Ετσι όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα στη διεθνή σκακιέρα, οι προεδρικές εκλογές στην Πολωνία ήταν πρακτικά μια μάχη μεταξύ Ε.Ε. – ΗΠΑ για το ποιος θα τραβήξει στη δική του τροχιά τη χώρα. Οι Βρυξέλλες στήριζαν τον Τρασκόφτσκι ως «ευρωπαϊστή» και πολιτικό ακόλουθο του Ντόναλντ Τουσκ, πρωθυπουργού της Πολωνίας.
- Του Βασίλη Γαλούπη – εφημερίδα δημοκρατία
Η Αμερική, που στο τιμόνι της κάθεται ο Τραμπ, ήθελε τον αποκαλούμενο ως «λαϊκιστή» Κάρολ Ναβρότσκι, που τελικά νίκησε την Κυριακή το βράδυ και έκτοτε ο διεθνής Τύπος τον χαρακτηρίζει απλώς «υπερσυντηρητικό», αφού τώρα υπάρχει ανάγκη για συνεννόηση.
Τα exit polls έδιναν ως νικητή τον Τρασκόφτσκι, αγαπημένο υποψήφιο των Βρυξελλών και δήμαρχο Βαρσοβίας. Αλλά, όταν καταμετρήθηκαν οι ψήφοι, ήταν ο Ναβρότσκι που κέρδισε με 50,9% έναντι 49,1% του Τρασκόφτσκι. Η οριακή διαφορά τους ήταν περίπου 300.000 ψήφοι.
Συνοπτικά, το σημερινό ευρωπαϊκό σύστημα λυπάται, ο Τραμπ χαίρεται, η Ουκρανία απογοητεύτηκε και η κυβέρνηση Τουσκ στην Πολωνία ανησυχεί. Η εξουσία μπορεί να μην άλλαξε και η χώρα συνεχίζει να κυβερνάται από τον Τουσκ, όμως ο νέος πρόεδρος έχει πολλούς τρόπους στη διάθεσή του να εμποδίζει διάφορα νομοσχέδια και πρωτοβουλίες του πρωθυπουργού.
Ο 42χρονος νέος πρόεδρος της Πολωνίας Κάρολ Ναβρότσκι δεν έχει υπάρξει ποτέ μέλος κανενός πολιτικού κόμματος. Είναι ιστορικός και ως το 2021 ήταν ο διευθυντής του Μουσείου Β’ Παγκοσμίου Πολέμου της Πολωνίας. Αφού έφυγε από το μουσείο, διηύθυνε το Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης, μια κρατική υπηρεσία που ασχολείται με την αρχειοθέτηση και τη δίωξη εγκλημάτων της ναζιστικής και κομμουνιστικής εποχής.
Τον περασμένο Νοέμβριο, όταν το συντηρητικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) τον επέλεξε για προεδρικό του υποψήφιο, ήταν σχετικά άγνωστος και με μηδενική πολιτική εμπειρία. Κι όπως πάντα στην πολιτική αγορά, για τα συμφέροντα που δεν τον στήριζαν ήταν «λαϊκιστής, υπερεθνικιστής, χωρίς πολιτικό χάρισμα». Από την άλλη, στους υποστηρικτές του άρεσαν το «ταπεινό, εργατικής τάξης παρελθόν του, ο πατριωτισμός και η ευθύτητα».
Καθ’ οδόν προς τις εκλογές, η Ουάσινγκτον προσπάθησε να τον στηρίξει και οι Βρυξέλλες να του κόψουν τη φόρα. Ηδη από τον Ιανουάριο άρχισαν να εμφανίζονται απαξιωτικές φήμες στον Τύπο. Οτι κάποτε, όταν ο Ναβρότσκι εργαζόταν ως φύλακας security σε ένα ξενοδοχείο, είχε βρει ιερόδουλες για επισκέπτες, κάτι που ο ίδιος αρνείται. Ή ότι είχε διώξει έναν γείτονα από το σπίτι του. Επίσης το αρνείται και κάνει λόγο για προσπάθεια συκοφάντησής του. Παραδέχεται, πάντως, πως όταν ήταν 20άρης έμπλεκε σε καβγάδες με χούλιγκαν.
Η κοινωνία της Πολωνίας έχει κουραστεί από την κυβέρνηση του Τουσκ. Σε δημοσκόπηση που έγινε την Κυριακή το 47% δηλώνει αρνητικό για την κυβέρνηση. Οι θετικές γνώμες είναι μόλις στο 30%.
Το βράδυ της νίκης του ο Ναβρότσκι επέκρινε τις οικονομικές πολιτικές της κυβέρνησης Τουσκ, δεσμεύτηκε να περιορίσει την εξουσία της και υποσχέθηκε να εμποδίσει τη στροφή της Πολωνίας προς την πράσινη ενέργεια. Το κόκκινο πανί για τις Βρυξέλλες είναι η προσέγγισή του στην Ε.Ε. «Δεν θέλουμε να είμαστε επαρχία της Ευρωπαϊκής Ενωσης» έχει δηλώσει κι έχει προειδοποιήσει ότι σκοπεύει να ασκήσει βέτο στην Πράσινη Συμφωνία της Ε.Ε. Καταδικάζει το σύμφωνο μετανάστευσης της Ε.Ε. κι επιμένει να ζητεί επιτακτικά τις πολεμικές αποζημιώσεις για τη χώρα του από τη Γερμανία, που φτάνουν το ιλιγγιώδες 1 τρισ., προκαλώντας ταραχή στο Βερολίνο. «Υποστηρίζω μια κυρίαρχη, φιλόδοξη Πολωνία, όχι μια Πολωνία που ακούει φωνές από τις Βρυξέλλες, το Βερολίνο και το Παρίσι» λέει ο Ναβρότσκι.
