Η Σαουδική Αραβία ζήτησε επίσημα από την Ελλάδα να παρατείνει την ανάπτυξη του συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας MIM-104 Patriot στο Βασίλειο, τουλάχιστον μέχρι τον Νοέμβριο του 2026.
Η Πυροβολαρχία Κατευθυνόμενων Βλημάτων (ΠΚΒ) των Patriot βρίσκεται σχεδόν τέσσερα χρόνια στη Σαουδική Αραβία, με το Ριάντ να επιθυμεί την παράταση της παραμονής της Ελληνικής Δύναμης Σαουδικής Αραβίας (ΕΛΔΥΣΑ) για τουλάχιστον έναν χρόνο, μέχρι τον Νοέμβριο του 2026.
Σύμφωνα με την «Καθημερινή», το ενδεχόμενο αποδοχής του αιτήματος της Σαουδικής Αραβίας από την ελληνική Κυβέρνηση είναι πολύ πιθανό…
Η απορία του Forbes για το σύστημα Patriot
Το Forbes σε σχετικό άρθρο του που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή (22/8), αναρωτιέται: «Γιατί η Σαουδική Αραβία εξακολουθεί να χρειάζεται αυτό το ελληνικό σύστημα Patriot;»
Και σημειώνει:
«Το Ριάντ διαθέτει ήδη τα δικά του συστήματα Patriot και αρχίζει να λειτουργεί το πιο εξελιγμένο σύστημα άμυνας τερματικού μεγάλου υψομέτρου και δεν έχει πολεμήσει τους Χούθι στην Υεμένη από το 2022. Επιπλέον, η Αθήνα έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να αποχωριστεί καμία στρατηγική αεράμυνα, όπως το Patriot, για να βοηθήσει την τεταμένη άμυνα της Ουκρανίας».
Το χρονικό από το Forbes
Προσπαθώντας να δώσει απάντηση στο ερώτημα που θέτει, το Forbes παρουσιάζει στο άρθρο του το χρονικό και εξηγεί την κατάσταση σε Σαουδική Αραβία και Ελλάδα:
Η Ελλάδα ανέπτυξε ολόκληρο το σύστημα MIM-104 και 120 άτομα προσωπικό τον Σεπτέμβριο του 2021.
Εκείνη την εποχή, η Σαουδική Αραβία ήταν ακόμη βυθισμένη στον καταστροφικό πόλεμο στην Υεμένη, με τους Χούθι να στοχεύουν συχνά πόλεις και ενεργειακές υποδομές της Σαουδικής Αραβίας με ολοένα και πιο θανατηφόρες επιθέσεις από εκρηκτικά drones και βαλλιστικούς πυραύλους.
Το Ριάντ ξόδεψε μεγάλο αριθμό ακριβών αναχαιτιστικών Patriot στις προσπάθειές του να αποκρούσει τα βλήματα. Σε ένα περιστατικό το 2019, μια μόνο συστοιχία σαουδαραβικών Patriot κατέρριψε έξι βαλλιστικούς πυραύλους των Χούθι σε λιγότερο από 50 δευτερόλεπτα.
Ωστόσο, τον Σεπτέμβριο του 2019, το Ιράν απέδειξε την ευπάθεια των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων της Σαουδικής Αραβίας με μια καταστροφική επίθεση με μη επανδρωμένα αεροσκάφη εναντίον βασικών εγκαταστάσεων της Aramco.
Μετά την επίθεση, ο αμερικανικός στρατός ανέπτυξε συστήματα Patriot στο Βασίλειο σε μια προσπάθεια να καθησυχάσει το Ριάντ, αλλά σε αυτή την περίπτωση οι ΗΠΑ δεν προέβησαν σε αντίποινα κατά του Ιράν.
Η Ελλάδα ανέπτυξε τα Patriot δύο χρόνια αργότερα, στο πλαίσιο μιας διεθνούς πρωτοβουλίας για την προστασία των ενεργειακών εγκαταστάσεων της Σαουδικής Αραβίας από παρόμοιες επιθέσεις. Το έπραξε αφού οι ΗΠΑ αποφάσισαν να αποσύρουν τα δικά τους Patriot.
Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, δήλωσε τότε στα σαουδαραβικά μέσα ενημέρωσης ότι η ανάπτυξη θα χρησίμευε στην ενίσχυση της ασφάλειας της Σαουδικής Αραβίας και στην προστασία του παγκόσμιου ενεργειακού εφοδιασμού.
Οι μάχες μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και των Χούθι σταμάτησαν τον Απρίλιο του 2022 και οι δύο πλευρές έχουν διατηρήσει μια εκεχειρία που έχει χαρακτηριστεί ως εύθραυστη αλλά διαρκής.
EUROKINISSI
Οι νέοι Patriot της Σαουδικής Αραβίας
Στη συνέχεια το Forbes αναφέρει:
Η Σαουδική Αραβία έκτοτε έχει εργαστεί για την αναπλήρωση της αεράμυνάς της, παραγγέλνοντας 300 πυραύλους Patriot MIM-104E με ενισχυμένη καθοδήγηση και τακτικούς βαλλιστικούς πυραύλους έναντι 3,05 δισεκατομμυρίων δολαρίων στα μέσα του 2022.
