Οι παραδόσεις φθηνού ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας σταμάτησαν οριστικά το πρωί της Πρωτοχρονιάς, μετά την εκπνοή της ισχύος του πενταετούς συμβολαίου που είχε υπογραφεί στα τέλη του 2019.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι δήλωσε νωρίτερα ότι η χώρα του δεν θα επιτρέψει στη Ρωσία να «κερδίσει επιπλέον δισεκατομμύρια στο αίμα μας» και έδωσε στην ΕΕ ένα χρόνο για να προετοιμαστεί.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την πλευρά της, δήλωσε ότι το σύστημα φυσικού αερίου της ηπείρου είναι «ανθεκτικό και ευέλικτο» και ότι θα μπορούσε να αντιμετωπίσει την αλλαγή.
Η Σλοβακία, ωστόσο, θα μπορούσε να αντιμετωπίσει αναταραχή και η Μολδαβία, η οποία δεν είναι στην ΕΕ, αντιμετωπίζει ήδη ελλείψεις.
Η Ρωσία μπορεί ακόμα να στείλει αέριο στην Ουγγαρία, την Τουρκία και τη Σερβία μέσω του αγωγού TurkStream που διασχίζει τη Μαύρη Θάλασσα. Η Μόσχα μετέφερε φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας, από το 1991.
Ενώ τα άμεσα αποτελέσματα είναι αμυδρά, ο στρατηγικός και συμβολικός αντίκτυπος για ολόκληρη την Ευρώπη είναι τεράστιος.
Η Ρωσία έχει χάσει μεν μια σημαντική αγορά, αλλά ο πρόεδρός της, Βλαντιμίρ Πούτιν, λέει ότι οι χώρες της ΕΕ θα υποφέρουν περισσότερο.
Η ΕΕ έχει μειώσει σημαντικά τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία από τότε που ξεκίνησε η σύγκρουση στην Ουκρανία το 2022, αλλά ορισμένα ανατολικά κράτη-μέλη εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις προμήθειες, πληρώνοντας τη Ρωσία περίπου 5 δισ. ευρώ το χρόνο.
Το ρωσικό αέριο ήταν λιγότερο από το 10% των εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ το 2023, σύμφωνα με το μπλοκ. Το ποσοστό αυτό ήταν 40% το 2021.
Ωστόσο, αρκετά μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Σλοβακίας και της Αυστρίας, συνέχισαν να εισάγουν σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Η ρυθμιστική αρχή ενέργειας της Αυστρίας είπε ότι δεν προέβλεψε καμία διακοπή, καθώς είχε διαφοροποιήσει τις πηγές και είχε δημιουργήσει αποθέματα.
Αλλά το τέλος της συμφωνίας διαμετακόμισης έχει ήδη προκαλέσει σοβαρές εντάσεις με τη Σλοβακία, η οποία είναι πλέον το κύριο σημείο εισόδου του ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ και κέρδισε τέλη διαμετακόμισης από τη διοχέτευση του φυσικού αερίου στην Αυστρία, την Ουγγαρία και την Ιταλία.
Οι σλοβακικές φωνές
Τις τελευταίες εβδομάδες, η Ουγγαρία και η Σλοβακία είχαν διαμαρτυρηθεί για το γεγονός ότι η ροή θα σταματούσε στις 31 Δεκεμβρίου χωρίς να υπάρχουν πραγματικές, άμεσες και αξιόπιστες εναλλακτικές επιλογές.
Η διακοπή της διαμετακόμισης του αερίου μέσω της Ουκρανίας θα έχει «δραματικές συνέπειες για όλους εμάς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά όχι για τη Ρωσική Ομοσπονδία», δήλωσε ο Σλοβάκος πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο.
Ο φιλορώσος ηγέτης έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει πως ο τερματισμός της διαμετακόμισης θα κοστίσει στη Σλοβακία εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε απωλεσθέντα έσοδα διαμετακόμισης και υψηλότερες δαπάνες για την εισαγωγή άλλου αερίου και έχει επίσης υποστηρίξει πως θα οδηγήσει σε άνοδο των τιμών του αερίου και του ηλεκτρικού στην Ευρώπη.
Ο Φίτσο εξήγησε ότι σύμφωνα με την παγκόσμια πολιτική, δεν έχει σημασία αν «οι ελέφαντες αγαπιούνται ή τσακώνονται· το γρασίδι πάντα υποφέρει».
