Η κυβερνητική θέση για τα έλαια σιλικόνης που έγινε και επίσημη εκδοχή μέσω της ανακριτικής διαδικασίας ως αιτία της έκρηξης και της πυρόσφαιρας στο δυστύχημα των Τεμπών, έδωσε αφορμή για κατάθεση αγωγής αποζημίωσης από συγγενείς του 23χρονου Άγγελου Τηλκερίδη, ο οποίος έχασε τραγικά τη ζωή του το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου 2023.
Bayer, Siemens και ΟΣΕ βρίσκονται πλέον στο επίκεντρο, καθώς σύμφωνα με τα πορίσματα των ανακριτικών Αρχών, τα έλαια σιλικόνης ενοχοποιήθηκαν τόσο για την πυρκαγιά, όσο και για την πυρόσφαιρα μετά τη σύγκρουση των δυο αμαξοστοιχιών.
Συνεπώς, το σκεπτικό των αγωγών που κατατέθηκαν είναι ότι αφού οι επίσημες Αρχές συμπέραναν πως τα έλαια σιλικόνης ευθύνονται, οφείλουν να ελεγχθούν και οι εταιρείες που τα κατασκεύασαν και τα προμήθευσαν.
Τα ντοκουμέντα της δικογραφίας
Τα επίσημα έγγραφα που κατέθεσαν ΟΣΕ, Bayer και Siemens ως προς τον τρόπο λειτουργίας, τους κανόνες χρήσης και τους όποιους κινδύνους ελλοχεύουν από τα έλαια σιλικόνης, αποκάλυψαν οι Data Journalists ενόψει της δίκης που ξεκινά τον προσεχή Μάρτιο.
Όπως φαίνεται, πολλά και χρήσιμα συμπεράσματα προκύπτουν από τα επίσημα στοιχεία που συμπεριλήφθηκαν στην δικογραφία. Ένα εξ αυτών, όπως αναφέρουν οι DJ, είναι ότι οι εκθέσεις ΟΣΕ και Siemens βρίσκονταν στα χέρια των κρατικών πραγματογνωμόνων από την πρώτη στιγμή, αλλά δεν έγιναν δεκτές!
Αποτέλεσμα αυτού ήταν να καταλήξουν στο πόρισμά τους στα έλαια σιλικόνης ως αιτία της πυρόσφαιρας, δίνοντας «πάτημα» σε συγγενείς θυμάτων να στρέφονται κατά των γερμανικών εταιρειών.
Το πρώτο e-mail
Το απέστειλαν οι ορισμένοι πραγματογνώμονες (με εντολή του διευθύνοντα την Εισαγγελία Πρωτοδικών Λάρισας) Απόστολος Βασιλάκος και Σταύρος Μπατζόπουλος στις 2 Μαΐου 2023 προς τη Διεύθυνση Πυροσβεστικής Υπηρεσίας της Λάρισας:
«Καλημέρα, σύμφωνα με τα στοιχεία που εστάλησαν από την Hellenic Train μετά από αιτήματά μας προς αυτούς, σας αποστέλλουμε τα κάτωθι σε απάντηση του εγγράφου σας (από 27 Απριλίου 2023): 1. Σύνθεση Συρμών. 2. Στοιχεία φόρτου εμπορικού μετασχηματιστή. 3. Στοιχεία ελαίου μετασχηματιστή».
Στη συνέχεια επισημαίνεται ότι «ως προς το σημείο β’ του εγγράφου σας δεν αναζητήθηκαν στοιχεία από τους πραγματογνώμονες».
Στις 19 Ιουνίου 2023, οι δύο πραγματογνώμονες ανακοίνωσαν την «Έκθεση Πραγματογνωμοσύνης» για το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών, όπου ως αιτία της πυρκαγιάς αναφέρονται τα έλαια σιλικόνης.
Μια εκδοχή που αμφισβητούν έντονα οι περισσότεροι πραγματογνώμονες συγγενών θυμάτων, καθώς υποστηρίζουν ότι έχουν αποδείξει πως υπήρχε άλλο εύφλεκτο υλικό στην εμπορική αμαξοστοιχία.
Διπλή παγίδα
Τι αποτελέσματα μπορεί να έχουν οι αγωγές των συγγενών θυμάτων κατά των δύο γερμανικών εταιρειών;
- Αν Siemens και Bayer αντικρούσουν πετυχημένα το κρατικό πόρισμα Βασιλάκου-Μπατζόπουλου για τα έλαια σιλικόνης και την πυρόσφαιρα, τότε δημιουργείται ισχυρό δεδικασμένο και το ενδιαφέρον στρέφεται εκ των πραγμάτων στην εκδοχή του εύφλεκτου και πιθανόν παράνομου, φορτίου.
- Αν τα έλαια σιλικόνης… κριθούν ένοχα, τότε οι συγγενείς θα διεκδικήσουν μια τεράστια αποζημίωση και θα έχουν ανοίξει το δρόμο για δεκάδες αγωγές κατά των γερμανικών κολοσσών.
Δεδομένα ασφαλείας από Siemens και ΟΣΕ
Οι Data Journalists δημοσίευσαν επίσημα έγγραφα της Siemens που αναγράφουν τα δεδομένα ασφαλείας για τα έλαια σιλικόνης.
