Ένα νέο σκάνδαλο «φουντώνει» στην Ευρωπαϊκή Ένωση αφού το Politico ανέφερε ότι ένας κορυφαίος αξιωματούχος των μεταφορών, «πριμοδοτήθηκε» με δωρεάν πτήσεις από την κυβέρνηση του Κατάρ, την ώρα που η ομάδα του διαπραγματευόταν μια σημαντική αεροπορική συμφωνία ζωτικής σημασίας για την κρατική αεροπορική εταιρεία του εμιράτου του Κόλπου.
Σύμφωνα με την αποκάλυψη και τα στοιχεία του Politico, ο Εσθονός Henrik Hololei, Γενικός Διευθυντής του Τμήματος Μεταφορών της Κομισιόν, πέταξε δωρεάν με την Qatar Airways εννέα φορές από το 2015 έως το 2021.
Έξι από τις δωρεάν πτήσεις πραγματοποιήθηκαν κατά τη σύναψη της συμφωνίας πρόσβασης στην αγορά και τέσσερις από αυτές πληρώθηκαν από την κυβέρνηση του Κατάρ ή από ομάδα με συνδέσμους με το Κατάρ.
Οι υποστηρικτές της διαφάνειας, ζήτησαν να διεξαχθεί έρευνα για τους δεσμούς της εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ με το Κατάρ και επέκριναν τους κανόνες δεοντολογίας των Βρυξελλών ως πολύ αδύναμους.
Ο Hololei αρνήθηκε να σχολιάσει. Ένας εκπρόσωπος της Κομισιόν υπερασπίστηκε την απόφαση του Hololei να δεχτεί τις δωρεάν πτήσεις της Qatar Airways:
«Όλες οι αποστολές που περιγράφονται λεπτομερώς… εγκρίθηκαν και διεξήχθησαν σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες», είπε, προσθέτοντας ότι πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων «εξετάστηκαν προσεκτικά και αποκλείστηκαν».
Ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είπε ακόμα ότι η επίσκεψη του Hololei στο Κατάρ δεν ήταν μέρος των διαπραγματεύσεων αεροπορικών μεταφορών ΕΕ-Κατάρ, προσθέτοντας ότι «ποτέ δεν ήταν μέρος» της ομάδας που διαπραγματεύτηκε τη συμφωνία. Ωστόσο, ο Hololei ήταν επικεφαλής του τμήματος που εργαζόταν για τις διαπραγματεύσεις και προώθησε με συνέπεια δημόσια τη συνεργασία με το Κατάρ.
Η έρευνα του Politico ακολουθεί τις αποκαλύψεις ότι το Κατάρ και το Μαρόκο φέρεται να πλήρωσαν μεγάλα ποσά σε μετρητά για να δωροδοκήσουν βουλευτές της ΕΕ για να κάνουν τις προσφορές τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ισχυρισμοί που έχουν βλάψει σοβαρά τη φήμη του μπλοκ και την αξιοπιστία των θεσμών της Ε.Ε.
Οι γνωστοποιήσεις FOI από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρουν όλες τις πτήσεις της Qatar Airways που πραγματοποίησαν ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ στο τμήμα μεταφορών μεταξύ 1ης Ιανουαρίου 2015 και 1ης Ιανουαρίου 2022, ένα χρονοδιάγραμμα που περιλαμβάνει τις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία ανοιχτών ουρανών (Open Skies).
Η Επιτροπή έλαβε εντολή να εργαστεί για τη συμφωνία τον Ιούνιο του 2016 και υπέγραψε την τελική συμφωνία τον Οκτώβριο του 2021.
Τον Ιανουάριο του 2017, λίγους μήνες αφότου η ομάδα του Hololei στην Κομισιόν άρχισε να εργάζεται για τη συμφωνία αεροπορικών υπηρεσιών με το Κατάρ, ο Hololei δέχτηκε δωρεάν πτήσεις business class στην κρατική αεροπορική εταιρεία Qatar Airways, από τις Βρυξέλλες στη Ντόχα. Το ταξίδι πληρώθηκε από την κυβέρνηση του Κατάρ, σύμφωνα με έγγραφα.
Η τελική αεροπορική συμφωνία έδωσε στις αεροπορικές εταιρείες με έδρα το Κατάρ, συμπεριλαμβανομένης της Qatar Airways, δικαιώματα προσγείωσης στους περισσότερους προορισμούς της ΕΕ, δίνοντας στον αερομεταφορέα προσοδοφόρα πρόσβαση σε μια αγορά 450 εκατομμυρίων καταναλωτών.
Σε αντάλλαγμα, οι αεροπορικές εταιρείες της ΕΕ έλαβαν αμοιβαία δικαιώματα σε μια αγορά λιγότερων από 3 εκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά μέσω ενός κόμβου αεροδρομίου της Ντόχα, που βρίσκεται στρατηγικά μεταξύ των μεγαλουπόλεων της Ευρώπης και της Ασίας.
Η Vicky Cann, ακτιβίστρια στο Corporate Europe Observatory, είπε ότι το ταξιδιωτικό πρόγραμμα του Hololei «εκθέτει πώς το Qatargate δεν περιορίζεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πώς οι κανόνες ηθικής της ΕΕ δεν είναι αρκετά ισχυροί και πώς η επιβολή των υφιστάμενων κανόνων είναι πολύ αδύναμη».
Από την πλευρά του, ο Nicholas Aiossa της Διεθνούς Διαφάνειας είπε ότι η αποκάλυψη των δωρεάν πτήσεων του Hololei «θα πρέπει να δικαιολογήσουν μια ανεξάρτητη έρευνα για τον χειρισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των σχέσεών της με το Κατάρ».
Η αεροπορική συμφωνία αντιμετώπισε έντονη κριτική κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης — ειδικά από ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες μεγάλων αποστάσεων και συνδικάτα, που υποστήριξαν ότι υπονόμευε τον ανταγωνισμό.
Η ένωση πιλότων European Cockpit Association, επί μακρόν αντίπαλος της συμφωνίας, δήλωσε νωρίτερα αυτό το μήνα ότι ήταν απίθανο να συνέβη κάτι ατυχές κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, υποστηρίζοντας σε ένα blog ότι η συμφωνία ήταν φυσικό αποτέλεσμα της «υπερφιλελεύθερης» προσέγγισης της Κομισιόν στην αεροπορία.
