Σταθερά στις τελευταίες θέσεις η Ελλάδα στις παροχές για τα άτομα με αναπηρία 

Τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ολοκληρωμένων Στατιστικών Κοινωνικής Προστασίας (ESSPROS), βάσει των οποίων αποτυπώνεται η υστέρηση της Ελλάδας στις δαπάνες και παροχές κοινωνικής προστασίας για τα άτομα με αναπηρία, σε σύγκριση με τα υπόλοιπα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έδωσε στη δημοσιότητα, η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ).

«Οι παροχές για την αναπηρία, με όποιον δείκτη και αν μετρηθούν, κατατάσσουν τη χώρα μας σταθερά στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης», υπογραμμίζει η ΕΣΑμεΑ, κάνοντας λόγο για διαχρονική υποβάθμιση της κοινωνικής μέριμνας προς τα άτομα με αναπηρία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, μέχρι και το 2022, οι δαπάνες κοινωνικής προστασίας για την αναπηρία αφορούσαν σχεδόν αποκλειστικά περιοδικές παροχές σε χρήμα, και συγκεκριμένα σε συντάξεις αναπηρίας (47%) και σε αναπηρικά επιδόματα (48,7%).

«Επιβεβαιώνεται δηλαδή ότι, οι παροχές σε επίπεδο υπηρεσιών υποστήριξης είναι ιδιαίτερα περιορισμένες στη χώρα, και η πρόνοια, μέχρι και το 2022, ήταν σχεδόν ανύπαρκτη σε ό,τι αφορά ζητήματα στέγασης, βοήθειας σε καθημερινές δραστηριότητες, αποκατάστασης / επαναποκατάστασης», σημειώνεται στην εν λόγω έκθεση.

Οι δαπάνες κοινωνικής προστασίας για την «Αναπηρία» το 2022 ανήλθαν σε 1.901 εκατομμύρια ευρώ, καταλαμβάνοντας μόλις το 3,8% των συνολικών δαπανών κοινωνικής προστασίας, ποσοστό που είναι το δεύτερο χαμηλότερο στην Ε.Ε., τη στιγμή που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος βρίσκεται στο 7%.

Νέα έργα για την αναπηρική κοινότητα συνολικού ύψους 232,4 εκατ. ευρώ

Με στόχο την αντιμετώπιση χρόνιων και πρακτικών αναγκών των ατόμων με αναπηρία, ανακοινώθηκαν τρία νέα έργα συνολικού προϋπολογισμού 232,4 εκατ. ευρώ, τα οποία εντάσσονται στον προγραμματισμό των νέων Ευρωπαϊκών Ταμείων: του Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου και του Ταμείου Εκσυγχρονισμού.

Την εισήγηση για την ένταξη των έργων έκαναν από κοινού ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος, ως επικεφαλής του Συντονιστικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης.

Όπως επισημαίνεται στη σχετική ανακοίνωση, οι δράσεις προτεραιοποιήθηκαν με βάση τις ανάγκες της καθημερινότητας των ατόμων με αναπηρία, έπειτα από συστηματικό διάλογο με την αναπηρική κοινότητα και στη βάση καθετοποιημένης καταγραφής των αναγκών ανά είδος αναπηρίας. Όλες οι δράσεις είναι πλήρως εναρμονισμένες με την Εθνική Στρατηγική για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία 2024–2030.

Οι τρεις νέες δράσεις:

1. Προμήθεια 210 ηλεκτρικών λεωφορείων για τη μεταφορά μαθητών με αναπηρία και εγκατάσταση υποδομών φόρτισης σε ειδικά σχολεία

Η δράση δίνει απάντηση στη χρόνια ασυνέχεια και αναξιοπιστία των υφιστάμενων μεταφορικών υπηρεσιών με μισθωμένα λεωφορεία, καθώς οι άγονοι διαγωνισμοί αφήνουν επί μακρόν μαθητές με αναπηρία χωρίς μετακίνηση, στερώντας τους το δικαίωμα στη μόρφωση και κοινωνική ένταξη, ενώ επιβαρύνουν και την καθημερινότητα των οικογενειών τους.

Η προμήθεια ηλεκτρικών λεωφορείων, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη υποδομών φόρτισης στα ειδικά σχολεία, προσφέρει μια βιώσιμη και αξιοπρεπή λύση μεταφοράς για περισσότερους από 12.000 μαθητές με αναπηρία, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει τους στόχους προσβασιμότητας, κοινωνικής ένταξης και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.

