Όταν η θλίψη, αντί να μειώνεται με το πέρασμα του χρόνου, γίνεται πιο έντονη, εμποδίζοντας τις φυσιολογικές δραστηριότητες της καθημερινότητας (εργασία, διατροφή, ύπνος και στενές μας σχέσεις), τότε είναι πιθανόν να υποφέρουμε από κατάθλιψη και να χρειαζόμαστε τη βοήθεια κάποιου ειδικού.
Ειδικά, μάλιστα, αυτή την περίοδο, που, λόγω του εγκλεισμού από την πανδημία του Covid-19, είναι πολύ εκείνοι που βιώνουν έντονα συμπτώματα κατάθλιψης.
Αυτό, όμως, που χαρακτηρίζει την κατάθλιψη και τη διαχωρίζει από τη μελαγχολία, δεν είναι η παρουσία των αρνητικών αισθημάτων, αλλά η μεγάλη ένταση και η μακρά τους διάρκεια. Να διευκρινίσουμε ότι η κοινή κατάθλιψη διαφέρει από την κλινική κατάθλιψη, η οποία χαρακτηρίζεται από συμπτώματα που διαρκούν πάνω από δύο εβδομάδες και είναι τόσο σοβαρά, ώστε να επεμβαίνουν στην καθημερινότητα ενός ατόμου.
Η (κοινή) κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που κάποιος σκέφτεται και πράττει. Η αντίληψη που έχει το άτομο για τον κόσμο κατέχεται από εξαιρετικά απαισιόδοξα σενάρια. Δεν υπάρχουν προσδοκίες ότι τα πράγματα μπορεί να βελτιωθούν και, το δυσκολότερο από όλα, είναι ότι το άτομο αισθάνεται υπεύθυνο γι’ αυτό. Μέσα σε αυτή την απαισιόδοξη αντίληψη το άτομο υποεκτιμά τις δυνατότητες και τις δεξιότητές του.
Χαρακτηριστικά και αφορμές της κατάθλιψης
Ως χαρακτηριστικά της κατάθλιψης είναι: αρνητική διάθεση, ανημποριά και έλλειψη ελπίδας, ανηδονία και απώλεια ευχαρίστησης, άγχος και φοβίες, διαταραχή τον ύπνου και της όρεξης για φαγητό, κόπωση και εξάντληση (απώλεια ενέργειας), σκέψεις ενοχής ή/και αδεξιότητας ή χαμηλή αυτοεκτίμηση, αυτοκτονικές σκέψεις, δυσκολία στη συγκέντρωση και έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών (επιβράδυνση σκέψης, κινήσεων, απώλεια μνήμης).
Πιθανές αφορμές που ευνοούν την εμφάνισή της, περιλαμβάνουν γεγονότα όπως η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, η συνεχής μοναξιά, η πανδημία (όπως αυτή που βιώνουμε με τον κορωνοϊό), ο εγκλεισμός, η κοινωνική απομόνωση, η ανεργία, η χρόνια ασθένεια, οι συγκρούσεις στο σπίτι ή στην εργασία, τα συζυγικά προβλήματα, η γέννηση ενός παιδιού ή μια τραυματική εμπειρία.
Η σωστή διαχείριση από το άτομο και το περιβάλλον του, καθώς και η ορθή αντιμετώπιση μέσα από την τέχνη, την άσκηση, τις δραστηριότητες και την ψυχοθεραπεία, από την εμφάνιση κιόλας των πρώτων συμπτωμάτων, μπορεί να αποδειχτούν καθοριστικά για την πορεία της μελαγχολίας και την εξέλιξή της σε κατάθλιψη.
Τα οφέλη της ψυχοθεραπείας
Η ψυχοθεραπεία είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους, για να θεραπευτεί η κατάθλιψη. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι, με τις ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις, το άτομο βιώνει ανακούφιση από τα συμπτώματα και, στο τέλος της θεραπείας, νιώθει πιο δυνατό και εφοδιασμένο, κατέχοντας έναν νέο τρόπο διαχείρισης να νιώσει πάλι ενεργητικό και μαχητικό.