Οι Βρυξέλλες πάσχιζαν να αποφύγουν αυτή την εξέλιξη με έναν καινούργιο πρόεδρο που μιλά για «κυρίαρχη Πολωνία» και πόνταραν στο σενάριο της Ρουμανίας, όπου εκεί διασφαλίστηκε τελικά «συμβατός» πρόεδρος. Αλλά το τρικ δεν πέτυχε στην Πολωνία και ο νέος πρόεδρος θα χρησιμοποιηθεί στο εξής από τον Τραμπ για να προκαλεί δυσκολίες στις Βρυξέλλες. Εκλέγοντας πρόεδρό τους τον Ναβρότσκι κι όχι τον «ευρωπαϊστή» υποψήφιο, οι Πολωνοί δήλωσαν ότι θέλουν να μετράνε πρώτα τα εθνικά τους συμφέροντα, κι έπειτα της Ε.Ε.
Ήδη ο Ναβρότσκι υποστηρίζει ότι η Ουκρανία πρέπει να μην μπει ούτε στο ΝΑΤΟ ούτε στην Ε.Ε. Ευρωπαϊκή Ενωση και Κίεβο τον αντιπαθούν σφόδρα, αλλά ο Βίκτορ Ορμπαν της Ουγγαρίας τον επευφημεί. «Ζήτω ο Ναβρότσκι!» δήλωνε τον Απρίλιο.
Εντός Πολωνίας θα υπάρχουν ουσιαστικά δύο αντιθετικές δυνάμεις, που η μια θα παλεύει να εξουδετερώνει τις πολιτικές της άλλης. Ο Ναβρότσκι δεν θα αφήνει στο εξής τον Τουσκ να νομοθετεί κάθε επιθυμία των Βρυξελλών, όπως στο Μεταναστευτικό, στην επιβολή της πράσινης μετάβασης ή τη νομιμοποίηση των γάμων μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου. Ο Τουσκ θα εμποδίζει τον Ναβρότσκι να υλοποιήσει εξαγγελίες του, όπως να απαιτήσει τις επανορθώσεις από τη Γερμανία.
Ο ένας θα μπλοκάρει την ατζέντα του άλλου. Ο Ναβρότσκι θα μπορεί να χρησιμοποιεί το προεδρικό βέτο για να φρενάρει πολιτικές του πρωθυπουργού και ο Τουσκ, που δεν διαθέτει πλειοψηφία των δύο τρίτων για να παρακάμψει το βέτο, θα βρίσκεται με τα χέρια δεμένα. Οι πολωνικές εφημερίδες γράφουν ότι ο Τουσκ ίσως να θέσει ζήτημα ψήφου εμπιστοσύνης στη Βουλή αυτή την εβδομάδα.
Οταν το 2023 ο Τουσκ, πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, βγήκε πρωθυπουργός, οι Βρυξέλλες θεώρησαν ότι η Πολωνία «κλείδωσε» στην τροχιά μιας παγκοσμιοποιημένης ελίτ. Ομως ο κόσμος έχασε την υπομονή του γρήγορα και την Κυριακή έστριψε τη χώρα προς τον ευρωσκεπτικισμό.
ΚΑΡΟΛ ΝΑΒΡΟΤΣΚΙ
Νέος πρόεδρος Πολωνίας
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Γεννήθηκε στο Γκντανσκ της Πολωνίας το 1983. Σπούδασε ιστορία στο πανεπιστήμιο της πόλης και το 2008 πήρε το μεταπτυχιακό του. Εχει επίσης διδακτορικό στις ανθρωπιστικές επιστήμες. Υπήρξε ερασιτέχνης πυγμάχος. Από το 2009-2017 εργάστηκε στο Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης. Ηταν επικεφαλής του Γραφείου Δημόσιας Εκπαίδευσης στο Γκντανσκ (2013-2017) και αμέσως μετά διευθυντής στο Πολωνικό Μουσείο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στη συνέχεια έγινε αναπληρωτής πρόεδρος στο Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης. Είναι ένθερμος καθολικός και θεωρεί ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι το πιο σημαντικό ζήτημα ασφάλειας στην Πολωνία, η οποία συνορεύει με την Ουκρανία, τη Ρωσία και τη Λευκορωσία. Αντιτίθεται στην είσοδο της Ουκρανίας σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ, αλλά όχι στο να συνεχίσει να παρέχει στην Ουκρανία όπλα. Την Κυριακή εκλέχθηκε πρόεδρος της Πολωνίας έπειτα από θρίλερ, με το οριακό 50,9% των ψήφων.