Ωφελούμενοι: >12.000 μαθητές με αναπηρία

Προϋπολογισμός: 106.800.000 €

Φορέας Χρηματοδότησης: Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο

Χρονοδιάγραμμα: Α’ τρίμηνο 2026 – Δ’ τρίμηνο 2028

2. Επιδότηση ηλεκτρικών αμαξιδίων και εξοπλισμού μετατροπής χειροκίνητων σε ηλεκτρικά για άτομα με τετραπληγία, παραπληγία ή ημιπληγία

Η έλλειψη αυτόνομων μέσων μετακίνησης συνιστά βαθύ κοινωνικό αποκλεισμό για άτομα με κινητικές αναπηρίες, ειδικά όταν η προσβασιμότητα στο φυσικό περιβάλλον είναι ανεπαρκής. Τα ηλεκτρικά αμαξίδια αποτελούν μονόδρομο για την αυτονομία, όμως το κόστος τους υπερβαίνει κατά πολύ την αποζημίωση του ΕΟΠΥΥ, καθιστώντας τα απρόσιτα για πολλούς.

Η δράση προβλέπει μηδενική επιβάρυνση για τους δικαιούχους, καλύπτοντας εξολοκλήρου τη διαφορά κόστους και ενισχύοντας την πρόσβασή τους σε καθαρές, βιώσιμες και προσβάσιμες μετακινήσεις.

Ωφελούμενοι: 15.000 άτομα με τετραπληγία, παραπληγία ή ημιπληγία

Προϋπολογισμός: 52.500.000 €

Φορέας Χρηματοδότησης: Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο

Χρονοδιάγραμμα: Α’ τρίμηνο 2026 – Δ’ τρίμηνο 2030

3. Ενεργειακή αναβάθμιση 478 ειδικών σχολείων

Η συντριπτική πλειονότητα των ειδικών σχολείων χρησιμοποιεί ακόμη θέρμανση με πετρέλαιο, γεγονός που επιβαρύνει τα λειτουργικά κόστη και δημιουργεί σοβαρές ανισότητες για τους πιο ευάλωτους, όπως τα παιδιά με αναπηρία. Η δράση περιλαμβάνει ενεργειακές παρεμβάσεις (θερμομόνωση, αντλίες θερμότητας, φωτοβολταϊκά, αναβάθμιση κελύφους), με στόχο τη μείωση του ενεργειακού κόστους, τη βελτίωση της άνεσης και της ασφάλειας των μαθητών και του προσωπικού.

Ωφελούμενες δομές: 478 ειδικά σχολεία (Ειδικά Δημοτικά, Γυμνάσια, Λύκεια, ΕΝΕΓΥΛ, ΕΕΕΕΚ)

Προϋπολογισμός: 73.134.000 €

Φορέας Χρηματοδότησης: Ταμείο Εκσυγχρονισμού

Χρονοδιάγραμμα: Α’ τρίμηνο 2026 – Δ’ τρίμηνο 2032

Συμπληρωματικές εισηγήσεις για περαιτέρω δράσεις

Πέραν των ανωτέρω δράσεων, υπουργεία υπέβαλαν εισηγήσεις για επιπλέον εντάξεις στο Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, με άξονα την εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται:

• Η «Αναβάθμιση του στόλου ταξί για εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία», με αντικατάσταση συμβατικών οχημάτων από βαν 6–9 θέσεων με πιστοποιημένες ράμπες και θέσεις για αμαξίδια.
• Η «εφαρμογή ηλεκτρονικού συστήματος χαρτογράφησης και καθοδήγησης εμποδιζόμενων ατόμων στους σταθμούς ΜΜΜ».
• Η συνέχιση της «ενίσχυσης προσβάσιμων και φιλικών προς το περιβάλλον λεωφορείων».
• Η «βελτίωση προσβασιμότητας σε σιδηροδρομικούς σταθμούς» και η «αναβάθμιση υπηρεσιών του μετρό», με στόχο τη διευκόλυνση ατόμων με περιορισμένη κινητικότητα.
• Η «χρηματοδοτική μίσθωση ηλεκτρικών οχημάτων από ευάλωτα νοικοκυριά».