Η επί δεκαετίες άρνηση των δημοκρατικών εκλογών στο πλουσιότερο μειονοτικό ίδρυμα της Κωνσταντινούπολης, το Ελληνικό Νοσοκομείο Βαλουκλή, έχει προσελκύσει νέο διεθνή έλεγχο, σύμφωνα με το Nordic Monitor.
Οι τουρκικές Αρχές συνεχίζουν να αψηφούν επιδεικτικά την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου που διαπίστωσε ότι η πρακτική αποτελεί παραβίαση βασικών δικαιωμάτων.
Ιδρύθηκε το 1794 και αναγνωρίστηκε από την Συνθήκη της Λωζάνης του 1923 ως μειονοτικό κοινοτικό ίδρυμα, το Ελληνικό Νοσοκομειακό Ίδρυμα Βαλουκλή (Balıklı Rum Hastanesi Vakfı, BRHV) επιβλέπει ένα τεράστιο δίκτυο φιλανθρωπικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένου ενός νοσοκομείου, γηροκομείων και κλινικών. Διαθέτει επίσης εκτεταμένα ακίνητα περιουσιακά στοιχεία, καθιστώντας το το πλουσιότερο ίδρυμα του είδους του στην φθίνουσα ελληνική ορθόδοξη κοινότητα της Τουρκίας.
Ωστόσο, το ίδρυμα δεν έχει καταφέρει να διεξαγάγει εκλογές για το Διοικητικό Συμβούλιο από το 1991, όταν σχηματίστηκε το σημερινό εν μέσω εκτεταμένων παρατυπιών που ουσιαστικά απέκλεισαν την ευρύτερη ελληνική κοινότητα από την συμμετοχή. Το ΔΣ έχει αντιμετωπίσει σοβαρή κριτική από τα μέλη της κοινότητας για εικαζόμενες παρατυπίες και έλλειψη διαφάνειας.
Ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, Κωνσταντίνος Γιουβανίδης, φέρεται να είναι κοντά στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Σε συνέντευξή του στην Sabah, εφημερίδα που ανήκει στην οικογένεια του Τούρκου προέδρου, τον Οκτώβριο του 2023, ο Γιουβανίδης τον επαίνεσε λέγοντας:
«Χάρη στον πρόεδρό μας, οι μειονότητες βιώνουν μια χρυσή εποχή. Κάποτε ήμασταν πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Τώρα, αισθανόμαστε ισότιμοι πολίτες. Από την εποχή του Ατατούρκ, καμία κυβέρνηση δεν έχει προσεγγίσει τις μειονότητες με αυτόν τον τρόπο –όλοι τους πήραν πράγματα από τις μειονότητες χωρίς να δώσουν τίποτα σε αντάλλαγμα. Με τον Ερντογάν οι μειονότητες έχουν ανακτήσει τόσο τις περιουσίες όσο και τα δικαιώματά τους.
Το να το αρνείσαι αυτό είναι αχαριστία. Ζούμε στην πιο ελεύθερη περίοδο της ζωής μας».
Ο Κωνσταντίνος Γιουβανίδης με τον Ερντογάν
Ο πρωταρχικός λόγος για την απουσία εκλογών έγκειται σε ένα νομικό και γραφειοκρατικό κενό που δημιουργήθηκε από τις τουρκικές Αρχές. Το σημερινό Διοικητικό Συμβούλιο απέφυγε επίσης τις εκλογές, δηλώνοντας ότι δεν θα προχωρήσει χωρίς πράσινο φως από την κυβέρνηση Ερντογάν.
Σύμφωνα με τους κανονισμούς του 2004 και του 2008, που δημοσιεύθηκαν στην Επίσημη Εφημερίδα της Τουρκίας, τα μειονοτικά ιδρύματα υποχρεούνται να διεξάγουν εκλογές για Διοικητικά Συμβούλια κάθε 4 χρόνια. Ενώ άλλες μειονοτικές κοινότητες συμμορφώθηκαν με αυτούς τους κανόνες, η BRHV απέτυχε επανειλημμένα να το πράξει. Τα μέλη της κοινότητας αναφέρουν ότι οι εκκλήσεις τους προς την Γενική Διεύθυνση Ιδρυμάτων (Vakıflar Genel Müdürlüğü, VGM), την Αρχή που εποπτεύει τα ιδρύματα στην Τουρκία, και προς το ίδιο το ΔΣ έχουν μείνει αναπάντητες.
