν ο ιδιωτικός τομέας διαθέτει τις πενταπλάσιες.
Την ίδια στιγμή, η ζήτηση, εν μέσω αυξανόμενης ψυχικής νοσηρότητας, ξεπερνά κατά πολύ τις δυνατότητες των δημόσιων δομών, ενώ τα κενά στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Ψυχικής Υγείας παραμένουν χαοτικά, επισημαίνουν οι γιατροί της ΟΕΝΓΕ.
Τι ζητούν οι γιατροί του ΕΣΥ
Στο πλαίσιο αυτό, η Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (ΟΕΝΓΕ) με ανακοίνωσή της, ζητά:
- Άμεση ενίσχυση των δημόσιων δομών ψυχικής υγείας σε όλα τα επίπεδα (πρωτοβάθμιο, δευτεροβάθμιο, τριτοβάθμιο), με πλήρη και μόνιμη στελέχωση.
- Απόσυρση των εγκυκλίων που εμπλέκουν την αστυνομία σε διαδικασίες χωρίς επαρκή υποστήριξη και οδηγούν σε αδιέξοδα για γιατρούς και ασθενείς.
- Αναθεώρηση των διαδικασιών εισαγγελικών εντολών, με εξασφάλιση κλίνης πριν τη μεταφορά του ασθενούς.
- Κατάργηση της οδηγίας για απευθείας εισαγωγή χωρίς κλινική αξιολόγηση και εργαστηριακό έλεγχο.
- Νομική και διοικητική προστασία των ψυχιάτρων από τις απειλές και τις στοχοποιήσεις κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους.
Παράλληλα, η ΟΕΝΓΕ προαναγγέλλει παρέμβαση στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου για όλα τα παραπάνω.