Το Ριάντ εγκαινίασε την πρώτη μονάδα THAAD τον Ιούλιο του 2025, η οποία θα ενισχύσει σημαντικά την αεράμυνά του ενάντια σε βαλλιστικούς πυραύλους.
Επιπλέον, παρήγγειλε κρυφά συστήματα Pantsir-S1 μεσαίου βεληνεκούς από τη Ρωσία τα τελευταία χρόνια, τα οποία μπορεί να παρέχουν ένα πιο οικονομικά αποδοτικό αντίμετρο ενάντια σε απειλές όπως τα drones των Χούθι.
Παράγοντας Ουκρανία
Λίγους μήνες μετά την ανάπτυξη των Patriot από την Ελλάδα στη Σαουδική Αραβία, η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία.
Από εκείνη την ολοκληρωτική εισβολή, η Ελλάδα υποστήριξε ότι δεν μπορεί να διακινδυνεύσει να εγκαταλείψει κανένα από τα στρατηγικά της συστήματα αεράμυνας για να βοηθήσει την Ουκρανία, ούτε καν τα παλαιότερα ρωσικής κατασκευής S-300 PMU-1 που διαθέτει από τα τέλη της δεκαετίας του 1990.
Αντίθετα, η Αθήνα έστειλε άλλα όπλα, συμπεριλαμβανομένων πυραύλων και οχημάτων μάχης πεζικού. Ωστόσο, όσον αφορά τους Patriot και τους S-300, η Αθήνα τονίζει ότι απλώς δεν μπορεί να διακινδυνεύσει να μειώσει την αμυντική της ετοιμότητα ενόψει πιθανών απειλών από τη γειτονική Τουρκία.
Όμως, όπως έθεσε ο τίτλος ενός άρθρου του 2024 στην Καθημερινή, «Αν η Ελλάδα ανησυχεί για την Τουρκία, γιατί έστειλε Patriot για να υπερασπιστεί τη Σαουδική Αραβία;»
Η Ελλάδα διαθέτει συνολικά έξι μοίρες Patriot. Η Σαουδική Αραβία διαθέτει έναν ασαφή αριθμό Patriot, τόσο PAC-2 όσο και PAC-3.
Το PAC-3 είναι πιο αποτελεσματικό στην αναχαίτιση ταχέων βαλλιστικών πυραύλων με την ικανότητα χτύπημα-θανάτωσης που διαθέτει.
«Θα έλεγα ότι η Σαουδική Αραβία είναι αποφασισμένη να βασίζεται συνεχώς σε πυραύλους αναχαίτισης, οι οποίοι έχουν αποδειχθεί πρακτικά αποτελεσματικοί τα τελευταία δύο χρόνια. Αυτή είναι η περίπτωση με τους πυραύλους αναχαίτισης Patriot», είπε στο Forbes ο Γιώργος Τζογόπουλος, ανώτερος συνεργάτης στο Κέντρο Διεθνούς Ευρωπαϊκού Σχηματισμού.
«Ταυτόχρονα, τα συστήματα Patriot και THAAD μπορούν να αλληλοσυμπληρώνονται, εκτελώντας διαφορετικές αποστολές. Η διαλειτουργικότητα των δύο είναι μια άλλη σημαντική πτυχή», είπε.
«Με άλλα λόγια, το Ριάντ δεν χρειάζεται να επιλέξει. Κάνει το καλύτερο για την άμυνά του».
Η στάση της Ελλάδας
Αν η Ελλάδα τελικά αποφάσιζε να παράσχει στην Ουκρανία ένα Patriot ή S-300, θα μεταβίβαζε απευθείας το σύστημα στον ουκρανικό έλεγχο και δεν θα ανέπτυσσε στρατεύματα για να το λειτουργήσουν, όπως έχει κάνει στη Σαουδική Αραβία τα τελευταία πέντε χρόνια.
«Η προώθηση της στρατηγικής συνεργασίας της με την Αθήνα (η οποία περιλαμβάνει την ανάπτυξη της ελληνικής πυραυλικής συστοιχίας Patriot στη Σαουδική Αραβία) αποτελεί μια πτυχή της σαουδαραβικής προσπάθειας», πρόσθεσε ο κ. Τζογόπουλος.
«Η Ελλάδα, από την πλευρά της, εκτιμά τη στρατηγική της συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία».
Επιπλέον, η Ελλάδα δεν έχει καμία εγγύηση ότι θα πάρει ποτέ πίσω οποιοδήποτε σύστημα δώσει στην Ουκρανία, σε αντίθεση με την ανάπτυξη της Σαουδικής Αραβίας όταν η αποστολή αυτή τελικά τελειώσει – υποθέτοντας ότι δεν υπάρχει απρόβλεπτη περίσταση που να οδηγεί στην καταστροφή της, κάτι που φαίνεται εξαιρετικά απίθανο προς το παρόν.