Ένα νομικό κενό προέκυψε μετά την ακύρωση προηγούμενων εκλογικών κανονισμών το 2013. Μολονότι η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να εισαγάγει ένα νέο πλαίσιο, δεν εκδόθηκε αντικατάσταση επί σχεδόν μια 10ετία. Εν τω μεταξύ, η διοίκηση του BRHV παρέμεινε αμετάβλητη, στερώντας ουσιαστικά από τα ελληνορθόδοξα μέλη κάθε λόγο στην διακυβέρνηση του σημαντικότερου θεσμού της κοινότητάς τους.
Το 2014, τα μέλη του BRHV κατέθεσαν αγωγή σε τουρκικό δικαστήριο, υποστηρίζοντας ότι η απουσία εκλογών παραβίασε τόσο το τουρκικό Σύνταγμα όσο και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το 7ο Αστικό Δικαστήριο του Bakırköy απέρριψε την υπόθεση, κρίνοντας ότι η έλλειψη ρυθμιστικού πλαισίου δεν ήταν δικαστικό ζήτημα. Το δικαστήριο αγνόησε έκθεση εμπειρογνωμόνων που έκρινε το σημερινό ΔΣ παράνομο και δήλωσε ότι οι εκλογές θα μπορούσαν ακόμη να διεξαχθούν βάσει των υφιστάμενων κανονισμών.
Απόφαση του τουρκικού Συνταγματικού Δικαστηρίου αναφέρει ότι η τουρκική κυβέρνηση παραβίασε τα θεμελιώδη δικαιώματα της ελληνικής μειονοτικής κοινότητας παραλείποντας να διευκολύνει τις εκλογές του Διοικητικού Συμβουλίου στο Ελληνικό Νοσοκομειακό Ίδρυμα Βαλουκλή.
Οι προσφυγές στο Ανώτατο Εφετείο (Yargıtay) απορρίφθηκαν τον Νοέμβριο του 2017, προκαλώντας ατομική προσφυγή στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας το 2019. Οι ενάγουσες Ευθυμία Μεέντζλου, Ευδοξία Γαλανοπούλου, Κατίνα Ευδοκία Βεροιόπουλου, Μαρία Φιλήμονα και Καίτη Βούτσα ισχυρίστηκαν ότι δεν ήταν σε θέση να επιβλέψουν το ίδρυμα και παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους στην ιδιοκτησία, την ελευθερία θρησκείας και συνείδησης και την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι.
Σε απόφαση που εκδόθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2023, το Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ότι η παρατεταμένη αναστολή των εκλογών παραβίασε την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι των προσφευγόντων σύμφωνα με το άρθρο 33 του συντάγματος και το άρθρο 11 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το δικαστήριο διέταξε τη Γενική Διεύθυνση Ιδρυμάτων να λάβει άμεσα μέτρα για τη διοργάνωση εκλογών στο BRHV. Ωστόσο, μέχρι σήμερα δεν έχουν διεξαχθεί εκλογές.
Στις 2 Ιουλίου 2024, οι προσφεύγοντες υπέβαλαν αναφορά στην VGM ζητώντας συμμόρφωση με την απόφαση του δικαστηρίου. Η VGM απάντησε στις 24 Ιουλίου, δηλώνοντας ότι τα ιδρύματα που διαχειρίζονται νοσοκομεία απαιτούν ειδικό κανονισμό εγκεκριμένο από το Υπουργείο Υγείας. Αυτή η απαίτηση, που βασίζεται στο άρθρο 15 ενός κανονισμού του 2022, έδωσε εντολή να διεξαχθούν εκλογές έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 — μια προθεσμία που πέρασε χωρίς δράση.
Η Οικουμενική Ομοσπονδία Κωνσταντινουπολιτών υπέβαλε επιστολή στα Ηνωμένα Έθνη διαμαρτυρόμενη για την παρεμπόδιση από τις τουρκικές Αρχές των εκλογών για τα διοικητικά συμβούλια στο ίδρυμα της ελληνικής μειονοτικής κοινότητας.
Παρά την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, δεν έχει προκύψει σαφής ένδειξη σχετικά με το πότε – ή εάν – θα εκδοθεί ο απαιτούμενος εκλογικός κανονισμός για τα μειονοτικά ιδρύματα που διαχειρίζονται νοσοκομεία.
Πηγή φωτό: Balıklı Rum Hastanesi Vakfı
Δείτε επίσης:
- Ευχολόγια Γεραπετρίτη από την Θεολογική Σχολή της Χάλκης
- Ετοιμάζει «βόμβα» ο Ερντογάν από τα κατεχόμενα! Τα… βαφτίζει «Τουρκική Δημοκρατία Κύπρου»
