Σοβαρό ζήτημα δημόσιας υγείας αναδεικνύεται εκ νέου στον στόλο των λεωφορείων της ΟΣΥ, καθώς, σύμφωνα με καταγγελίες των εργαζομένων, τα οχήματα παραμένουν ακαθάριστα για περισσότερες από επτά ημέρες εν μέσω έντονου καύσωνα, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις η κατάσταση εντός των λεωφορείων παραπέμπει σε μικρές…χωματερές, με χυμένους καφέδες στο πάτωμα, σκουπίδια και ακαθάριστα τζάμια.
Η κατάσταση αυτή προέκυψε μετά τη λήξη της σύμβασης με την εργολαβική εταιρεία που είχε αναλάβει τον καθαρισμό όλων των οδικών μέσων, χωρίς να έχει ακόμα προχωρήσει η ανανέωσή της. Παράλληλα με την τοποθέτηση καμερών παρακολούθησης των λεωφορειολωρίδων, απουσιάζει ένας βασικός κρίκος για την ασφαλή λειτουργία των μεταφορών: η καθημερινή, συστηματική καθαριότητα των οχημάτων.
Συσσωρευμένα προβλήματα από καθυστερήσεις στους διαγωνισμούς
Η κατάσταση δεν είναι νέα. Η ΟΣΥ προσπαθεί εδώ και δύο χρόνια να υπογράψει μία ενιαία, διετή σύμβαση για τον καθαρισμό των οχημάτων, των κτιριακών εγκαταστάσεων και των αμαξοστασίων της. Ωστόσο, η διαδικασία έχει παγιδευτεί σε αλλεπάλληλες προσφυγές, καθυστερήσεις και τελικά σε ματαιώσεις. Αυτό έχει οδηγήσει την εταιρεία να προχωρά σε διαδοχικές βραχύβιες συμβάσεις διάρκειας ενός ή δύο μηνών, οι οποίες αφήνουν μεγάλα διαστήματα χωρίς παρεχόμενες υπηρεσίες καθαρισμού.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο για το διάστημα από τον Σεπτέμβριο 2024 έως σήμερα, η ΟΣΥ έχει καταβάλει συνολικά 1,77 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) για τον καθαρισμό των οχημάτων, μέσω συνεχόμενων μικρών συμβάσεων με την ίδια εταιρεία. Κάθε φορά, ωστόσο, που μια τέτοια σύμβαση λήγει, η καθαριότητα των λεωφορείων διακόπτεται, με τα οχήματα να κυκλοφορούν για ημέρες χωρίς καθαρισμό, έως ότου υπογραφεί νέα συμφωνία.
Η εικόνα στα λεωφορεία, μεσούσης της καλοκαιρινής περιόδου και εν μέσω υψηλών θερμοκρασιών, έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση των εργαζομένων. Η παράταξη ΠΑΣΚΕ του Συνδικάτου Εργαζομένων ΟΑΣΑ κατέθεσε τον περασμένο Μάρτιο εξώδικη διαμαρτυρία προς την ΟΣΥ, κοινοποιώντας την στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και στον ΟΑΣΑ. Η παρέμβαση έγινε και προς τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών Αθηνών, προκειμένου να βρεθεί οριστική λύση.
«Τα λεωφορεία που κυκλοφορούν στο λεκανοπέδιο εδώ και πολλές ημέρες είναι κινητές εστίες μόλυνσης για τους συναδέλφους μας αλλά και για τους επιβάτες, μιας και ο καθαρισμός τους γίνεται μόνο και όταν υπάρχει η δυνατότητα από το φιλότιμο των οδηγών», σημείωναν χαρακτηριστικά οι εργαζόμενοι στην ανακοίνωσή τους, υπογραμμίζοντας τον κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.
Στο τρίμηνο που μεσολάβησε από την εξώδικη ενέργεια, δεν έχει υπάρξει ουσιαστική αλλαγή, με την κατάσταση στα οχήματα να παραμένει ίδια. «Είναι η τέταρτη φορά που τα οχήματα μένουν ακαθάριστα. Έχουν να καθαριστούν από την περασμένη Τρίτη», δηλώνει το μέλος του Συνδικάτου, Λεωνίδας Σκούλος.
