ΗΠΑ: Από σήμερα σε ισχύ η απαγόρευση εισόδου στη χώρα για τους πολίτες 12 χωρών

Τέθηκε από σήμερα σε ισχύ η νέα, εξαιρετικά αυστηρή απαγόρευση εισόδου στις Ηνωμένες Πολιτείες για τους πολίτες 12 χωρών, βάσει προεδρικού διατάγματος που υπέγραψε την προηγούμενη εβδομάδα ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Η απόφαση έχει ήδη προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις διεθνώς, ενώ εντείνει το διπλωματικό ρήγμα μεταξύ Ουάσιγκτον και των κρατών που πλήττονται από το μέτρο.

Η αιτιολόγηση του διατάγματος είναι ξεκάθαρη και απόλυτη: «προστατευθούν οι ΗΠΑ από τους ξένους τρομοκράτες και τις άλλες απειλές για την εθνική ασφάλεια». Με αυτά τα λόγια, ο Τραμπ υπέγραψε και επικύρωσε τον αποκλεισμό πολιτών από τις εξής χώρες: Αφγανιστάν, Μιανμάρ, Τσαντ, Κονγκό-Μπραζαβίλ, Ισημερινή Γουινέα, Ερυθραία, Αϊτή, Ιράν, Λιβύη, Σομαλία, Σουδάν και Υεμένη.

Η αμερικανική κυβέρνηση υποστήριξε πως οι εν λόγω χώρες δεν έχουν εφαρμόσει επαρκείς μηχανισμούς για τον εντοπισμό ύποπτων στοιχείων ή την αποτελεσματική επιβολή των ελέγχων σε ταξιδιώτες, επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι «οι πολίτες τους έχουν την τάση να παραμένουν στις ΗΠΑ ακόμη και μετά τη λήξη της βίζας τους».

Το ίδιο προεδρικό διάταγμα περιλαμβάνει επιπλέον περιορισμούς στη χορήγηση βίζας για επτά ακόμα χώρες: Μπουρούντι, Κούβα, Λάος, Σιέρα Λεόνε, Τόγκο, Τουρκμενιστάν και Βενεζουέλα, ανεβάζοντας σε 19 τον συνολικό αριθμό των κρατών που επηρεάζονται από την πολιτική αυτή. «Ως πρόεδρος πρέπει να ενεργήσω για να προστατεύσω την εθνική ασφάλεια και το εθνικό συμφέρον των ΗΠΑ και των πολιτών τους», αναφέρει στο κείμενο του διατάγματος, ο Τραμπ, ενώ σε άλλο σημείο προσθέτει: «να προστατεύσω τις ΗΠΑ από τους ξένους τρομοκράτες».

Ο Τραμπ δεν δίστασε να συνδέσει την απαγόρευση με τρομοκρατικό χτύπημα που διαπράχθηκε στις 1 Ιουνίου στο Κολοράντο από Αιγύπτιο πολίτη του οποίου η βίζα είχε λήξει, αφήνοντας πίσω 12 τραυματίες. Ο δράστης επιτέθηκε σε πορεία που ζητούσε την απελευθέρωση Ισραηλινών αιχμαλώτων από τη Γάζα, ωστόσο, η Αίγυπτος δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο των χωρών που επηρεάζονται από την απαγόρευση.

«Δεν θα επιτρέψουμε να γίνει στην Αμερική αυτό που έγινε στην Ευρώπη»

Σε μια ακόμη αποστροφή με ιδιαίτερο συμβολικό φορτίο, ο Τραμπ υπεραμύνθηκε της επιλογής του, συγκρίνοντάς την ευθέως με την αμφιλεγόμενη «Muslim Ban» του 2017, τονίζοντας ότι επρόκειτο για «τους αποτελεσματικούς περιορισμούς» που είχε τότε επιβάλει σε επτά μουσουλμανικές χώρες. Τέσσερις από τις χώρες εκείνες –Ιράν, Λιβύη, Σουδάν, Υεμένη– περιλαμβάνονται και στο νέο διάταγμα του 2025.

«Δεν θα επιτρέψουμε να γίνει στην Αμερική αυτό που έγινε στην Ευρώπη», τόνισε με έμφαση ο πρώην πρόεδρος, αναφερόμενος στις επιθέσεις που έχουν διαπράξει ξένοι πολίτες σε ευρωπαϊκές χώρες.

Διεθνείς αντιδράσεις, έντονη ανησυχία και διπλωματικό ρίσκο

Η απαγόρευση προκάλεσε κύμα αντιδράσεων σε διεθνές επίπεδο. Ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Φόλκερ Τουρκ, εξέφρασε «την ανησυχία του αναφορικά με το διεθνές δίκαιο» λόγω του «γενικού πεδίου εφαρμογής» του διατάγματος.

Από την πλευρά της, η Διεθνής Αμνηστία ήταν ιδιαίτερα επικριτική, χαρακτηρίζοντας το διάταγμα «μεροληπτικό, ρατσιστικό και απολύτως σκληρό», ενώ η Αφρικανική Ένωση προειδοποίησε για «πιθανές αρνητικές επιπτώσεις» στις «διπλωματικές σχέσεις» μεταξύ των ΗΠΑ και των πληττόμενων κρατών.

Μια από τις πρώτες χώρες που αντέδρασαν επίσημα ήταν το Τσαντ, το οποίο ανακοίνωσε την αναστολή χορήγησης βίζας σε Αμερικανούς πολίτες, ως αντίποινα για την απόφαση Τραμπ.

Οι εξαιρέσεις και η πρακτική εφαρμογή

Παρά το εύρος και την αυστηρότητα του μέτρου, προβλέπονται εξαιρέσεις για κατόχους συγκεκριμένων θεωρήσεων εισόδου, διπλωμάτες, καθώς και άτομα των οποίων η είσοδος «εξυπηρετεί το εθνικό συμφέρον» των ΗΠΑ. Δεν έχουν ωστόσο διευκρινιστεί τα ακριβή κριτήρια ή οι μηχανισμοί με τους οποίους θα εφαρμόζονται οι εξαιρέσεις.

Η εμπειρία από την απαγόρευση του Ιανουαρίου 2017 προμηνύει πιθανή κοινωνική αναταραχή και νέες δικαστικές προσφυγές. Υπενθυμίζεται ότι η προηγούμενη απόφαση είχε οδηγήσει σε μαζικές διαμαρτυρίες σε αεροδρόμια των ΗΠΑ, καθώς και σε αλυσιδωτές αντιδράσεις από πολιτειακούς θεσμούς.