Η Τουρκία επιδιώκει να ασκήσει επιρροή στις αφρικανικές χώρες χρησιμοποιώντας την ήπια ισχύ της (soft power) μέσω ανθρωπιστικής βοήθειας και… τηλεοπτικών σειρών, ανέφεραν οι Financial Times.
Η Τουρκία χρησιμοποιεί το εμπόριο, την αναπτυξιακή βοήθεια, ακόμη και σαπουνόπερες για να ενισχύσει την τουρκική επιρροή στην Αφρική, σημειώνει το σχετικό άρθρο.
«Η Τουρκία έχει αυτά τα πλεονεκτήματα ήπιας ισχύος που μπορεί να εκμεταλλευτεί», είπε στην εφημερίδα ο Michael Tanchum, ειδικός στην τουρκική εξωτερική πολιτική στο Πανεπιστήμιο της Ναβάρα της Ισπανίας.
Οι στενές σχέσεις με την Αιθιοπία
Σε ένα μπαρ ξενοδοχείου στην Αντίς Αμπέμπα, ένα ζευγάρι από την Αιθιοπία χαζεύει με το τηλεχειριστήριο, αλλάζοντας κανάλια μεταξύ των αποτελεσμάτων των εκλογών στις ΗΠΑ στο CNN, αναφορές πολέμου σε μια τοπική τηλεοπτική είδηση και μια τουρκική σαπουνόπερα, Adi mutluluk («Αυτό ονομάζεται ευτυχία»). Τελικά επιλέγει τη σαπουνόπερα.
Το τουρκικό περιεχόμενο υπήρξε «συνεχής μεγάλη επιτυχία», δήλωσε ο Elias Schulze, συνιδρυτής, μαζί με τρεις Αιθίοπες, της Kana Television, ενός ιδιωτικού δορυφορικού καναλιού.
Η επιτυχία των τουρκικών τηλεοπτικών εκπομπών στην Αιθιοπία, το εργοστάσιο ισχύος του Κέρατος της Αφρικής, είναι ένα μικρό αλλά ενδεικτικό σημάδι της αυξανόμενης επιρροής της Άγκυρας σε μια περιοχή που έχει γίνει μαγνήτης για ξένα κεφάλαια.
Κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών, η Τουρκία υπήρξε σημαντικός εταίρος της Αιθιοπίας, ο τρίτος μεγαλύτερος επενδυτής επιχειρησιακού κεφαλαίου στην αφρικανική χώρα μετά την Κίνα και τη Σαουδική Αραβία, σύμφωνα με την Επιτροπή Επενδύσεων της Αιθιοπίας.
Από συνολικά 6 δισεκατομμύρια δολάρια που έχουν ήδη επενδυθεί από τουρκικές εταιρείες στην υποσαχάρια Αφρική, τα 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια πήγαν στην Αιθιοπία, ανέφεραν Τούρκοι αξιωματούχοι. Το 2005, υπήρχαν μόνο τρεις τουρκικές εταιρείες στην Αιθιοπία. Σήμερα, υπάρχουν 200, όλων των ειδών. Ακόμη και η σύγκρουση στην περιοχή Tigray δεν απέτρεψε τους Τούρκους επενδυτές.
Ο Simge Yuksel Ozyigit, αντιπρόεδρος του παραγωγού καλωδίων χάλυβα Demes Cable, ο οποίος ίδρυσε ένα νέο εργοστάσιο 45 εκατομμυρίων δολαρίων κοντά στην Αντίς Αμπέμπα πέρυσι, δήλωσε ότι η παραγωγή ήταν «φυσιολογική», χωρίς να επηρεάζεται από τις μάχες.
Ο Cuneyt Coke, πρόεδρος του Τουρκο-αιθιοπικού επιχειρηματικού συμβουλίου του τουρκικού επιχειρηματικού ομίλου DEIK, δήλωσε ότι οι τουρκικές εταιρείες παραμένουν έτοιμες να επενδύσουν στη γεωργία, την υγεία και την ενέργεια. «Όποιος είναι καλά προετοιμασμένος θα ωφεληθεί», πρόσθεσε.
Οι προσπάθειες ήπιας ισχύος, λένε οι ειδικοί, στοχεύουν στην αντιμετώπιση της επιρροής των αντιπάλων του Κόλπου, όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), καθώς και των ΗΠΑ, Γαλλίας, Κίνας και Ρωσίας.
Ο παράγοντας Σομαλία
Η Τουρκία διατηρεί επίσης παρουσία στη Σομαλία, όπου έχει κατασκευάσει δρόμους και έχει ιδρύσει ένα μεγάλο στρατόπεδο στρατιωτικής εκπαίδευσης. Πέρυσι, μια τουρκική εταιρεία υπέγραψε συμβόλαιο 14 ετών για την αναδιοργάνωση και λειτουργία λιμένα στο Μογκαντίσου.