Τα έγγραφα αυτά που έχουν διακριτικά και της γερμανικής εταιρείας και του ΟΣΕ (στα δελτία δεδομένων ασφαλείας από τη Siemens και τη Bayer), περιλαμβάνονται στην δικογραφία των Τεμπών.
Τα στοιχεία της Siemens είναι από 1994 κι έχουν πιστοποιηθεί εκ νέου το 2004 και περιγράφουν τις φυσικές, χημικές και οικολογικές ιδιότητες μιας ουσίας που λέγεται Baysilone M50 EL, ένα είδος σιλικόνης σε υγρή μορφή. Πρόκειται, δηλαδή, για έλαιο σιλικόνης.
Για την ουσία Baysilone M50 EL αναφέρεται μεταξύ άλλων στα έγγραφα:
- Κύρια συστατικά: Περιέχει Polydimethylsiloxane, μια άοσμη, άχρωμη σιλικόνη.
- Κίνδυνοι: Δεν θεωρείται επικίνδυνο προϊόν. Δεν υπάρχει ειδική σήμανση επικινδυνότητας.
- Καταπολέμηση πυρκαγιάς, κατάλληλα μέσα: CO₂, αφρός, εκτόξευση νερού, πυροσβεστική σκόνη.
- Τυχαία διαρροή: Να απορροφηθεί με απορροφητικό υλικό (π.χ. άμμο, πριονίδι, αφρό PU).
- Αναφλέξιμο σημείο: Μη εφαρμόσιμο
- Θερμοκρασία ανάφλεξης: >300°C
- Αδιάλυτο στο νερό
- Δεν παρουσιάζει επικίνδυνες αντιδράσεις ή αποσύνθεση σε κανονική χρήση.
- Μεταφορά: Δεν ταξινομείται ως επικίνδυνο φορτίο. Επιτρέπεται η αποστολή ταχυδρομικώς στη Γερμανία έως 500 ml ανά συσκευασία.
- Νομικά στοιχεία: Δεν απαιτείται ειδική σήμανση επικίνδυνης ουσίας σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές οδηγίες.
Οι επίσημες προδιαγραφές από τη Bayer για τα έλαια σιλικόνης
Μετά το αίτημα των πραγματογνωμόνων, προσκομίστηκαν από την Hellenic Train οι επίσημες προδιαγραφές από τη Bayer για τα έλαια σιλικόνης, έλαια που είχαν και οι αμαξοστοιχίες των Τεμπών.
- Συνοπτικά και όπως εξηγούν οι Data Journalists:
«Τα έγγραφα αφορούν στις επίσημες τεχνικές προδιαγραφές για τα έλαια σιλικόνης που ζητήθηκαν, στο πλαίσιο της διερεύνησης της τραγωδίας των Τεμπών.
Τα έλαια σιλικόνης θεωρούνται τα πλέον ασφαλή επί δεκαετίες, δίχως ουδέποτε να έχει παρατηρηθεί αντίστοιχη πυρόσφαιρα σε κάποιο ατύχημα μεταξύ τρένων ή πολύ περισσότερο να έχουν ενοχοποιηθεί ως η βασική αιτία για όσα συνέβησαν και γνωρίζουμε στο δυστύχημα της 28ης Φεβρουαρίου 2023.
Τα έγγραφα αποτελούν ένα τεχνικό φυλλάδιο που αναλύει τα χαρακτηριστικά, τις ιδιότητες και τις χρήσεις αυτών των προϊόντων. Σημειώνεται, μεταξύ άλλων, η ‘σταθερότητα σε ακραίες θερμοκρασίες’ και πως ‘Διατηρούν τις ιδιότητές τους τόσο σε πολύ χαμηλές όσο και σε υψηλές θερμοκρασίες’.
Συνοψίζοντας, τα έγγραφα της Bayer παρέχουν μια εξαιρετικά λεπτομερή τεχνική ανάλυση αυτών των υγρών σιλικόνης, εξηγώντας γιατί είναι τόσο ευέλικτα και χρήσιμα σε πολλούς διαφορετικούς τομείς, ενώ ταυτόχρονα επισημαίνουν και τους πιθανούς κινδύνους που σχετίζονται με συγκεκριμένους τύπους τους».
Θα ανατραπούν οι κανόνες ασφαλείας;
Βάσει όλων αυτών, ο επικεφαλής του πορίσματος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ Μπαρτ Ακό, απέκλεισε τα έλαια σιλικόνης ως αιτία πρόκλησης πυρόσφαιρας και επικεντρώθηκε στην ισχυρή πιθανότητα εύφλεκτου υλικού, καθώς δεν υπήρχε άλλο καταγεγραμμένο περιστατικό στην βιβλιογραφία όλες αυτές τις δεκαετίες.
Είναι γεγονός ότι τα έλαια σιλικόνης χρησιμοποιούνται παγκοσμίως επειδή θεωρούνται απόλυτα ασφαλή και η ενοχοποίησή τους (αν τελικά επικυρωθεί) από τις ελληνικές Αρχές, είναι ικανή να επιφέρει τεράστιες ανατροπές στους κανόνες ασφαλείας στις σιδηροδρομικές μεταφορές!
Δείτε επίσης:
υπάρχει και τρίτο σενάριο, που θα βγάζει λάδι τις εταιρείες, θα αποζημίωση τις οικογένειες και… θα πληρώσει ο ΟΣΕ(εμείς).