Έκτακτη σύσκεψη κάλεσε για το μεσημέρι της Δευτέρας ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν προκειμένου να συζητηθεί το θέμα που ανέκυψε με την ανοιχτή επιστολή 100 και πλέον απόστρατων ναυάρχων οι οποίοι κάλεσαν την κυβέρνηση να μην αποσυρθεί από τη Συνθήκη του Μοντρέ.
Υψηλόβαθμοι Τούρκοι αξιωματούχοι καταδίκασαν νωρίτερα σήμερα, με τον εντονότερο τρόπο, αυτήν την κοινή δήλωση των 104 απόστρατων στρατιωτικών, οι οποίοι προειδοποιούν για την απειλή, που όπως υποστηρίζουν συνιστά το σχέδιο της «Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης» για τη Συνθήκη του Μοντρέ, που εγγυάται την ελεύθερη διέλευση από τα Στενά του Βοσπόρου.
Η έγκριση, τον περασμένο μήνα, του σχεδίου κατασκευής μιας πλωτής διώρυγας, παρόμοιας με εκείνη του Παναμά ή του Σουέζ, στάθηκε αφορμή να ξεκινήσει στην Τουρκία μια έντονη αντιπαράθεση για τη Συνθήκη του Μοντρέ.
Η «Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης» είναι το πιο φιλόδοξο από τα σχέδια υποδομών του προέδρου Ερντογάν (αεροδρόμια, γέφυρες, οδικοί άξονες και σήραγγες) τα τελευταία 18 χρόνια. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι με τη Διώρυγα αυτή η Κωνσταντινούπολη θα αποκτήσει έναν νέο «πόλο έλξης», ενώ θα χαλαρώσει και η πίεση στον Βόσπορο. Περισσότερα από 41.000 πλοία διέπλευσαν τα Στενά το 2018, σύμφωνα με τις τουρκικές αρχές.
Όσοι αντιτίθενται στο σχέδιο υποστηρίζουν ότι, εκτός από τις επιπτώσεις που θα έχει στο περιβάλλον, το άνοιγμα αυτής της Διώρυγας θα υπονόμευε τη Συνθήκη του Μοντρέ, του 1936, η οποία εγγυάται την ελεύθερη διέλευση των πλοίων από τα Στενά του Βοσπόρου και τα Δαρδανέλια, τόσο εν καιρώ ειρήνης όσο και εν καιρώ πολέμου.
Στην ανοιχτή επιστολή τους, οι 104 απόστρατοι ναύαρχοι δηλώνουν ότι είναι «ανησυχητικό» να ξεκινήσει μια συζήτηση για τη Συνθήκη του Μοντρέ, εκτιμώντας ότι η συμφωνία αυτή «προστατεύει κατά τον καλύτερο τρόπο τα τουρκικά συμφέροντα». Ακόμα, η δήλωση των αποστατων κατηγορεί την κυβέρνηση ότι προσπαθεί να εξισλαμίσει τον τουρκικό στρατό.
Η επιστολή προκάλεσε την έντονη αντίδραση στελεχών της κυβέρνησης, ενώ η εισαγγελία της Άγκυρας ξεκίνησε προκαταρκτική έρευνα. Μάλιστα, ένας εισαγγελέας φέρεται να εντόπισε τους πρώην ναυάρχους που ηγούνται της δήλωσης, με το Tele1 να λέει ότι η ομάδα θα κληθεί να καταθέσει στο δικαστήριο.
«Όχι μόνο εκείνοι που την υπέγραψαν, αλλά και εκείνοι που τους ενθάρρυναν θα πρέπει να λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη», έγραψε στο Twitter ο Φαχρετίν Αλτούν, εκπρόσωπος επικοινωνίας του Ερντογάν.
Ο Τούρκος πρόεδρος κάλεσε τη σύσκεψη για να συζητήσει αυτό το θέμα, ανακοίνωσε η προεδρία. Ο Ιμπραχίμ Καλίν δήλωσε ότι αυτή η στάση των απόστρατων ναυάρχων «του θυμίζει την εποχή του πραξικοπήματος» του 2016. «Πρέπει να ξέρουν ότι το σεβαστό έθνος μας και οι εκπρόσωπό του δεν θα επιτρέψουν ποτέ αυτή τη νοοτροπία», πρόσθεσε στην ανάρτησή του στο Twitter.
Η επιστολή θεωρείται ως η σημαντικότερη παρέμβαση των στρατιωτικών στην πολιτική μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, για το οποίο η Άγκυρα κατηγορεί τον μουσουλμάνο ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν.