«Ενώ η Σαουδική Αραβία ενδιαφέρεται πρωτίστως να δανειστεί την ελληνικής λειτουργίας πυραυλική συστοιχία Patriot στη Μέση Ανατολή, η Αθήνα βρίσκει τα απαραίτητα εξαρτήματα για τα ελικόπτερα Apache και τα αεροσκάφη C-130 στο Ριάντ», δήλωσε ο Τζογόπουλος.
«Επίσης, η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να συνεργαστεί με εταίρους που αναμένουν να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη νέα Συρία, και η Σαουδική Αραβία είναι ένας από αυτούς».
Ο Νικόλαος Χέρας, ανώτερος διευθυντής στρατηγικής και καινοτομίας στο Ινστιτούτο New Lines, συμφώνησε με αυτό.
«Η Ελλάδα θεωρεί τη Σαουδική Αραβία ως στρατηγικό εταίρο και αυτή είναι μια επέκταση μιας υπάρχουσας εξωτερικής ανάπτυξης, γεγονός που την καθιστά μια πιο πολιτικά αποδεκτή κίνηση στην Αθήνα», είπε ο Χέρας στο Forbes.
«Μια παράταση δεν κοστίζει τίποτα στην Ελλάδα και επιβεβαιώνει στο Ριάντ ότι η Αθήνα εκτιμά τις σαουδαραβικές επενδύσεις στην Ελλάδα υποστηρίζοντας το δίκτυο αεράμυνας της Σαουδικής Αραβίας για μια ακόμη εκτεταμένη περίοδο».
Στρατηγική
Επιπλέον, η Αθήνα θεωρεί την ανάπτυξη αυτού του συστήματος Patriot στο εξωτερικό ως πολιτικά επωφελή.
«Γενικά, το γεγονός ότι μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα αποφάσισε πριν από λίγα χρόνια να δανείσει ένα από τα πυραυλικά της συστήματα σε μια χώρα της Μέσης Ανατολής, ήταν ένα ορόσημο στην εξωτερική της πολιτική – και ενδεικτικό του νέου της δόγματος για ευθυγράμμιση με ομοϊδεάτες εταίρους», δήλωσε ο Τζογόπουλος.
«Η Σαουδική Αραβία και, προφανώς, το Ισραήλ είναι τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα στην εφαρμογή αυτού του νέου δόγματος».
Ο Έλληνας αναλυτής εντόπισε τρεις κύριους παράγοντες που εμπόδισαν την Ελλάδα να προμηθεύσει την Ουκρανία με Patriot ή S-300:
- εξασφάλιση της εθνικής αεράμυνας·
- έλλειψη οποιασδήποτε συμφωνίας για την εξασφάλιση συστημάτων αντικατάστασης από τις ΗΠΑ·
- και ανησυχίες για πιθανή «βαθύτερη επιδείνωση» των σχέσεων με τη Ρωσία.
«Η Ελλάδα είχε αποφασίσει να στείλει την πυραυλική συστοιχία Patriot στη Σαουδική Αραβία υπό διαφορετικές συνθήκες πριν από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία», δήλωσε ο Τζογόπουλος.
«Δεν θα είχε απαραίτητα νόημα να μην ανανεωθεί η στάθμευση της συστοιχίας στη Σαουδική Αραβία (αυτό συνέβη και το 2024 για την παράταση της περιόδου δανεισμού καθ’ όλη τη διάρκεια του 2025) από τη στιγμή που η Αθήνα επιδιώκει να οικοδομήσει μια μακροπρόθεσμη στρατηγική συνεργασία με το Ριάντ».
«Κίνηση χαμηλού κόστους, αλλά υψηλής αξίας για την Αθήνα»
Ο Τζογόπουλος πρόσθεσε ότι με το Ριάντ να ζητά την ανανέωση, η Αθήνα δεν έχει κανένα λόγο να αλλάξει πορεία. Ο Χέρας επίσης δεν βλέπει κανένα λογικό λόγο για να μην παρατείνει η Ελλάδα αυτήν την ανάπτυξη.
«Οι Σαουδάραβες θέλουν όσο το δυνατόν περισσότερες προηγμένες δυνατότητες εναέριας αναχαίτισης λόγω των δυνατοτήτων των Χούθι, και η απομάκρυνση του ελληνικού συστήματος τώρα θα υπονόμευε τον σχεδιασμό εθνικής ασφάλειας της Σαουδικής Αραβίας», δήλωσε ο τελευταίος.
«Αυτή είναι μια κίνηση χαμηλού κόστους, αλλά υψηλής αξίας για την Αθήνα».
Δείτε επίσης:
- Σαν πυροτέχνημα «έσκασε» ένας πύραυλος Patriot στον ουρανό της Ταϊβάν!
- Πολεμική έγερση του NATO: «Φορτώνει» την ανατολική του πτέρυγα με Patriot και NASAMS!