Δύο διαγωνισμοί, καμία λύση
Η ΟΣΥ έχει ήδη προκηρύξει δύο διαγωνισμούς, σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει σταθερή και μακροπρόθεσμη λύση. Ο πρώτος προκηρύχθηκε τον Ιούλιο του 2023, με εκτιμώμενη αξία 6.559.152,96 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), για διάρκεια δύο ετών και αντικείμενο τον καθαρισμό 1.628 οχημάτων (λεωφορεία και τρόλεϊ), καθώς και όλων των εγκαταστάσεων της εταιρείας.
Δύο εταιρείες κατέθεσαν προσφορές, με τη μία να αναδεικνύεται προσωρινός μειοδότης. Η συνυποψήφια εταιρεία κατέθεσε προσφυγή στην Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΔΗΣΥ), η οποία έγινε δεκτή, προκαλώντας την ακύρωση της διαδικασίας.
Ως αποτέλεσμα, τον Νοέμβριο του 2024 η ΟΣΥ προχώρησε σε νέο διαγωνισμό, αυτή τη φορά με διάρκεια 9 μηνών και προϋπολογισμό 3.187.930,44 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), για τον καθαρισμό 1.616 οχημάτων. Παρά τις προσπάθειες επίσπευσης λόγω κατεπείγοντος, και αυτή η διαδικασία μπλοκαρίστηκε για τους ίδιους λόγους, με τις ίδιες δύο εταιρείες να συμμετέχουν και τις προσφυγές να επαναλαμβάνονται.
Στην προκήρυξη του δεύτερου διαγωνισμού, η ίδια η ΟΣΥ αναγνώριζε την κρισιμότητα του ζητήματος, τονίζοντας: «Δεδομένης της κρισιμότητας της παρεχόμενης υπηρεσίας ως προς τη διατήρηση της δημόσιας υγείας, κρίνεται απαραίτητη η προκήρυξη νέου διαγωνισμού, διάρκειας εννέα μηνών, με σύντμηση προθεσμιών λόγω κατεπείγοντος».
Αδιέξοδο και νέοι κίνδυνοι
Η προκήρυξη σημείωνε επίσης πως «επίκειται η έλλειψη παροχής υπηρεσιών καθαρισμού στο οδικό συγκοινωνιακό δίκτυο της ΟΣΥ, όπως και στις κτιριακές εγκαταστάσεις αμαξοστασίων και λοιπών χώρων», τονίζοντας ότι η κατάσταση κινδυνεύει να καταστεί μη αναστρέψιμη.
Πηγές από το εσωτερικό της εταιρείας επισημαίνουν ότι πλέον, εξαιτίας της ενδιάμεσης ανανέωσης του στόλου, είναι πιθανό τα στοιχεία των δύο διαγωνισμών να έχουν μεταβληθεί, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει και σε ακύρωση των διαδικασιών λόγω αλλαγής δεδομένων. Αν αυτό επιβεβαιωθεί, τότε οι διαγωνισμοί ενδέχεται να χαρακτηριστούν άγονοι.
Σε αυτό το ασταθές πλαίσιο, και ενώ οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν και η χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς παραμένει υψηλή, τα οχήματα του στόλου της ΟΣΥ συνεχίζουν να κινούνται χωρίς τον απαραίτητο καθημερινό καθαρισμό, μετατρέποντας κάθε διαδρομή σε πιθανό υγειονομικό ρίσκο για χιλιάδες επιβάτες και εργαζομένους.
Προβλήματα και με τα νέα οχήματα
Το σκηνικό της εγκατάλειψης και της υποβάθμισης των υπηρεσιών αστικής συγκοινωνίας στην Αθήνα αποτυπώνεται όχι μόνο στην απουσία καθαρισμού των οχημάτων αλλά και στην ποιότητα των λεωφορείων που προστίθενται στον στόλο μέσω leasing. Παρά τις επίμονες εκκλήσεις των εργαζομένων και τις δικαστικές ενέργειες για την επίλυση του προβλήματος, η κατάσταση μοιάζει να επιδεινώνεται, επεκτεινόμενη πλέον και στην τεχνική κατάσταση των νέων οχημάτων.
