Τον Μάρτιο του 2025, ένας Ουκρανός στρατιώτης προκάλεσε σοκ στην Ολλανδία και πέρα από αυτήν. Ο 30χρονος Ρομάν Ν., πρώην μέλος των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, μαχαίρωσε πέντε ανθρώπους στο κέντρο του Άμστερνταμ.
Η πράξη του ήρθε τον Μάρτιο του 2025, όταν σε ένα μεσημέρι στο Άμστερνταμ, μαχαίρωσε πέντε ανυποψίαστους περαστικούς. Οι τραυματίες ήταν μια νεαρή Ολλανδή, ένας Πολωνός, ένα ηλικιωμένο ζευγάρι από τις ΗΠΑ και μια Βελγίδα 73 ετών. Η τελευταία γλίτωσε από θαύμα. Ο Ρομάν ακινητοποιήθηκε από Βρετανό τουρίστα μέχρι να φτάσει η αστυνομία.
Πρόσφατα έγινε γνωστό και το ίδιο το κίνητρο του δράστη, το οποίο προκαλεί βαθύτερους προβληματισμούς. Ο ίδιος είχε δηλώσει ότι προτίμησε να διαπράξει ένα έγκλημα ώστε να φυλακιστεί στην Ευρώπη και να μην επιστρέψει ποτέ στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Πρόκειται για έναν άνδρα που, σύμφωνα με μαρτυρίες συναδέλφων του, είχε αρχίσει να εκδηλώνει ψυχολογική αποσταθεροποίηση ήδη από το 2023, όταν τραυματίστηκε σοβαρά στο μέτωπο της Βουχλεντάρ. Στην Ουκρανία είχε μετατεθεί σε γραφική υπηρεσία λόγω των νευρολογικών προβλημάτων του, αλλά το μυαλό του ήταν ήδη αλλού. Είχε μελετήσει φυλακές, νόμους και ποινικά συστήματα ευρωπαϊκών χωρών ώστε να διαλέξει πού θα μπορούσε να «ζει άνετα» ως κρατούμενος. «Έλεγε ότι το να ζεις σε φυλακή στη Νορβηγία είναι καλύτερο από το να πεθάνεις σε χαρακώματα», θυμάται πρώην διοικητής του. Παρότι παρουσίαζε συμπτώματα σοβαρής νευρολογικής διαταραχής –ζάλη, επιθετικότητα, απόσυρση, εμμονές– δεν του χορηγήθηκε ουσιαστική ψυχολογική ή ιατρική βοήθεια. Αντίθετα, απλώς μεταφέρθηκε από το πυροβολικό σε διοικητικό ρόλο, παραμένοντας ενεργός στο στράτευμα.
Η επίθεση στο Άμστερνταμ, αν και φαινομενικά «τυχαία», ήταν στην πραγματικότητα μέρος ενός προσωπικού σχεδίου απόδρασης από τον πόλεμο. Ο Ρομάν είχε εξαπατήσει τον ουκρανικό στρατό για να πάρει άδεια, δήθεν για να επισκεφθεί τη μητέρα του, και δεν επέστρεψε ποτέ. Αντίθετα, πέρασε στην Ολλανδία με πλαστά έγγραφα και έθεσε σε εφαρμογή το μακάβριο σχέδιό του.
Μετά τη σύλληψή του, αποκαλύφθηκε ότι χρησιμοποιούσε πλαστά έγγραφα και ταυτότητες συναδέλφων του από τον ουκρανικό στρατό. Φαίνεται να είχε «φαντασιώσεις κατασκόπου», όπως περιέγραψε ανώτερός του. Η μητέρα του, που ζει πλέον στην Τσεχία, δήλωσε πως είχε χαθεί κάθε επαφή μαζί του από το 2022. «Στο σχολείο ήταν καλός μαθητής, δεν έκανε κακή παρέα», είπε.
Η υπόθεσή του αναμένεται να απασχολήσει εκ νέου τα ολλανδικά δικαστήρια μέσα στον Ιούλιο, με τον εισαγγελέα να έχει προσθέσει και το ενδεχόμενο τρομοκρατικής πρόθεσης στο κατηγορητήριο.
Δείτε Επίσης: