Η ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων αντιμετωπίζει ολοένα και εντονότερες πιέσεις σε παγκόσμιο επίπεδο, με ανησυχητικές ενδείξεις επιδείνωσης που σχετίζονται με τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση KidsRights Index για το 2025, που δημοσιεύθηκε σήμερα από την ομώνυμη οργάνωση με έδρα το Άμστερνταμ και το Πανεπιστήμιο Erasmus του Ρότερνταμ, η κατάσταση έχει φτάσει σε κρίσιμο σημείο.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που ήρθαν στο «φως» τουλάχιστον το 14% των παιδιών και των εφήβων ηλικίας 10-19 ετών σε όλο τον κόσμο παρουσιάζουν προβλήματα ψυχικής υγείας, με το μέσο παγκόσμιο ποσοστό αυτοκτονιών να φθάνει τους 6 στους 100.000 εφήβους ηλικίας 15-19 ετών.
«Η φετινή έκθεση είναι ένα καμπανάκι συναγερμού που δεν μπορούμε πλέον να αγνοήσουμε», ανέφερε σε μια ανακοίνωση ο Μαρκ Ντουλαέρτ, ιδρυτής και πρόεδρος της KidsRights και συνέχισε: «Η κρίση ψυχικής υγείας και/ή ευημερίας των παιδιών μας έχει φτάσει σε σημείο καμπής, που επιδεινώνεται από την ανεξέλεγκτη εξάπλωση των πλατφορμών μέσων κοινωνικής δικτύωσης που δίνουν προτεραιότητα στη δέσμευση έναντι της ασφάλειας των παιδιών».
Στην έκθεσή της για το 2025, η KidsRights, που αποτιμά τον βαθμό προσήλωσης 194 χωρών στα δικαιώματα των παιδιών, ταυτοποίησε μια «ανησυχητική συσχέτιση» ανάμεσα στην επιδείνωση της ψυχικής υγείας τους και αυτό που η οργάνωση αποκαλεί «προβληματική» των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, δηλαδή μια αναγκαστική και εθιστική χρήση που έχει «αρνητική επίδραση» στην καθημερινή λειτουργία του χρήστη.
Στην Ευρώπη τα περισσότερα παιδιά με προβληματική σχέση με τα social media
Η έλλειψη στοιχείων για την ψυχική υγεία των παιδιών συνιστά μεγάλο πρόβλημα σύμφωνα με την έκθεση, και αποκαλύπτει μια «επείγουσα ανάγκη» συντονισμένης δράσης ώστε να αντιμετωπιστεί η επιβλαβής επίδραση του ψηφιακού περιβάλλοντος στα παιδιά και στους εφήβους.
«Παρακολουθούμε τον αγώνα των κυβερνήσεων προκειμένου να περιορίσουν μια ψηφιακή κρίση που αναδιαμορφώνει θεμελιωδώς την παιδική ηλικία», υποστήριξε ο Ντουλαέρτ, καλώντας να προτεραιοποιηθεί η ευημερία των παιδιών έναντι «των επιχειρηματικών κερδών».
Η έκθεση καταγράφει έντονες διαφορές μεταξύ περιοχών, με την Ευρώπη να ξεχωρίζει ως η ήπειρος όπου τα 13χρονα παιδιά εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά προβληματικής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (13%). Παράλληλα, το φαινόμενο της ψηφιακής εξάρτησης στους 15χρονους αγγίζει ανησυχητικά επίπεδα, καθώς σχεδόν τέσσερις στους δέκα (39%) διατηρούν διαρκή σύνδεση με τους συνομηλίκους τους μέσω διαδικτυακών εφαρμογών.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα –με τη στήριξη της Γαλλίας και της Ισπανίας– κατέθεσε την προηγούμενη εβδομάδα πρόταση στο Συμβούλιο Υπουργών στο Λουξεμβούργο, ζητώντας την υιοθέτηση ρυθμίσεων για την προστασία των παιδιών από τις επιβλαβείς πτυχές των ψηφιακών πλατφορμών.
Η σειρά «Adolescence» του Netflix
Την ίδια στιγμή, η μίνι σειρά «Adolescence» του Netflix, που κυκλοφόρησε τον Φεβρουάριο, ανέδειξε τις τοξικές και μισογυνικές επιρροές που δέχονται οι έφηβοι στο διαδίκτυο. Η απήχηση της σειράς ήταν τέτοια, ώστε Βρετανία και Γαλλία εξετάζουν πλέον την ένταξή της στο σχολικό πρόγραμμα, ως εκπαιδευτικό εργαλείο ευαισθητοποίησης.
«Το Adolescence υπογράμμισε τις παγκόσμιες ανησυχίες σχετικά με την εκπροσώπηση και την προστασία των παιδιών στις ψηφιακές πλατφόρμες -αλλά χρειαζόμαστε δράση, όχι μόνο οργή», κατέληξε ο Ντουλαέρτ.