Ταυτόχρονα, δεν επιθυμεί η Σλοβακία «να γίνει τέτοιο γρασίδι», όπως παρατήρησε η Μπρατισλάβα μετά τη διακοπή της διαμετακόμισης φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας.
Σύμφωνα με τον Σλοβάκο Πρωθυπουργό, το 2025 η χώρα του, θα συνεχίσει μια διττή πολιτική που στοχεύει σε όλες τις πλευρές του κόσμου, «σεβόμενος το διεθνές δίκαιο και απέχοντας από ανάμιξη στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων».
Χαμός στην Υπερδνειστερία
Η Gazprom σταμάτησε τις παραδόσεις αερίου και στη Μολδαβία, στο πλαίσιο μιας οικονομικής διένεξης με την πρώην σοβιετική δημοκρατία, η οποία επανεξέλεξε μια φιλοευρωπαία Πρόεδρο.
Η αποσχισθείσα μολδαβική περιφέρεια της Υπερδνειστερίας έκοψε την παροχή θέρμανσης και ζεστού νερού στα νοικοκυριά.
«Δεν υπάρχει θέρμανση ούτε ζεστό νερό», δήλωσε στο Reuters από την Τιρασπόλ, τη μεγαλύτερη πόλη της Υπερδνειστερίας, μια εργαζόμενη της τοπικής ενεργειακής εταιρείας Tirasteploenergo, προσθέτοντας πως δεν γνωρίζει πόσο θα διαρκέσει η κατάσταση αυτή.
Η Υπερδνειστερία είναι μια φιλορωσική οντότητα που αποσχίσθηκε από την υπόλοιπη Μολδαβία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991. Προμηθευόταν ρωσικό αέριο μέσω της Ουκρανίας, αλλά αυτή η οδός ανεφοδιασμού έκλεισε σήμερα.
Με μήνυμα στον ιστότοπό της, η εταιρεία ενέργειας κάλεσε τους κατοίκους να ντύνονται με ζεστά ρούχα, τις οικογένειες να συγκεντρώνονται στο ίδιο δωμάτιο του σπιτιού, να κρεμούν κουβέρτες ή χοντρές κουρτίνες από τα παράθυρα και τις μπαλκονόπορτες και να χρησιμοποιούν ηλεκτρικές θερμάστρες.
«Cool» η Αυστρία
Η Αυστρία, από την πλευρά της, ανακοίνωσε πως ήταν έτοιμη για τον τερματισμό της διαμετακόμισης του αερίου μέσω της Ουκρανίας και πως προμηθεύεται πλέον αέριο από άλλες πηγές, όπως σημεία τροφοδοσίας στη Γερμανία ή την Ιταλία, καθώς και από εγκαταστάσεις αποθήκευσης.
«Κάναμε αυτά που έπρεπε και είμαστε καλά προετοιμασμένοι γι’ αυτό το σενάριο», ανέφερε σε δήλωσή της η αυστριακή υπουργός Ενέργειας Λεονόρε Γκεβέσλερ.
«Η Αυστρία δεν εξαρτάται πλέον από τη Ρωσία για το αέριο και αυτό είναι καλό», πρόσθεσε.
Die heimischen Energieunternehmen haben sich andere, nicht-russische Gaslieferanten gesucht. Auch die OMV hat ihre jahrzehntelange Zusammenarbeit mit der russischen Gazprom beendet. Österreich ist heute nicht mehr auf #Gas aus Russland angewiesen – und das ist gut so. (2/2)
— Leonore Gewessler (@lgewessler) January 1, 2025
Πολωνία: «Νέα νίκη»
Η Πολωνία με τη σειρά της χαιρέτισε την Πρωτοχρονιά το τέλος της ρωσικής διαμετακόμισης φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας ως «νέα νίκη».
Ο Πολωνός υπουργός Εξωτερικών Ράντεκ Σικόρσκι έγραψε σε ανάρτησή του στο X (Twitter) ότι η αποκοπή σηματοδότησε «μια νέα νίκη μετά τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ στη Φινλανδία και τη Σουηδία».
Putin spent billions building Nordstream to circumvent Ukraine and blackmail Eastern Europe with the threat of cutting off gas supplies. Today Ukraine cut off his ability to export gas direct to the EU.
Another victory after the enlargement of NATO by Finland and Sweden.— Radek Sikorski (@radeksikorski) January 1, 2025
