Ωρολογιακή βόμβα στην Αττική: 220 τόνοι εκρηκτικών TNT μεγάλη απειλή για το Λαύριο!

Μια ωρολογιακή βόμβα απειλεί την Αττική. Κατάλοιπα εκρηκτικών που έχουν διαποτίσει το έδαφος του Λαυρίου, όπου οι εγκαταστάσεις των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων (ΕΑΣ) μπορεί να εκραγούν δημιουργώντας ωστικό κύμα και διασπορά θραυσμάτων σε μια ακτίνα που καλύπτει και την πόλη του Λαυρίου! Το χειρότερο είναι ότι η κατάσταση είναι γνωστή σε κορυφαίο υπουργό που παρεπιδημεί στο Μέγαρο Μαξίμου και οποίος έχει επανειλημμένως ασχοληθεί με τα ΕΑΣ και, ο οποίος είναι πολύ αμφίβολο αν κατανοεί την επικινδυνότητα της καταστάσεως.

• Του Ευθ. Π. Πέτρου
  Εστία της Κυριακής
  

Χρόνια τώρα τα ΕΑΣ (η εταιρεία που συστάθηκε από την συνένωση των πάλαι ποτέ κραταιών ΠΥΡΚΑΛ και ΕΒΟ) τυγχάνει δημοσιότητας εξ αιτίας αστοχιών και παραλείψεων. Ανάλογη κατάσταση με αυτήν του Λαυρίου, υπάρχει στις εγκαταστάσεις της στην Ελευσίνα, όπου έχουν σημειωθεί μικρής κλίμακος, πλην θανατηφόρα περιστατικά.

Τι θα μπορούσε να συμβεί στο Λαύριο, όπου η πόλις (με πληθυσμό 25.000 κατοίκων) έχει 220 τόνους εκρηκτικού ΤΝΤ σε μια απόσταση 750 μόλις μέτρων. Τα εκρηκτικά αυτά προέρχονται από την απενεργοποίηση ναρκών που έγινε στο Λαύριο, χωρίς την δέουσα επεξεργασία των καταλοίπων των εκρηκτικών ώστε να καταστούν ακίνδυνα.

Η καταστροφή των ναρκών κατά προσωπικού αποτελούσε συμβατική υποχρέωση της χώρας μας σύμφωνα με τις προβλέψεις της συνθήκης της Οτάβα. Κύριος ανάδοχος του έργου ήταν τα ΕΑΣ, τα οποία μέχρι το 2014, το ανέθετα σε βουλγαρική εταιρεία. Οι νάρκες μεταφέρονταν στην γειτονική χώρα που «αποστρατιωτικοποιούνταν». Επειδή όμως και οι Βούλγαροι δεν φαίνεται να ήταν και πολύ επιμελείς ως προς την επεξεργασία των καταλοίπων, την 1 Οκτωβρίου του 2014 μια μεγάλη έκρηξη κατέστρεψε ολοσχερώς το εργοστάσιο Midzhur Ammo στο οποίο γινόταν η επεξεργασία των ναρκών. Το εργοστάσιο βρισκόταν σε μια αποακρυσμένη περιοχή, κοντά στο χωριό Γκόρνι Λομ της βορειοδυτικής Βουλγαρίας και είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν 15 εργαζόμενοι (13 άνδρες και δύο γυναίκες). Συνέβη δηλαδή εκεί αυτό, που φοβόμαστε ότι μπορεί τώρα να συμβεί στο Λαύριο. Και πόσοι θα είναι οι νεκροί αν εδώ έχουμε την έκρηξη, με ωστικά κύμα που θα καλύψει ακτίνα τεσσάρων περίπου χιλιομέτρων, σε μια πολυάνθρωπη πόλη;

Μετά την έκρηξη στο Γκόρνι Λομ και, περί το έτος 2017, η Βουλγαρία επέστρεψε στην Ελλάδα 195.000 νάρκες που δεν είχαν καταστραφεί. Ένα χρόνο αργότερα η τότε διοίκηση των ΕΑΣ επέλεξε να αναθέσει το καίριο έργο της καταστροφής των ναρκών σε ιδιώτη, ο οποίος προσέφερε για την εκτέλεση της εργολαβίας, ποσό σημαντικά χαμηλότερο (σχεδόν υποδεκαπλάσιο) από τον παγκόσμιο μέσο όρο για τέτοιου είδους εξειδικευμένες υπηρεσίες. Να σημειωθεί ότι υπήρχε η επιλογή να ανατεθεί η καταστροφή των ναρκών στην υπηρεσία NSPA του ΝΑΤΟ η οποία συντόνιζε ανάλογα έργα και άλλων συμμαχικών χωρών.

