Με μια κίνηση που εξέπληξε επενδυτές και πολιτικούς παρατηρητές, προκάλεσε σοκ στον τραπεζικό κόσμο και προκάλεσε απότομη πτώση των μετοχών των τραπεζών, η κυβέρνηση της Ιταλίας με επικεφαλής την πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, ανακοίνωσε αργά τη Δευτέρα τα σχέδια επιβολής εφάπαξ φόρου 40% στα τραπεζικά κέρδη.
Οι Ιταλοί δανειστές έχουν τεράστια οφέλη από τα υψηλότερα επιτόκια των δανείων τους, σε μια εποχή που οι απλοί άνθρωποι παλεύουν με το κόστος ζωής.
Η κρίση κόστους ζωής της Ευρωζώνης, η οποία έχει χαρακτηριστεί από τον υψηλότερο πληθωρισμό των τελευταίων 40 ετών και την παραπαίουσα ανάκαμψη από την πανδημία, έχει δώσει πρόσφορο έδαφος στους πολιτικούς που ελπίζουν να κερδίσουν υποστήριξη στοχεύοντας τη χρηματοπιστωτική βιομηχανία και τους πολιτικούς διαμορφωτές της κεντρικής τράπεζας.
Ο Ματέο Σαλβίνι, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, στόχευσε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία είναι αρμόδια για τον καθορισμό των επιτοκίων, παρά τις ίδιες τις τράπεζες όταν ανακοίνωσε το σχέδιο σε συνέντευξη Τύπου.
«Η αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ αύξησε το κόστος των χρημάτων για οικογένειες και επιχειρήσεις. Δεν υπήρξε επιμελής, ταχεία και σημαντική αύξηση για τους καταναλωτές. Τα χρήματα θα διατεθούν για φοροελαφρύνσεις και βοήθεια για τους κατόχους ενυπόθηκων δανείων που έχουν εγγραφεί για πρώτη φορά σε διαφορετικές χρονικές στιγμές», είπε.
The rise of windfall taxes on banks across Europe https://t.co/vVwAHBMVP9
— Financial Times (@FT) August 9, 2023
Η Ιταλία έχει ένα από τα υψηλότερα επίπεδα ιδιοκτησίας κατοικίας στην Ευρώπη, με τη συνολική εκκρεμή αξία των στεγαστικών δανείων στη χώρα να ανέρχεται στα 424 δισεκατομμύρια ευρώ το 2022, σύμφωνα με στοιχεία της Statista.
Μερική υποχώρηση μετά τις αντιδράσεις
Η αναταραχή που δημιουργήθηκε προκάλεσε την αναδίπλωση της ιταλικής κυβέρνησης ένα 24ωρο μετά την ανακοίνωση της επιβολής του έκτακτου φόρου.
Έτσι, όπως ανακοινώθηκε αργά την Τρίτη, θα περιοριστεί τελικά ο αντίκτυπος του σχεδιαζόμενου απροσδόκητου φόρου στις τράπεζες για να διασφαλιστεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Italy backtracks with cap on windfall tax after bank shares slide https://t.co/NDJxa1vtGW
— Financial Times (@FT) August 8, 2023
Το ιταλικό υπουργείο Οικονομικών ανέφερε σε ανακοίνωσή του ότι ο φόρος στα καθαρά έσοδα από τόκους θα περιοριστεί στο 0,1% των σταθμισμένων στοιχείων ενεργητικού, το ένα πέμπτο του επιπέδου που οι αναλυτές της Citi είχαν εκτιμήσει νωρίτερα ότι θα μπορούσε να φτάσει η εισφορά.
Σύμφωνα με τους Financial Times, άτομο που γνωρίζει τις συζητήσεις εντός της κυβέρνησης είπε ότι το υπουργείο Οικονομικών «προσπάθησε» να καταλήξει σε μια λύση που τουλάχιστον θα «ηρεμούσε εν μέρει τις ανησυχίες της αγοράς».
Το υπουργείο Οικονομικών είπε ότι το ανώτατο όριο «στόχευε στη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας των δανειστών».
Μια τραπεζική πηγή στο Μιλάνο είπε ότι το όριο θα καταστήσει την εισφορά «πολύ πιο διαχειρίσιμη» και θα συγκεντρώνει ένα εκτιμώμενο ποσό 1,8 δισ. ευρώ, σε αντίθεση με εκτιμήσεις άνω των 4,5 δισ. ευρώ που εκδόθηκαν από αναλυτές της Jefferies και της Equita νωρίτερα την Τρίτη.
Οι αγορές είχαν αντιδράσει σοκαρισμένες μετά την ανακοίνωση Μελόνι, με αποτέλεσμα οι μετοχές των μεγάλων ιταλικών δανειστών να υποχωρήσουν μεταξύ 5,9 και 10,8% μέχρι τη λήξη της διαπραγμάτευσης την Τρίτη.
Το υπουργείο Οικονομικών πρόσθεσε το βράδυ της Τρίτης ότι οι τράπεζες που είχαν ήδη αναπροσαρμόσει τα επιτόκια καταθέσεων, «όπως προτείνεται σε σημείωμα της Τράπεζας της Ιταλίας τον Φεβρουάριο», δεν θα δουν κανένα σημαντικό αντίκτυπο από τον προτεινόμενο φόρο.