Η ΟΣΥ, αδυνατώντας να εξασφαλίσει μια σταθερή και μακροπρόθεσμη λύση, κατέφυγε τους τελευταίους μήνες στην υπογραφή βραχύβιων συμβάσεων με μία συγκεκριμένη εταιρεία για τον καθαρισμό των οχημάτων της. Από τον Σεπτέμβριο του 2024 έως σήμερα έχουν υπογραφεί τέσσερις διαφορετικές συμβάσεις, συνολικού ύψους περίπου 1,77 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ):
26 Σεπτεμβρίου 2024: Τρίμηνη σύμβαση ύψους 670.334,41 ευρώ.
31 Δεκεμβρίου 2024: Δίμηνη σύμβαση ύψους 440.405,50 ευρώ.
19 Μαρτίου 2025: Μηνιαία σύμβαση ύψους 220.267 ευρώ.
19 Απριλίου 2025: Νέα δίμηνη σύμβαση ύψους 440.405,50 ευρώ.
Η διαρκής ανακύκλωση βραχύχρονων συμφωνιών προκαλεί προβλήματα στη συνέχεια και την ποιότητα των υπηρεσιών καθαρισμού, με αποτέλεσμα την εμφάνιση συχνών κενών ανάμεσα στη λήξη της μιας και την έναρξη της επόμενης σύμβασης. Στα διαστήματα αυτά, όπως καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι, τα λεωφορεία παραμένουν βρώμικα, δημιουργώντας σοβαρούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία, ειδικά σε συνθήκες καύσωνα.
Οχήματα leasing με μηχανικά προβλήματα από την πρώτη ημέρα
Σαν να μην έφτανε η έλλειψη καθαριότητας, νέες ανησυχίες έρχονται στο φως σχετικά με την κατάσταση των λεωφορείων που παραλαμβάνονται μέσω leasing. Όπως καταγγέλλει ο Λεωνίδας Σκούλος, μέλος του Συνδικάτου Εργαζομένων ΟΑΣΑ, περίπου 20 λεωφορεία που παρελήφθησαν πρόσφατα στο αμαξοστάσιο του Βοτανικού παρουσίασαν διαρροές λαδιών από την πρώτη ημέρα.
«Ήρθαν την περασμένη εβδομάδα και ήθελαν επισκευή για να βγουν για δρομολόγια, ενώ στις άδειες δεν βρήκαμε το έτος κατασκευής, αλλά μόνο τον αριθμό πλαισίου και την πρώτη άδεια στην Ελλάδα το 2025», τονίζει χαρακτηριστικά ο κ. Σκούλος.
Η διαφαινόμενη προχειρότητα στη διαδικασία παραλαβής και ο έλλειψης τεχνικών ελέγχων εγείρουν ερωτήματα για την ποιότητα των οχημάτων που μπαίνουν στον στόλο και τις συνθήκες υπό τις οποίες προμηθεύονται.
Η εικόνα επιβαρύνεται περαιτέρω από τις καθυστερήσεις στην παραλαβή των νέων οχημάτων leasing. Από τα 300 λεωφορεία που έχει προγραμματίσει να παραλάβει η ΟΣΥ μέσω του νέου προγράμματος, έχουν παραδοθεί μόλις τα μισά: 100 ηλεκτρικά midi και 50 συμβατικά diesel. Η ανάδοχος εταιρεία επικαλείται προβλήματα στην παραγωγή στις ευρωπαϊκές γραμμές συναρμολόγησης, προειδοποιώντας για καθυστερήσεις στην παράδοση των υπολοίπων.
Ως προσωρινή λύση, πρότεινε στην ΟΣΥ να εξυπηρετείται από μεταχειρισμένα οχήματα που ήδη κυκλοφορούν, χωρίς κόστος, πρόταση την οποία η εταιρία αποδέχτηκε. Έτσι, τα δρομολόγια που απαιτούν 12μετρα λεωφορεία από το αμαξοστάσιο της Ανθούσας εξακολουθούν να εκτελούνται από οχήματα του προηγούμενου προγράμματος leasing του 2021, τα οποία είχαν στο παρελθόν αναδείξει σειρά τεχνικών προβλημάτων.