Η NSPA εγγυάτο την ορθή τήρηση των κανόνων ασφαλείας, η οποία συνεπάγεται το μεγαλύτερο μέρος του κόστους. Η απενεργοποίηση των εκρηκτικών και η επεξεργασία των επικινδύνων καταλοίπων και αποβλήτων είναι το πλέον κοστοβόρο κομμάτι της διαδικασίας. Όταν λοιπόν κάποιος προτείνει παράλογα χαμηλή τιμή, δημιουργούνται εύλογες υποψίες ότι κάτι μπορεί να μην γίνει σωστά. Έτσι ενώ οι συμβατικές υποχρεώσεις προνοούσαν ότι ο ιδιώτης θα επεξεργασθεί τα απόβλητα από τις νάρκες δίχως να απορρίπτει το παραμικρό στο περιβάλλον, αυτός αφέθηκε να δραστηριοποιηθεί χωρίς έλεγχο μέσα στο εργοστάσιο των ΕΑΣ Λαυρίου.

Πέραν των ναρκών ο εργολάβος κατέστρεψε συστηματικά, εκτός των ποσοτήτων και των ειδών των εκρηκτικών υλών που εμπεριέχονταν σε αυτές και αδιευκρίνιστες ποσότητες τυποποιημένων πυρομαχικών που ήταν εκτός του πλαισίου της αρχικής συμβάσεώς του με τα ΕΑΣ. Το γεγονός αυτό δημιουργεί δυσκολίες στον υπολογισμό των συνολικών ποσοτήτων των εκρηκτικών υλών που διαχειρίστηκε ο εργολάβος και εκείνων που κατέληξαν στον πέριξ χώρο. Πριν γίνει αντιληπτή η παράνομη διαδικασία που ακολουθούσε ο συγκεκριμένος εργολάβος και επέμβουν οι εισαγγελικές αρχές για να επιβάλουν την άμεση αναστολή λειτουργίας της μονάδας, ο ιδιώτης είχε προλάβει ανεξέλεγκτα, να απορρίψει στο έδαφος εκατοντάδες τόνους επικίνδυνων εκρηκτικών υλών που προέκυπταν από τη διαδικασία καταστροφής των ναρκών.

Το πρόβλημα αναδείχθηκε όταν μετά το 2019 η νέα διοίκηση των ΕΑΣ βρέθηκε αντιμέτωπη με εξίσου κρίσιμη κατάσταση επικινδυνότητας στην εγκατάσταση του πρώην εργοστασίου Ελευσίνας (Συγκρότημα Εργοστασίων Ελευσίνας πρώην ΠΥΡΚΑΛ), όπου Ρομά εισήλθαν παράνομα σε εγκαταστάσεις του πρώην εργοστασίου και στην προσπάθειά τους να κλέψουν μεταλλικό σκραπ κυριολεκτικώς διαμελίστηκαν, επειδή απλά και μόνο πάτησαν σε ελάχιστα γραμμάρια πρωτογενών εκρηκτικών ουσιών χωρίς να το γνωρίζουν.

Τα υπολείμματα εκρηκτικών στο Λαύριο, επειδή ακριβώς προσομοιάζουν ως προς τη σύστασή τους στα εξαιρετικά επικίνδυνα και ασταθή μείγματα πρωτογενών και δευτερογενών εκρηκτικών που προκάλεσαν τα τραγικά ατυχήματα στην Ελευσίνα, εάν υποστούν διέγερση, απειλούν όχι μόνο τη μοναδική εγκατάσταση παραγωγής πυρομαχικών της χώρας, αλλά και την ευρύτερη περιοχή της πόλης του Λαυρίου. Οι πιθανότητες προκλήσεως ενός μεγάλης εκτάσεως ατυχήματος είναι πολύ σοβαρές και η διέγερση προς έκρηξη μπορεί να προέλθει από ένα τυχαίο γεγονός όπως έναν κεραυνό ή μια φωτιά.

