Την ενσωμάτωση της Κρήτης με τη μητέρα Ελλάδα τίμησε η Προεδρική Φρουρά.
Η ενσωμάτωση της Κρήτης στην Ελλάδα είναι ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της νεότερης ελληνικής ιστορίας.
Μετά την πτώση του Χάνδακα (Κάντια) το 1669, η Κρήτη πέρασε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από συχνές εξεγέρσεις, καθώς οι Κρητικοί δεν έπαψαν να αγωνίζονται για ελευθερία ή για ένωση με την Ελλάδα.
Σημαντικές επαναστάσεις στο νησί ήταν:
- 1770 (Ορλωφικά)
- 1821–1830 (Ελληνική Επανάσταση, με συμμετοχή της Κρήτης αλλά χωρίς ενσωμάτωση στο νέο ελληνικό κράτος)
- 1866–1869 (Μεγάλη Κρητική Επανάσταση, ολοκαύτωμα Αρκαδίου)
Μετά από νέα επανάσταση το 1897 και διεθνή παρέμβαση, οι Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, Ιταλία) ανέλαβαν τη διοίκηση της Κρήτης και έθεσαν το νησί σε καθεστώς αυτονομίας.
Το 1898 ιδρύεται η Κρητική Πολιτεία, με Ύπατο Αρμοστή τον πρίγκιπα Γεώργιο της Ελλάδος. Τυπικά παρέμενε υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου, αλλά στην πράξη είχε αυτοδιοίκηση.
Ο Βενιζέλος, ως αρχηγός του Κόμματος των Φιλελευθέρων και αργότερα ως πρωθυπουργός της Ελλάδας, διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην πορεία προς την Ένωση, καθώς συγκρούστηκε πολιτικά με τον πρίγκιπα Γεώργιο και αγωνίστηκε για πλήρη ανεξαρτησία και Ένωση με την Ελλάδα.
Το 1908, εκμεταλλευόμενοι διεθνείς συγκυρίες, οι Κρητικοί κήρυξαν μονομερώς την Ένωση με την Ελλάδα, αλλά οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν την αναγνώρισαν τότε.
Η ενσωμάτωση της Κρήτης στην Ελλάδα
Η Ένωση ολοκληρώθηκε επίσημα και διεθνώς μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους.
Με τη Συνθήκη του Λονδίνου (Μάιος 1913) η Οθωμανική Αυτοκρατορία παραιτήθηκε από τα δικαιώματα στην Κρήτη.
Με τη Συνθήκη των Αθηνών (Νοέμβριος 1913) αναγνωρίζεται η οριστική και πλήρης ενσωμάτωση της Κρήτης στο ελληνικό κράτος.
Στις 1 Δεκεμβρίου 1913, οι σημαίες των Μεγάλων Δυνάμεων υποστέλλονται στα Χανιά και υψώνεται επίσημα η ελληνική σημαία — σύμβολο της ολοκλήρωσης της Ένωσης.
Η ενσωμάτωση της Κρήτης ολοκλήρωσε έναν αγώνα αιώνων για ελευθερία, ενίσχυσε στρατηγικά και δημογραφικά το ελληνικό κράτος, άνοιξε τον δρόμο για την πολιτική άνοδο του Βενιζέλου και την εθνική ανασυγκρότηση.
