Πληθυσμιακό σοκ στη Βόρεια Ελλάδα: Δημογραφική κατάρρευση στη Δράμα

Η δημογραφική κρίση που πλήττει εδώ και χρόνια την ελληνική περιφέρεια, φαίνεται πως αποκτά πλέον χαρακτηριστικά εκτάκτου ανάγκης για τη Δράμα, καθώς τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία αποτυπώνουν μια ανησυχητικά ταχύτερη πληθυσμιακή αποψίλωση. Η πραγματικότητα επιβεβαιώνει τις χειρότερες προβλέψεις και εντείνει την ανησυχία για το μέλλον της περιοχής.

Κατά την απογραφή της δεκαετίας 2011–2021, ο νομός Δράμας απώλεσε περίπου το 12% του συνολικού πληθυσμού του, ποσοστό που τον κατατάσσει ανάμεσα στις οκτώ περιοχές της χώρας με τη μεγαλύτερη πληθυσμιακή μείωση. Το φαινόμενο ωστόσο δεν σταματά εκεί. Σύμφωνα με πρόσφατες προβλέψεις του Εργαστηρίου Ανθρωπολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, η πληθυσμιακή πτώση ενδέχεται να λάβει ακόμη πιο δραματικές διαστάσεις. Εκτιμάται ότι μέχρι το 2045, η Δράμα κινδυνεύει να απολέσει έως και το ένα τέταρτο των σημερινών κατοίκων της.

Ιδιαίτερα επιβαρυμένη εμφανίζεται η εικόνα σε περιοχές με έντονα ακριτικά και ημιορεινά χαρακτηριστικά, όπως το Κάτω Νευροκόπι και το Παρανέστι. Οι δύο αυτοδιοικητικές ενότητες παρουσίασαν, κατά την προηγούμενη δεκαετία, πληθυσμιακή μείωση της τάξεως του 32% και 27% αντίστοιχα, επισημαίνοντας το βάθος του προβλήματος στις πιο απομονωμένες περιοχές του νομού.

Η κατάσταση επιδεινώνεται περαιτέρω το 2025. Τα στοιχεία του πρώτου πενταμήνου του έτους αποτυπώνουν έναν δυσοίωνο δείκτη: οι θάνατοι στην πόλη της Δράμας είναι πλέον διπλάσιοι από τις γεννήσεις. Παρόμοια εικόνα παρατηρείται και στην Κομοτηνή, με ελαφρώς καλύτερες αναλογίες, επιβεβαιώνοντας ότι το φαινόμενο δεν είναι τοπικό, αλλά εντάσσεται σε μια γενικότερη περιφερειακή δυσλειτουργία.

Στον αντίποδα, ελαφρώς πιο θετική είναι η εικόνα σε γειτονικές πόλεις όπως η Καβάλα, η Ξάνθη και η Αλεξανδρούπολη, όπου οι γεννήσεις εξακολουθούν να υπερβαίνουν τους θανάτους -μια τάση που φαίνεται να διατηρείται σταθερά από το 2022 μέχρι σήμερα. Ιδιαίτερα για την Καβάλα και την Ξάνθη, η αντιστροφή της προηγούμενης αρνητικής πορείας δείχνει ότι υπάρχουν προϋποθέσεις ανάσχεσης του δημογραφικού καθοδικού σπιράλ, υπό την προϋπόθεση στοχευμένων πολιτικών παρέμβασης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Δράμα ήταν μία από τις περιοχές της Ελλάδας που επλήγησαν σφοδρότερα από την πανδημία, γεγονός που επιτάχυνε την πληθυσμιακή φθορά. Το 2020, οι θάνατοι στο νομό ήταν τριπλάσιοι από τις γεννήσεις, με τραγικές απώλειες κυρίως σε ηλικιωμένους και ευάλωτους πληθυσμούς.

Η ραγδαία πληθυσμιακή μείωση έχει ήδη σοβαρές συνέπειες για την τοπική οικονομία, την αγορά εργασίας, την εκπαίδευση και την υγειονομική φροντίδα. Με σχολεία να κλείνουν λόγω έλλειψης μαθητών, δημοτικές δομές να υπολειτουργούν και νέους να εγκαταλείπουν την περιοχή προς αναζήτηση καλύτερων ευκαιριών, η Δράμα εισέρχεται πλέον σε μια κρίσιμη φάση.

Η ανάγκη για ένα συνεκτικό και στοχευμένο σχέδιο δημογραφικής ανασυγκρότησης είναι περισσότερο επιτακτική από ποτέ. Εάν δεν υπάρξουν άμεσες πολιτικές για την ενίσχυση της γεννητικότητας, τη στήριξη των νέων οικογενειών και την αναχαίτιση της εσωτερικής μετανάστευσης, η Δράμα κινδυνεύει να υποστεί μια μη αναστρέψιμη κοινωνική και αναπτυξιακή συρρίκνωση.