Η θεραπεία της καταθλιπτικής διαταραχής έχει πολύ θετικά αποτελέσματα, όσο πιο σύντομα αναζητήσει κάποιος ψυχολογική υποστήριξη. Πρωταρχικός στόχος της ψυχοθεραπείας είναι να ενδυναμώσει τον ασθενή να αποδεχθεί την παρούσα κατάσταση και να συμφιλιωθεί με τη θλίψη του, ώστε να μπορέσει σταδιακά να ενισχύσει το δυναμικό του, που βρίσκεται σε αδράνεια.
Σωματική άσκηση και φυσικές δραστηριότητες
Αρκετές έρευνες της τελευταίας δεκαετίας, δείχνουν ότι η συστηματική συμμετοχή σε προγράμματα άσκησης και φυσικές δραστηριότητες μειώνει τα επίπεδα της κατάθλιψης. Τα άτομα με κατάθλιψη τείνουν να κάνουν καθιστική ζωή και να μην ασχολούνται με σπορ και φυσικές δραστηριότητες. Έτσι, τίθεται το ερώτημα αν είναι η κατάθλιψη που δημιουργεί τάσεις αδράνειας ή αν η καθιστική ζωή επιτείνει το πρόβλημα της κατάθλιψης.
Βεβαίως, είναι πλέον παραδεκτό ότι τα σπορ και οι φυσικές δραστηριότητες συνεισφέρουν στη σωματική και την ψυχική υγεία των ατόμων. Επιπλέον, τα άτομα που είναι κινητικά και πνευματικά δραστήρια έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν κατάθλιψη.
Ο θεραπευτικός ρόλος της μουσικής
Οποιοδήποτε είδος μουσικής κι αν ακούμε, φαίνεται πως παίζει πρωταρχικό ρόλο στη ζωή μας, και μάλιστα σχετίζεται με την έκφραση των πιο θετικών μας συναισθημάτων. Όταν όμως απλώς ακούμε μουσική, τι γίνεται; Η μουσική αγγίζει και επηρεάζει τον άνθρωπο; Η κατάλληλη για κάθε άνθρωπο μουσική οδηγεί στο πρώτο στάδιο της χαλάρωσης – στη μυϊκή υποτονία και στη συνέχεια στη συναισθηματική ευφορία.
Ως γνωστόν, οι περισσότεροι άνθρωποι επηρεάζονται συναισθηματικά από τη μουσική. Όταν κάποιος ακούει μια μουσική που του αρέσει, ενεργοποιούνται οι ίδιες περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την απόλαυση της τροφής και του σεξ. Η μουσική μπορεί να θεωρηθεί και ως ένας τρόπος άσκησης ή ψυχικής εκτόνωσης για πολλούς, αφού εκφράζει το ψυχικό μας συναίσθημα, σύμφωνα με έρευνες ψυχολόγων.
Δεν είναι λίγες οι φορές που η μουσική μάς προσφέρει χαλάρωση και μας δίνει τη δυνατότητα να αποδράσουμε νοητά από την καθημερινότητα και να αφήσουμε το μυαλό μας να ονειρεύεται, έτσι ώστε να ανεβάσουμε τη διάθεσή μας και να αφεθούμε στους ρυθμούς της.
Η χαλάρωση που επιτυγχάνεται με τη μουσική μάς προκαλεί διάφορα συναισθήματα, τις περισσότερες φορές ευφορίας, που ευνοεί όμως και μια καινούργια διαθεσιμότητα και μεγαλύτερη δεκτικότητα σε εξωτερικούς ερεθισμούς. Σε αυτό ακριβώς το στάδιο, η μουσική παύει να είναι απλώς ένα στοιχείο χαλάρωσης και παίζει θεραπευτικό ρόλο.
