Βρετανία και ΕΕ: Επανασύνδεση με… κοινές αξίες ή αντι-Τραμπ συμμαχία;

Λονδίνο και Βρυξέλλες επιχειρούν μια νέα αρχή – ή τουλάχιστον έτσι φαίνεται στο προσχέδιο ενός εγγράφου που αποκαλύπτει το Reuters. Η Βρετανία πρότεινε μια «δήλωση κοινών αξιών» προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία παρουσιάζεται ως γεωπολιτικό προοίμιο για μια στρατηγική εταιρική σχέση μετά το Brexit.

Στην επιφάνεια, πρόκειται για μια συμφωνία γεμάτη ευγενείς προθέσεις: στήριξη στην εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, δέσμευση στο Σύμφωνο του Παρισιού για το κλίμα, και υποστήριξη στο ελεύθερο εμπόριο. Ωστόσο, πίσω από τις λέξεις, το κείμενο «κοιτά» ξεκάθαρα προς Ουάσιγκτον.

Αν και το όνομα του Αμερικανού προέδρου δεν αναφέρεται πουθενά, η σύγκριση με τις θέσεις του είναι αναπόφευκτη. Οι ΗΠΑ υπό τον Τραμπ έχουν εκφράσει ανοχή στην de facto ρωσική κατοχή της Κριμαίας, ακόμη και προτάσεις για ρεαλιστικές λύσεις στην Ουκρανία που σκανδαλίζουν τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Αντίθετα, το βρετανικό προσχέδιο τονίζει την απόλυτη στήριξη στα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα της Ουκρανίας.

Παράλληλα, σε μια εποχή που ο πλανήτης μοιάζει να αποδεσμεύεται από πολυμερείς συμφωνίες και να βυθίζεται σε μονομερείς λογικές, Λονδίνο και Βρυξέλλες προσπαθούν να αναστηλώσουν τη σημαία της πολυμέρειας — ίσως και για να υπενθυμίσουν την ευρωπαϊκή τους ταυτότητα μέσα σε έναν κόσμο που αλλάζει.

Πίσω όμως από τη διπλωματική ορολογία κρύβεται ένα ερώτημα: αυτή η «νέα στρατηγική σχέση» είναι πράγματι μια πολιτική επαναπροσέγγιση ή ένας ευρωπαϊκός ελιγμός έναντι των κινήσεων του Τραμπ; Σε κάθε περίπτωση, η Ευρώπη φαίνεται να παίρνει θέση για έναν πολυπολικό κόσμο – έστω και με έναν σύμμαχο που μόλις πριν λίγα χρόνια την εγκατέλειψε.

Θα αποδειχθεί αυτή η «επανένωση αξιών» ένα βήμα μπροστά ή άλλη μια επίφαση ενότητας σε έναν κόσμο που σπάει σε κομμάτια;