Η Άγκυρα υπήρξε σημαντική πηγή βοήθειας προς τη χώρα, πληρώνοντας πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια από το 2011 και στις αρχές Νοεμβρίου, πλήρωσε 2,4 εκατομμύρια δολάρια από τα χρέη της Σομαλίας προς το ΔΝΤ.
Έφτιαξε νοσοκομεία, σχολεία και έδωσε υποτροφίες, με ορισμένους γονείς μάλιστα να ονομάζουν τα αγοράκια τους Ερντογάν! Ο Abdulkadir Mohamed Nur, Υπουργός Δικαιοσύνης της Σομαλίας, εξέφρασε τη «βαθιά ευγνωμοσύνη» του στον Τούρκο Πρόεδρο «για τη συνεχή υποστήριξή του στη Σομαλία».
«Η Τουρκία είναι σαφώς ένας σημαντικός παίκτης στη Σομαλία, αλλά πάνω απ ‘όλα είναι ένας πολύ σημαντικός εμπορικός παίκτης στην Αιθιοπία», δήλωσε ο Ράσιντ Άμπντι, ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας στο Κέρας της Αφρικής. «Η Αιθιοπία είναι μια τεράστια και τεράστια ευκαιρία για την Τουρκία επειδή είναι μια μεγάλη αγορά, μια ζωντανή οικονομία. Αυτό είναι λοιπόν το σωστό όριο για τον Ερντογάν. Είναι σαφώς στόχος των Τούρκων να κερδίσουν την Αιθιοπία».
Μια περιφερειακή μάχη εξουσίας
Τις δεκαετίες μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Τουρκία αγνόησε σε μεγάλο βαθμό την Αφρική, οι ηγεμόνες της επέλεξαν να επικεντρωθούν στην Ευρώπη. Ωστόσο, τα τελευταία 15 χρόνια, ο Τούρκος πρόεδρος ηγήθηκε της αναγέννησης των δεσμών με την ήπειρο.
Από το 2009, η Τουρκία αύξησε τον αριθμό των πρεσβειών στην Αφρική από 12 σε 42 και ο Ταγίπ Ερντογάν επισκέφθηκε περισσότερες από 20 πρωτεύουσες, ανέφεραν οι FT.
«Τούρκοι και Αφρικανοί ήταν γραφτό να είναι εταίροι», δήλωσε ο σουλτάνος τον Οκτώβριο. Έχει θέσει στόχο να διπλασιάσει τον όγκο του εμπορίου της Τουρκίας με την Αφρική στα 50 δισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα χρόνια, ή περίπου το ένα τρίτο του τρέχοντος εμπορίου της με την ΕΕ.
Η εστίαση της Άγκυρας σε σημαντικές κρατικές συμφωνίες υποδομής και συμβάσεις σε ολόκληρη την Αφρική – σε Ολυμπιακή πισίνα στη Σενεγάλη, στη μεγαλύτερη στρατιωτική της εγκατάσταση στο εξωτερικό στη Σομαλία και σε ένα μεγάλο τζαμί στο Τζιμπουτί – υπογραμμίζει την οικονομική και γεωπολιτική σημασία που αποδίδει στην ήπειρο.
Στη Βόρεια Αφρική, η Τουρκία έχει εμπλακεί στρατιωτικά, παρέχοντας υποστήριξη στην κυβέρνηση που υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ στη Λιβύη.
Η Τουρκία και ο σύμμαχός της Κατάρ, έχουν στραφεί εναντίον των ΗΑΕ, της Σαουδικής Αραβίας και της Αιγύπτου σε μια περιφερειακή μάχη εξουσίας που επικεντρώνεται στο εμπόριο και την επιρροή, γράφουν οι Financial Times.
«Οι πρώην γαλλικές αποικιακές αφρικανικές χώρες αναζητούν εναλλακτικές λύσεις έναντι της Γαλλίας. Δεν θέλουν να μεταλλαχθούν από γαλλική νεο-αποικία σε κινεζική νεο-αποικία. Η Τουρκία προσφέρει έναν τρίτο τρόπο», δήλωσε ο Tanchum.
«Ο Ερντογάν βλέπει ότι είναι καιρός για την Τουρκία να προβάλει τη δύναμή της πέρα από τα σύνορά της – και ποιο καλύτερο μέρος από το Κέρας όπου όλοι αξιώνουν ακίνητη περιουσία», δήλωσε ο Αμπντουλάχι Χαλάχκ, ειδικός από το Κέρας της Αφρικής. «Και κάνουν πολύ καλύτερη δουλειά από τους υπόλοιπους για να βάλουν τα χρήματά τους εκεί που θέλουν».