Εκτιμήσεις από εξειδικευμένα λογισμικά προσομοιώσεως επιπτώσεων μεγάλης έκτασης ατυχημάτων δείχνουν ότι σε ακτίνα τουλάχιστον έως τα 4 χιλιόμετρα θα υπάρξουν επιπτώσεις από ενδεχόμενη έκρηξη (η ακτίνα αυτή περιλαμβάνει μεγάλο μέρος της πόλης και τον λιμένα Λαυρίου) ενώ σε ακτίνα 500 μέτρων δε θα υπάρξει επιζών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε ανάλυση του Μετσοβίου Πολυτεχνείου για τους κινδύνους στην περιοχή εξετάστηκαν διαφορετικά σενάρια και όπως προέκυψε από την ανάλυση με το εξειδικευμένο λογισμικό του ΕΜΠ, το ωστικό κύμα, τα θραύσματα και οι επιπτώσεις της εκρήξεως μπορεί να επηρεάσουν περιοχές σε ακτίνα έως 4.000 μέτρων, προκαλώντας εκτεταμένες ζημιές σε μεγάλο μέρος των υποδομών των ΕΑΣ που βρίσκονται κοντά στο επίκεντρο, αλλά και σε ένα μεγάλο μέρος της πόλεως του Λαυρίου. 

Η έκταση της καταστροφής μπορεί να είναι πραγματικά εντυπωσιακή και καταστροφική. Σύμφωνα με την Έκθεση του ΕΜΠ, η μέγιστη διασπορά των θραυσμάτων από το σημείο της εκρήξεως μπορεί να φθάσει έως και τα 3.981 μέτρα. Αυτό σημαίνει ότι τα θραύσματα θα μπορούσαν να διασκορπιστούν σε μια τεράστια ακτίνα, προκαλώντας σοβαρές ζημιές σε υποδομές και κτίρια, ενώ ενδέχεται να υπάρξουν και σοβαροί τραυματισμοί ή απώλειες ζωών σε αυτήν την ακτίνα. Ο κρατήρας που θα δημιουργηθεί υπολογίζεται να έχει διάμετρο από 73 έως 105 μέτρα, με βάθος που κυμαίνεται από 24 έως 32 μέτρα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο δυσμενέστερο σενάριο, ολόκληρη η πόλη του Λαυρίου και η ευρύτερη περιοχή θα βρεθούν στο επίκεντρο των καταστροφικών επιπτώσεων. Αυτό περιλαμβάνει όχι μόνο την άμεση καταστροφή κτιρίων και υποδομών των κτιρίων των ΕΑΣ, αλλά και σοβαρούς κινδύνους από το ωστικό κύμα την θραύση και πτώση υαλοπινάκων και τα θραύσματα που θα εκτοξευτούν με τεράστια ταχύτητα.

Προκύπτουν λοιπόν τα ερωτήματα:

• Για ποιο λόγο η Κυβέρνηση αφήνει έναν τόσο σημαντικό κίνδυνο να πλανάται μέσα στην Αττική, δίπλα σε χιλιάδες ανθρώπινες ζωές;
• Ποιος τοποθετεί διοικήσεις που είτε δεν γνωρίζουν είτε απλώς εκτελούν εντολές του Μαξίμου;
• Γνωρίζουν οι αρμόδιοι ότι κάθε καλοκαίρι οι φωτιές που ξεσπούν βρίσκονται γύρω από τις εγκαταστάσεις των ΕΑΣ όπου υπάρχουν οι 220 τόνοι TNT;
• Γνωρίζουν οι αρμόδιοι ότι μόλις μερικά γραμμάρια εκρηκτικής ύλης ήταν αρκετά για να διαμελίσουν άνθρωπο που βρέθηκε στις εγκαταστάσεις των ΕΑΣ στην Ελευσίνα, πριν ξεκινήσει η καθαρισμός της περιοχής;
• Πότε θα παρέμβει η Δικαιοσύνη, για να αποφύγουμε μία νέα εθνική τραγωδία;

Πηγή: Εστία της Κυριακής